Janke Reitsma over haar in­druk­wek­ken­de debuutroman 'Niets ontgaat ons'

Boek Niets ontgaat ons

In Niets ontgaat ons kruip je in de huid van Koen, die samen met zijn ouders aan de Waddenkust woont. Het verhaal vertelt hoe zijn zwangere moeder met haar medicijnen stopt en daardoor haar psychische klachten terugkeren. Als Aukje, zijn zusje, wordt geboren met een ernstige chromosoomafwijking, kan zijn vader niet met de situatie omgaan en vlucht hij steeds vaker weg. De 14-jarige Koen besluit dan alle zorg op zich te nemen.

Hoe het verhaal ontstond

Janke Reitsma heeft orthopedagogiek gestudeerd en werkt al jaren met mensen met psychische problemen. Ze kon haar kennis over gezinsrelaties goed gebruiken bij het schrijven van het boek. Het idee van dit boek lag er al een paar jaar, vertelt Janke: “Ik kan me herinneren dat ik een nieuwsbericht tegenkwam over een gezinsdrama, waarin alleen de harde feiten van de situatie werden beschreven. Als orthopedagoog ben ik gefascineerd door het gedrag van mensen, ik ben altijd benieuwd naar het verhaal erachter. Dat wil ik ook meegeven in mijn boek, dat je verder moet kijken dan wat je ziet voordat je een oordeel velt.”

In het boek wordt elk gezinslid op zo’n manier beschreven, dat je met ze gaat meeleven en wilt begrijpen hoe ze doen en reageren. Daar heeft Janke bewust voor gekozen, ze trekt geen conclusies in het verhaal, waardoor je als lezer steeds zelf moet blijven nadenken wat het met jou doet, hetzij goed of slecht.

Het verhaal speelt zich af aan de Waddenkust, waar het ontwrichte gezin afgelegen van de bewoonde wereld woont. Janke was al bekend met het gebied, maar toch zit er aardig wat onderzoek achter haar gedetailleerde beschrijving van de omgeving: “Ik ben echt een natuurmens, zelf ben ik ongeveer twintig kilometer van het wad opgegroeid. Ik heb nog een hoop inspiratie opgedaan door de Waddenkust veel te bezoeken, daarnaast ben ik gaan wadlopen en heb ik alles uitgezocht over de vogels, dieren en planten die daar leven. Ik wilde de schoonheid van het waddengebied veel aandacht geven, als contrast voor de zwaarte van de gezinsproblematiek.”

Debuutroman

Janke heeft altijd al geschreven: ‘Van schrijven word ik gelukkig! Sommige hoofdstukken rollen er zo vanzelf uit, voor anderen moet ik echt de tijd nemen. Uiteindelijk geniet ik van het hele proces, vanaf de eerste woorden op papier zetten tot aan het herschrijven.”

De spanning in het boek wordt opgebouwd aan de hand van twee verhaallijnen. In de ene verhaallijn beschrijft Janke de tocht die Koen en Aukje afleggen. Koen neemt Aukje mee het wad op om een eiland te laten zien, een plekje dat hij als een paradijs beschouwt. In de andere verhaallijn wordt duidelijk hoe Koen tot die keuze is gekomen en wat daar vooraf aan is gegaan. Janke: “Pas halverwege van het schrijven wist ik waar het boek uiteindelijk heen zou gaan. Het hoofdstuk waar ik heel veel zin in had om te schrijven was de één na laatste, hier komen alle lijnen bij elkaar. Ik was zo blij toen die op papier stond!”

Boodschap

Het boek laat je nadenken over je eigen waarden en normen, over wat goed en fout is, en wat leven en dood betekent. Daarnaast hoopt Janke wat mee te geven over wat er in en tussen mensen gebeurt: “Ik weet vanuit mijn werk dat er ook problemen spelen in ogenschijnlijk gewone gezinnen, die misschien wel bij je in de straat wonen. Ik hoop dat de lezers gaan inzien dat er vaak veel meer achter zit dan wat je op het eerste gezicht ziet.

Je weet niet wat er achter de voordeur afspeelt. Vooral psychische problemen kunnen zo complex zijn. Het verhaal heeft geen schuldige of een slechterik, iedereen probeert zijn best te doen op de manier waarop hij of zij kan. Het is aan de lezer om na te denken over wat er in de personages omgaat en uit die gedachten een persoonlijke conclusie te halen.”

LEES JE MEE?

Eva Leest is onze online boekenclub waarbij we samen boeken lezen, en daarna nog gezellig doorpraten met elkaar over de personages en de boodschap van het verhaal. In december lezen het boek Niets ontgaat ons. Lees je ook graag? Sluit je dan hierbij ons aan.

Fotocredits: Judith Jockel