Kabbala; nieuwe religietrend

Gezien de opmars en verschijningsvormen van kabbala verdient deze stroming de nodige aandacht. Het Hebreeuwse woord kabbala betekent traditie of overlevering. Letterlijk staat het voor ‘dat wat ontvangen is’. God zou de kennis van de kabbala aan de engelen geopenbaard hebben, die het vervolgens aan Adam, Noach, Abraham en Sara hebben overgedragen. Het Kabbalah Centre in de Verenigde Staten is het huidige ‘hoofdkantoor’ van de aanhangers.

Magie

Kabbala heeft drie hoofdstromingen. De oudste is de mystieke. “Door te mediteren wil de kabbalist een brug slaan naar God,” zegt Gerard Feller, medeoprichter van Promise. “In de praktijk komt de kabbalist in aanraking met de geestelijk wereld, maar in geen geval met God.” De filosofie is ook een belangrijk deel van de kabbala. Guyt haakt hierop in: “Deze probeert de werkelijkheid te verklaren. Ook veel Oosterse godsdiensten hebben filosofische takken. Wat deze gemeen hebben, is dat ze de prachtigste verhalen ophangen, die ogenschijnlijk heel logisch zijn. De filosofische kabbala probeert bijvoorbeeld verborgen kennis te zoeken door gebruik te maken van getallen. De 22 Hebreeuwse letters staan namelijk ook voor getallen. Met getallen kun je veel doen en dus fantastische dingen ontdekken.”

Daarnaast is er een tak die zich met magie bezighoudt. Guyt: “Dan wordt door middel van rituelen contact gezocht met de geestelijke wereld, bijvoorbeeld door het steeds herhalen van namen van God. Men hoopt greep te krijgen op de kosmos en daardoor God te leren kennen.” Met die gedachte lijkt niets mis, maar misschien schuilt daar toch juist het gevaar. “Christenen hebben een bepaalde zwakte voor Israël en de Joden,” zegt Feller. “De brug naar kabbala is daarom vlug te slaan. Maar de weg die kabbalisten volgen, leidt niet naar God. Het is belangrijk dat voor ogen te houden.” Guyt: “Er is slechts één weg naar God: Jezus. Daarom is het vrij makkelijk om kabbala als onwaar aan te wijzen. Kabbala is gewoon één van de vele trucjes die Satan gebruikt om ons te misleiden. Hij laat via kabbala een weg naar God zien die uiteindelijk niet naar God leidt.”

Letters en schrifttekens

De Nederlandse stichting Promise in Oudewater (zie kader) deed literatuuronderzoek naar het verschijnsel en waarschuwt voor kabbala. “De mensen willen het goede, namelijk God bereiken, maar volgen onwetend een duistere weg.” In haar kwartaalblad van begin dit jaar informeert de stichting haar abonnees over de gevaren van kabbala. “Ik lees veel over dit soort bewegingen,” vertelt Piet Guyt, betrokken bij Promise. “Kabbala leert niet dat Jezus de enige Weg naar verlossing is. Dus eigenlijk ben je gauw klaar.”

Het doel van kabbala is dat de mens God leert kennen. Er zijn diverse omschrijvingen van kabbala. Guyt: “Meest treffend is misschien nog wel de definitie dat kabbala een mystieke stroming in het Jodendom is, die zich bezighoudt met het vaststellen van de diepere zin achter de letters, schrifttekens en woorden van de Hebreeuwse tekst van het Oude Testament. Kabbala richt zich daarbij vooral op het scheppingsverhaal en de visionaire schriftgedeelten, en probeert uit te zoeken wat er vóór de schepping was en wat er boven de zichtbare hemel is. Nog simpeler gesteld: aanhangers van kabbala willen tot het innerlijk van God doordringen.”

Speelbal

De uitingsvormen van kabbala kunnen ronduit gevaarlijk zijn voor mensen die zich ermee inlaten. “De gedachte bijvoorbeeld door meditatie tot God te komen, is absurd,” stelt Guyt. “Door te mediteren raak je in trance, ga je dingen zien die anders niet zichtbaar zijn en krijg je visioenen. Maar deze komen niet van de Here af en iets wat niet van Hem afkomt, is niet goed en zelfs gevaarlijk. Dat geldt ook voor de mensen die kabbala gebruiken om magie te bedrijven. Wie magie toepast, merkt dat krachtige gebeurtenissen kunnen plaatsvinden. Maar hoe mooi en fascinerend het ook lijkt om die macht te bezitten, uiteindelijk word je zelf speelbal van de kwade krachten.”

Ook het streven alles te kunnen verklaren, is niet verstandig. “Kennis is belangrijk, ook voor christenen, maar moet totaal ondergeschikt zijn aan het kennen van God en je persoonlijke relatie met Hem. Paulus zei al: ‘Als je alles weet, maar de Here niet kent, heb je niets’. God heeft veel aan ons geopenbaard, maar niet alles. Daar is een reden voor. Het is niet goed alles te weten. God laat alleen die dingen zien die nuttig voor ons zijn,” aldus Feller.

Populair

Kabbala is al duizenden jaren oud. Waarom is deze stroming nu zo in opmars? “Veel mensen zijn zoekende,” zegt Guyt. “Ik wil niemand beschuldigen, maar we moeten constateren dat de kerk veel te weinig heeft laten zien wat een leven met Jezus inhoudt en welke zegeningen daaraan zijn verbonden. Mensen gaan de waarheid ergens anders zoeken. In de jaren negentig doken velen de New Age- kant op. Dat blijkt het ook niet te zijn. De duivel stuurt nu veel mensen weer een andere richting in. Hij doet alsof hij ze naar God leidt, maar in feite gaan ze de andere kant op. Satan heeft er geen problemen mee als je religieus bent, zolang je Jezus maar niet volgt.” 

Ook in Nederland wint kabbala aan populariteit. “In Nederland is een vrij grote heksenbeweging,” legt Feller uit. “Zij stuurt regelmatig e-mails naar onze stichting die soms serieuze vragen bevatten en soms erg fel van leer trekken. Uit de e-mails en diverse websites op internet kan ik afleiden dat vooral de combinatie kabbala met magie in trek is. Maar kabbala is pure occultisme. En occultisme is een slim instrument van de duivel. Het werkt volgens vaste principes. Occultisme verleidt een mens door wonderlijke dingen of kennis. Gaandeweg raak je in de ban en kom je er niet meer van los. Uiteindelijk kom je in een geestelijke duisternis waarvan je je niet zomaar losrukt.”

Armbandje

Maar kabbala heeft nog een kant die subtiel de Westerse maatschappij binnenkruipt: het dragen van speciale armbandjes, drinken van ingezegend water en het gebruik van andere voorwerpen die speciale krachten zouden bezitten. “Eigenlijk is dat gek,” zegt Feller. “De Westerse mens verwierp vroeger dit soort bijgeloof. Nu zie je het beruchte rode armbandje om de linkerpols (volgens kabbala is dat de arm waar de kwade machten ‘binnenkomen’; red.) van bekende voetballers en artiesten bijvoorbeeld. Het is tekenend voor de richting waarin de maatschappij opschuift. Toch moeten we ook hier voor waken, want deze voorwerpen kunnen wel degelijk gevaarlijk zijn. Om een voorbeeld te geven: er zijn mensen die edelsteentherapie volgen om pijn weg te nemen. Dat kan werken, maar er zijn gevallen bekend van mensen die de deur niet meer uit kunnen zonder die edelsteen, of die niet meer kunnen slapen zonder de edelsteen onder het kussen. Die steen of dat bandje wordt dan iets waaraan mensen gebonden worden en waarvan ze geestelijk afhankelijk zijn.

Alternatief

Volgens het duo van Promise moeten christenen niet alleen waken dat ze zelf met vormen van kabbala in aanraking komen, maar ook anderen behoeden. “Er is natuurlijk een alternatief,” zegt Feller. “Veel mensen zoeken iets, wat ze vinden in kabbala of andere vormen van occultisme. We moeten uiteraard voor hen bidden, maar we moeten ook uitstralen dat het enige alternatief geloof in Jezus is. Het is niet goed om alleen maar te zeggen dat kabbala verkeerd is. Nee, we moeten als het ware zeggen door onze levenshouding: Jezus is de Weg, de Waarheid en het Leven. Alleen dan kunnen we met recht een zoutend zout zijn.”

Guyt vult aan: “Dat betekent wel dat je zelf sterk in je schoenen moet staan. Om onderscheid tussen goed en kwaad te kunnen maken, is een levend geloof nodig. Dan krijg je zicht op wat er in de wereld gebeurt en hoe de duivel werkt. Dan leer je hoe je je afhankelijk moet opstellen van de Here. Als je dat kunt, ben je beschermd tegen kwade invloeden. Die bescherming heb je nodig als je ten strijde trekt tegen de kwade machten van de geestelijke wereld.”