Johan werkt vrijwillig op een zie­ken­huis­schip: 'Ik wil van betekenis zijn'

Voor de kust van Sierra Leone ligt het gigantische schip Global Mercy. Mensen met aandoeningen uit het hele land worden hier uitgenodigd om behandeld te worden. Bijvoorbeeld mensen met tumoren, gezwellen of vergroeiingen, die zelf een behandeling nooit kunnen betalen. "In de lokale ziekenhuizen is er vaak niet voldoende kennis of materiaal aanwezig”, legt Johan uit. “En áls het er is, is geld een obstakel voor mensen. Het schip neemt die belemmeringen weg. Dat is echt de waarde van de Global Mercy."

Het ziekenhuisschip wordt gerund door vrijwilligers van over de hele wereld, voornamelijk zorgprofessionals, die voor korte of langere tijd aan boord stappen. In Nederland werkte Johan als anesthesiemedewerker. Nu faciliteert hij als Clinical Training Coördinator trainingen en stages aan boord voor lokale zorgprofessionals.

"Dat is best een logistieke puzzel, ik zit vaak tussen wal en schip. Je merkt een groot cultuurverschil tussen de mensen aan wal en hier in het ziekenhuis. Hier willen ze graag weken van tevoren weten waar ze aan toe zijn, terwijl ze in het land wat meer ad hoc zijn. Maar het is ook erg leuk om af en toe van het schip af te kunnen. Vanmorgen was ik bij een ziekenhuis in Freetown, waar iemand een tandartskliniek opzet. Er is alleen geen tandartsschool in het land – daarom gaat hij een paar weken met onze tandarts meelopen. Zo creëren we werkervaringsplekken."

Met je hart erin

Johan werkt samen met zorgspecialisten van over de hele wereld. "Ons team van twaalf man heeft elf verschillende nationaliteiten. In het kantoortje naast mij werkt nu een collega uit Canada, die een PhD heeft in medisch onderwijs. Ze komt hier een maand helpen om kennis te delen en trainingen te geven. Haar man is kinderchirurg, die werkt deze maand in de operatiekamer. Het is zo bijzonder om mensen van over de hele wereld te ontmoeten die vanuit hun hart dit werk doen – de wereldverbeteraars."

"Toen wij vertrokken, zeiden veel mensen tegen ons dat ze hoopten dat het een mooie ervaring voor ons zou worden, dat we terug zouden komen als rijker mens. In onze cultuur is het belangrijk dat het vooral heel leuk is. Maar dat is niet mijn motivatie – we zijn gegaan omdat we hier wat willen betekenen. We verdienen er ook niks mee. In ons westerse wereldbeeld is het belangrijk om aan je pensioen te denken. Maar het is goed om daar wat meer los van te komen."

• Nirosha is doof én werkt in de zorg

  Nirosha is doof én werkt in de zorg

Privilege

Johan en Josianne hadden dan ook geen moeite om hun spullen in Nederland achter te laten. "We hebben zoveel mogelijk verkocht en weggegeven. Ons huis hebben we wel aangehouden, daar wonen nu vrienden van ons in. We hebben een zorgverzekering en een achterban die ons support: vergeleken met de gemiddelde persoon die ik hier spreek, is dat een ongelooflijke luxe. En als ons hier iets zou overkomen, zouden we met gillende sirenes naar Nederland worden vervoerd. Dat is een ongelooflijk privilege, en de realiteit. Dat maakt het wel heel dubbel en wrang. We moeten hier genoeg nee verkopen aan mensen die geopereerd willen worden. Vanmorgen vroeg een ziekenhuisdirecteur nog of we een tandartsstoel en wat andere spulletjes voor hem hadden. Die vragen komen de hele dag. Ik wil vrijgevig zijn, maar ik kan niet iedereen helpen."

• Zorgprofessional van het jaar

  Zorgprofessional van het jaar

Liefde voor het vak

Johan heeft verpleegkunde gestudeerd, maar daar haalde hij destijds niet veel voldoening uit. Hij besloot zijn studie te onderbreken om een half jaar in Zuid-Afrika een Mission Discipleship Training te doen vanuit de organisatie Operatie Mobilisatie (OM). "Daar werd ik al snel degene die verantwoordelijk was voor EHBO-spullen, en nam ik mensen mee naar de dokter. Ik vond er de liefde voor het vak terug. Eenmaal terug in Nederland heb ik mijn studie afgemaakt, met als uitstroom psychiatrie. Kort daarna leerde ik Josianne kennen."

• Josianne verhuisde met haar gezin naar Sierra Leone: ‘Tijd voor elkaar vrijmaken kan een uitdaging zijn’

  Josianne verhuisde met haar gezin naar Sierra Leone: ‘Tijd voor elkaar vrijmaken kan een uitdaging zijn’

Knipoogje van boven

"In Zuid-Afrika kreeg ik een droom over een schip dat naar een ziekenhuis toevoer. Ik ben niet echt een dromer, dus dat moest ik opschrijven. OM heeft zelf ook een schip – misschien moest ik daar eens naar kijken? Toen ik Josianne leerde kennen, vertelde ze me over Mercy Ships. Zij heeft als kind op een schip van Mercy Ships gewoond, waar haar vader als arts werkte, en haar moeder in het onderwijs. Zelf zou ze ook graag nog zoiets willen doen. Toen ze erover vertelde, begon het balletje bij mij ook te rollen. Op de dag dat we verkering kregen, lagen de schepen van Mercy Ships en Operatie Mobilisatie naast elkaar. Dat zag ik wel als een knipoog van boven."

Het pasgetrouwde stel besloot zich aan te melden als vrijwilligers bij Mercy Ships, maar het was nog niet zo makkelijk om een plek te krijgen. “Ze hadden toen niet echt mensen nodig. Over andere organisaties waren we niet heel enthousiast. Later kwam het weer op ons pad, maar het was best een lang traject. Inmiddels hadden we een kindje, en er is maar een beperkt aantal family cabins. Uiteindelijk gingen de lichten toch op groen." Josianne werkt op de preoperatieve afdeling bij het beoordelen van patiënten voorafgaand aan de operaties. Ook is ze betrokken bij het organiseren van trainingen van zorgpersoneel, zowel aan boord als lokaal.

Glijbaan op dek 11

Global Mercy is een wereld op zichzelf, met twaalf verdiepingen en een lengte van twee voetbalvelden. Johan, Josianne en Micha wonen in een kleine hut. “Aan boord heb je continu prikkels en sta je sociaal altijd aan. We zijn ook gewoon moe in het weekend. Daarom moet je ook prioriteit geven aan ontspanning, een eigen plekje creëren om tot rust te komen. Maar het sociale is ook heel leuk. Er is veel te doen op het schip, ook voor ons zoontje. Op dek elf is een glijbaan, er zijn fietsjes en hij speelt vaak met patiëntjes. Hij krijgt superveel aandacht, er zijn veel mensen die zich als opa, oma of tante opwerpen. En hij begint Engels te babbelen, hij zei laatst: 'Daddy, I’m verstopping!'"

Langetermijninvestering

Johan en zijn gezin wonen en werken nog tot augustus 2026 op het schip, daarna gaan ze weer in Nederland aan de slag. “Vanaf een aantal weken ben je hier al van betekenis. Met praktische, basale kennis en gaven kun je echt een verschil maken. Toch is het ook wel een langetermijninvestering. Soms komen mensen met een ‘saviour complex’ binnen, zo van 'wij gaan het beter maken' – maar ik word er regelmatig bij bepaald dat het een langetermijninvestering is. Mercy Ships is dan ook op zoek naar mensen voor de lange termijn."

Zorgprofessional van het jaar

Ken jij een verpleegkundige met een sterke visie op het vak? Een verzorgende die de sector op een positieve manier op de kaart zet? Of een begeleider die echt het verschil maakt? Nomineer jouw favoriet op eo.nl/zorg en ontdek op 12 mei wie dé zorgprofessional van het jaar 2025 wordt.

Wil je zien hoe het is om als zorgprofessionals te wonen en werken op een ziekenhuisschip in een van de armste landen ter wereld? Bekijk de afleveringen van Johan en Josianne én andere Nederlandse gezinnen aan boord op metterdaad.nl/sierraleone.