Je puber wil alleen op vakantie: bierkratten naast de tent?

Je ziet ze op tv wel eens: dronken jongeren, zwalkend over een Spaanse boulevard. Het zal je zoon of dochter zijn, denk je dan misschien. En dan komt jouw puber aan je vragen of hij met wat vrienden of vriendinnen op vakantie mag. Hoe beslis je of je kind hieraan toe is?

Orthopedagoog Suzanne de Roos wijst op het belang van zelfstandigheid: “Je kind moet er natuurlijk wel aan toe zijn, maar alleen op vakantie gaan draagt bij aan hun ontwikkeling. Doordat de hersenen van een puber nog niet helemaal ontwikkeld zijn, nemen ze soms risico’s die je als volwassene niet meer neemt. Daardoor komen ze uit hun comfortzone en leren ze zichzelf kennen. Zolang ze dit goed voorbereid doen, kan dat best goed voor ze zijn.”

Bereid je kind voor

Een goede voorbereiding is dus essentieel om die langverwachte vakantie tot een succes maken. Dit zit niet in vertellen dat ze niet mogen drinken en niet met vreemden mee mogen gaan. Voorbereiding over je staande houden in de wereld begint al ver voor die tijd,” vertelt Suzanne. “Als een kind van twaalf nog nooit zelfstandig boodschappen heeft gedaan, dan is er een groot gat als ze vijftien zijn en zelf op vakantie willen. Ze hebben dan gewoon te weinig vlieguren gemaakt.

De kans dat ze onverantwoorde dingen doen is dan groter. Geef ze dus al jong verantwoordelijkheden die bij hun leeftijd passen: een maaltijd laten koken, zelf boodschappen doen, een feestje geven voor vrienden. Zo kunnen ze in een veilige omgeving oefenen met verantwoordelijkheden en beslissingen nemen.”

Als ouder doe je er goed aan de vrienden van je kinderen te leren kennen. Wie zijn het? Hoe gedragen ze zich?  Suzanne adviseert: “Haal de vrienden van je kinderen in huis. Dan zie je hoe ze zich tot elkaar verhouden. Misschien maken ze vreselijk veel herrie en eten ze bergen chips, maar dat kan niet zoveel kwaad. Laat je kinderen zich maar ontwikkelen in je achtertuin. Jouw betrokkenheid bereidt ze voor op zelfstandigheid, omdat je ziet waar je bij moet sturen. Maar ga er niet als een bloedhond bovenop zitten. Gebeurt er iets waar je niet achter staat, bespreek dat dan later, niet waar iedereen bij is. Als je kind jou vertrouwt, zal het ook sneller naar je toekomen als er iets is.”

De juiste leeftijd

Het zou fijn zijn als er een universele leeftijd is voor het alleen op vakantie gaan. Helaas! Ieder kind is anders en een gouden regel is er dus niet, vertelt Suzanne. “Bij een kind van twaalf, dertien of veertien zou ik alleen op vakantie gaan sowieso nog niet aanraden. Onder begeleiding op bijvoorbeeld een kamp van de kerk of een vereniging kan op die leeftijd wel een mooie oefening zijn. Ze leren dan hoe het is om bij je weg te zijn, zelf verantwoordelijk te zijn voor hun spullen. Daarna kun je als stelregel aanhouden dat ze eerst in een reflex de juiste beslissing moeten nemen. Laten ze bijvoorbeeld nog steeds de voordeur openstaan als ze zelfstandig weggaan? Geven ze grenzen aan als er iets gebeurt wat ze niet willen? Als het in een veilige omgeving nog niet goed gaat, dan is de kans groot dat het onder groepsdruk en in een andere omgeving ook niet goed gaat.”

Het wel of niet toe zijn aan zelfstandig op vakantie gaan staat of valt dus bij hoe je kind zich handhaaft in de wereld. Suzanne zegt hierover: “Dat handhaven is niet aan een leeftijd te koppelen. Als je je kinderen leert hoe ze in de buitenwereld uitdagingen aangaan, ze leert aangeven wat ze wel en niet fijn vinden, dan zullen ze eerder klaar zijn voor zelfstandigheid. De spannende dingen zijn er nog steeds, maar ze hebben dan al geleerd om op het cruciale moment een slimme beslissing te maken. Plaats je kinderen dus niet onder een stolp en bereid ze voor op de wereld waarin ze leven. Als je alles bij ze vandaan houdt, krijg je het uitgesteld weer terug. En neem je kind, op welke leeftijd dan ook, serieus. Want als je ze al niet begreep toen ze nog kleine problemen hadden, waarom zou je ze dan wel begrijpen als ze grote problemen hebben?”

Afspraken maken

En dan is het misschien zover. Je vindt je kind verantwoordelijk genoeg, je kent de vrienden die meegaan, je hebt er vertrouwen in dat het een veilige en fijne vakantie wordt. Hoe bereid je je kind voor en welke afspraken maak je? Suzanne: “Wees heel concreet in hoe je ze voorbereidt. Dus zeg niet tegen je dochter: “Ga niet met jongens mee” en daarmee klaar. Bespreek met haar wat ze zou doen als iemand haar meevraagt om alleen ergens heen te gaan. Wat doet ze als het verder gaat? Als er dingen dreigen te gebeuren die ze niet fijn vindt? Hoe geeft ze grenzen aan? Wat doet ze als het uit de hand loopt? Ik zou dit ook echt oefenen. Dus niet alleen bespreken, maar desnoods de situatie nabootsen.”

Duidelijke afspraken zijn helpend voor zowel de puber als de ouder. De kunst is vervolgens om niet te gaan preken en geen hele lijsten met regels op te stellen. Suzanne adviseert daarover: “Maak vooral afspraken over de essentie. Gericht op veiligheid en zelfbehoud. De andere dingen zijn oplosbaar. Spreek bijvoorbeeld af dat niemand alleen naar huis gaat, dat er iedere dag een vast moment is waarop je contact hebt of dat ze hun locatie delen op hun telefoon.

Over geld uitgeven kun je afspreken dat er een limiet op de pinpas wordt gezet, waardoor ze niet ongemerkt te veel geld uitgeven. Dit is ook nog eens handig als ze hun telefoon of pinpas kwijtraken. En zorg dat je kind weet dat je er voor ze bent als er iets is. Als het echt uit de hand loopt, moet je kind zich niet zorgen maken dat jij boos wordt over een kapotte broek. Dan komen ze niet naar je toe voor hulp.”

Lees ook: Help! Mijn puber heeft verkering