Jan nam een bijbeltekst letterlijk (en wat er toen gebeurde zal je verbazen)

Jan besloot de proef op de som te nemen en uitspraken van Jezus letterlijk te gaan uitvoeren. Dus nodigde hij niet z’n schoonmoeder uit op z’n verjaardag, maar onbekende vluchtelingen, straatkrantverkopers en mensen met een psychische stoornis.

Als gelovige betekenen de woorden van Jezus veel voor mij. Ik bestudeer ze, analyseer ze, en probeer ze toe te passen. Wat als Jezus echt bedoelde wat hij zei? Hoe brengen we dat vandaag de dag in de praktijk?

Nu ben ik van mening dat veel van Jezus’ onderwijs niet zo vreselijk ingewikkeld was, maar dat we het voor onze eigen veiligheid op zo’n manier omgetoverd hebben, dat we er niet zo veel mee hoeven te doen.

Dat denk ik niet alleen, lees deze uitspraak maar van Søren Kierkegaard – een 19e-eeuwse Deense theoloog en filosoof:

Het is eigenlijk vrij simpel. De Bijbel is vrij gemakkelijk te begrijpen. Maar wij christenen zijn een stelletje frauderende zwendelaars. We doen alsof we niet in staat zijn het te begrijpen omdat we beseffen dat zodra we het begrijpen we ook verplicht zijn om er naar te handelen. Neem elk willekeurig woord uit het Nieuwe Testament en vergeet alles behalve jezelf voornemen om er ook echt naar te handelen. Mijn God, zul je zeggen, als ik dat echt ga doen dan is mijn hele leven geruïneerd. Hoe kom ik dan ooit verder in de wereld?
Hierin ligt de echte waarheid van de christelijke ‘geleerdheid’. Geleerdheid is de wonderbaarlijke uitvinding van de kerk om zichzelf te verdedigen tegen de Bijbel. Om zeker te zijn dat we door kunnen gaan met goede christenen zijn zonder dat de Bijbel te dichtbij komt. O, onbetaalbare geleerdheid, wat zouden we zonder jou moeten? Vreselijk is het om in handen te vallen van de levende God. Ja, het is zelf vreselijk om alleen met het Nieuwe Testament gelaten te worden.

Behoorlijk provocerende woorden. Maar als ik eerlijk ben, herken ik ze meteen. We kunnen heel geleerd doen over de Bijbel en onze kennis daarvan, maar als we de woorden van de Heer niet opvolgen, dan missen we volledig ons doel.

Mooi stuk poëzie

Neem de Bergrede: het meest uitgelezen onderwijs van Jezus. Wat doen we ermee in onze kerken? We gaan ermee om alsof het ’t beste stuk poëzie is dat ooit is geschreven. Na de kerkdienst doen we het boekje weer dicht en leven we verder alsof we de woorden nooit hebben gehoord.

Begrijp me goed, ik ben geen fundamentalistische bijbellezer die denkt dat je alle teksten letterlijk moet nemen. Ik lees momenteel een reuzeleuk boek: Een jaar lang leven volgens de Bijbel en ik stik bijna van het lachen. De schrijver, A.J. Jacobs, probeert een jaar lang heel letterlijk te doen wat de Bijbel opdraagt. Zo neemt hij bijvoorbeeld een klein krukje mee in de metro van New York om te voorkomen dat hij op een bankje gaat zitten waar een vrouw in haar maandelijks periode op heeft gezeten (Leviticus 15:22). Dat levert prachtige situaties op…

Gewoon maar eens uitproberen

Op die manier ga ik niet met de Bijbel om, maar toch kan ik er niet omheen dat Jezus soms glashelder was. Het laat me dan ook niet los. Dus ben ik ze maar eens gaan uitproberen. Natuurlijk, dat deed ik al langer, maar dat waren vooral van die woorden waar je niet snel mee klaar bent:

• aanbidden van God in Geest en waarheid
• wees niet bang
• volg mij
• laat je licht schijnen etc.

Daarom ging ik op zoek naar woorden waarvan ik wist dat niemand om me heen ze deed, terwijl de opdracht in de basis doodeenvoudig was. Want, dacht ik, als we al niks doen met die doodeenvoudige opdrachten van Jezus – hoe gaan we dan ‘onze naaste liefhebben als onszelf’? Dat is namelijk nogal een ding.

Ik besloot om te beginnen met een makkelijke, ondubbelzinnige tekst:

Wanneer u een maaltijd aanbiedt of een feestmaal geeft, vraag dan niet uw vrienden, uw broers, uw verwanten of uw rijke buren, in de verwachting dat zij u op hun beurt zullen uitnodigen om iets terug te doen. Wanneer u mensen ontvangt, nodig dan armen, kreupelen, verlamden en blinden uit. Dan zult u gelukkig zijn, zij kunnen voor u dan wel niets terugdoen, maar u zult ervoor beloond worden bij de opstanding van de rechtvaardigen. (Lucas 14: 12-14)

Easypeasy, toch? Maar ik zie het niemand doen. En ik deed het zelf ook niet. Een mooie test om eens te zien of het allemaal wel klopt.

Met uitnodigingen de stad in

In voorbereiding op mijn verjaardag besloot ik een uitnodiging te maken met mijn foto erop en een uitnodigende tekst. Nadat de uitnodiging gedrukt was, ging ik de stad in en dropte ‘m in de handen van vluchtelingen, straatkrantverkopers, mensen zonder geld en mensen met een psychiatrische stoornis. Ik kon zo snel geen blinde vinden, maar ik ontmoette uiteindelijk iemand in een rolstoel, dus met die lamme kwam het goed. Om alle drempels weg te halen, had ik op de uitnodiging geschreven dat ze geen cadeautje mee mochten nemen omdat ik alles al heb.

Vervolgens huurde ik een zaal en bedacht ik wat ik zou kunnen doen met mensen die mij niet of nauwelijks kenden en elkaar waarschijnlijk ook niet. Samen eten werkt altijd, dus ik vroeg de mensen in onze kerk om me een handje te helpen. Van alle kanten kreeg ik dolenthousiaste reacties. Alsof al mijn kerkgenoten ook zaten te wachten totdat ze eindelijk eens een keer iets konden doen met de woorden van Jezus.

Spontaan meldde zich een band die vroeg of ze live muziek konden spelen. De één bakte een taart, een ander maakte nasi en op papier begon het er erg leuk uit te zien. Ondertussen was ik bloednerveus: ik vroeg me af of de genodigden wel echt zouden komen.
Mijn familie en vrienden had ik gezegd dat ze niet welkom waren. Dat gaf bij mijn schoonmoeder toch wat wrijving. Gelukkig was mijn feestje op zondag en moest ze naar de kerk – want een kerkdienst overslaan, dat doet mijn schoonmoeder niet.

Mensen die nooit worden uitgenodigd

Op de bewuste verjaardag stroomde de zaal vol met de meest exotische figuren die je je maar kunt voorstellen. En na afloop kon ik niet anders dan toegeven dat de uitspraak van Jezus klopt. Je wordt erg gelukkig als je mensen uitnodigt op je feestje die niets voor je terug kunnen doen. Een volle zaal met mensen die nooit worden uitgenodigd op een verjaardag: dat breekt je hart. Zo trots als een pauw kwam Cora vertellen dat ze vanaf haar jeugd niet meer op een verjaardag was geweest. Nu was ze welkom op de verjaardag van de dominee, met zo veel eten als je wilde. Dit was voor Cora de hemel.
En ik: ik kon mijn kaken niet meer recht krijgen omdat ik de hele middag stond te glunderen als een aap met een gouden ring. Wat is dit onwaarschijnlijk tof en vooral: doodeenvoudig.

Voor mij geen gewone verjaardagsfeestjes meer. Deze Lucas-14-feestjes doen recht aan de Bulgaarse straatkrantverkoper met twee tanden in zijn mond. Of aan de gezellige vrouw van middelbare leeftijd met hiv als gevolg van een nogal ruig leven,  aan de Palestijns-Syrische vluchteling, die speciaal voor mijn feestje de Ramadan ontheiligde. En aan de gezette vijftiger met een laag IQ die een uur van tevoren al voor de deur rondfietste met verwachtingsvolle ogen.

Met welke opdracht van Jezus zou jij aan de slag kunnen? Gewoon om eens te testen of het allemaal wel klopt wat Jezus zegt…