Jan is verslaafd aan verzamelen: ‘Geen plek meer voor vrouw en kinderen’

We leren Jan kennen bij Buurtsteunpunt Zevenkamp in Rotterdam; een buurthuiskamer van het Leger des Heils. Als presentator Bert van Leeuwen met een kop koffie aanschuift bij Jan, blijkt al snel dat hij worstelt met een verslaving. “Alcohol?”, vraagt Bert? “Drugs? Ik haal nu van alles in mijn hoofd.” Jan schudt zijn hoofd. “Nee, nee. Dat is het allemaal niet.”

Voller en voller

In gesprek met Bert vertelt Jan hoe zijn leven er vroeger uitzag: “Ik had een vrouw en twee kinderen, twee jongens. Dat ging goed, tot ik te maken kreeg met…” Voorzichtig deelt Jan wat er aan de hand is: “Ik kocht spullen op met de bedoeling dat ik dat ooit weer zou verkopen. Maar dat is mij nooit gelukt. Tot op de dag van vandaag kan ik dat niet.”

Steeds meer spullen haalde Jan binnen. Maar wegdoen deed hij niet. Zijn huis werd voller en voller. Zó vol, dat er op den duur geen ruimte meer was voor zijn vrouw en kinderen. “Vroeger kon ik met mijn gezin gewoon aan tafel zitten. Nu kan dat niet. Door wat ik toentertijd verzameld heb, heb ik mijn vrouw en kinderen uit huis gedrukt. Er was geen ruimte meer.”

De leegte opvullen

Mensen uitnodigen doet Jan eigenlijk nooit, bekent hij. Toch nodigt hij Bert gastvrij uit in zijn huis. Eenmaal thuis vertelt Jan openhartig verder: “Het is helemaal uit de hand gelopen toen mijn vrouw en kinderen weg waren. Toen kon ik niet tegen de lege ruimtes en heb ik ze achter elkaar gevuld.”

“Wanneer ik iets koop, is dat voor mij een geluksmomentje. Omdat ik zo lang alleen ben, maak ik verder niks leuks mee. Maar zodra ik hier thuis ben, zet ik het neer en dat is het. Het probleem is: ik kan geen afstand nemen.”

‘Een kronkel in m’n kop’

De afgelopen jaren probeert Jan met vallen en opstaan om wat spullen weg te doen. Dat blijkt keer op keer heel moeilijk. Dat blijkt ook wanneer Bert een aantal spullen aanwijst die Jan misschien kan opruimen. Jan heeft voor ieder product een reden om het te houden. Zo dienen glazen hoofden voor de Formule 1-petjes die hij spaart. Een grote vaas is een kunstobject, een discolamp komt nog aan het plafond en de grote planten in zijn woonkamer heeft hij nog maar net. "Er zit een kronkel in m’n kop”, zegt Jan. “Zo zie ik het. Het werkt wel goed, maar op dat gebied werkt het niet goed. Alles draait rechtsom, maar dit draait linksom. Het botst. Ik wíl het wegdoen, maar ik kan het niet."

Niet leefbaar

Op een bepaald moment was Jans huis zó vol, dat hij nog maar op 50 vierkante centimeter kon staan. Een onleefbare situatie. De woningbouwvereniging en de brandweer besloten over te gaan tot ontruimen. Een traumatische gebeurtenis voor Jan. "Ik was het zat", vertelt hij met tranen in zijn ogen. "Ik probeerde van het balkon te springen. Arnold (van het Leger des Heils, red.) kon mij nog net op tijd pakken."

Verplichte ontruiming

Inmiddels is Jan gewaarschuwd dat hij opnieuw moet opruimen om een nieuwe ontruiming te voorkomen. Daarom maakt hij – hoe zwaar het hem ook valt – een voorzichtig begin met opruimen. Gelukkig hoeft hij dit niet alleen te doen: Angelien, ambulant begeleider bij het Leger des Heils, helpt Jan al drie jaar om in kleine stapjes orde te scheppen in zijn leven.

De onrust neemt toe

Als de controle van de brandweer en de gemeente dichterbij komt, neemt de onrust bij Jan weer toe. In ‘Soep, sores en soelaas’ laat Jan zien hoe hij zich op deze belangrijke controle voorbereidt én wordt duidelijk of de instanties tevreden zijn met de vorderingen die hij heeft gemaakt.

Kijk nu

Bekijk het verhaal van Jan in ‘Soep, sores en soelaas’, nu op NPO Start.