Jacqueline schaatste voor Kika, maar kreeg toen zelf kanker

“Ziekte is geen onbekende in mijn leven. Ik ben arts en heb me beziggehouden met huidziektes, allergieën, psychiatrie en oncologie. Toen ik zelf ziek werd, voelde ik me daar ook wel vertrouwd in. Maar dit keer zat ik aan de verkeerde kant van de tafel. Ik ga er cognitief mee om, ondanks dat je er van alles bij voelt”, vertelt Jacqueline Broeshart. Ze is getrouwd en heeft twee kinderen van 17 en 15 jaar.

Jacqueline is altijd al schaatsliefhebber geweest. “Schaatsen is voor iedereen. Op het moment dat het vriest, trekken alle Nederlanders met hun schaatsen naar het ijs. Dat zag je ook tijdens de pandemie in februari 2021. Het vroor en iedereen haalde zijn schaatsen uit het vet. Je bent allemaal gelijk, iedereen is vrolijk en zegt elkaar gedag. En als er iemand valt, dan helpt je die ander. Wat er ook mooi aan is: je komt op plekken waar je anders niet kan komen. Meedoen aan de Elfstedentocht is voor mij een jeugddroom. Toen ik op de middelbare school zat, is hij twee keer verreden. Een klasgenoot en twee docenten deden mee. Ik was zelf nog te jong.”

Kuiltje in de borst

In 2018 besluit Jacqueline om mee te gaan doen met ‘Schaats voor Kika’, een sponsortocht van Kika (Stichting Kinderen kankervrij), geïnspireerd door haar werk in de oncologie. Die sponsortocht vindt jaarlijks plaats op de Weissensee in Oostenrijk. “Je laat je sponsoren en kiest vervolgens zelf hoeveel kilometer je gaat schaatsen.” Maar op een ochtend, vlak voor haar eerste schaatstraining, ziet Broeshart in de spiegel een kuiltje in een van haar borsten terwijl ze deodorant op doet. “Vanuit mijn opleiding weet ik dat een kuiltje bij aanspannen betekent dat er ergens ruimte wegging. Er zat natuurlijk ergens een knobbeltje, maar ik zag het kuiltje.”

Jacqueline is er heel vroeg bij. Het knobbeltje was 1,3 centimeter groot. “Als het kleiner is dan 2 centimeter is de eerste behandeling een operatie. Het bleek een heel agressieve vorm. Ik had ook een verdachte klier in mijn oksel, maar die was ‘schoon’. Dat betekende dat de kanker alleen in de borst zat. Ik werd bestraald en kreeg chemotherapie. Ook kreeg ik genetisch onderzoek om te kijken of het een genetische variant was. Met een borstsparende operatie is de kanker verwijderd. Nu volg ik nog hormoontherapie. Alles bij elkaar zal ik in totaal een kleine zes jaar bezig zijn, minimaal.” “Het eerste wat ik dacht toen ik direct na de mammografie de echokamer inliep voor nadere diagnostiek, was dat ik mijn haar ging verliezen. Dat leek me wel zo erg. Zoiets sufs, denk je dan. Ik had voor het eerst van mijn leven mijn haar geverfd, omdat het grijs werd. Het was een zware periode, maar ik besefte al gauw dat dit de realiteit is en dat ik mijn tijd moest uitzingen. Als mensen vroegen hoe het met me ging, dan vertelde ik soms niet dat ik kanker had."

“Sommige mensen zitten er niet op te wachten als het niet zo goed met je gaat. En als ik het wel zei, probeerde ik het luchtig te houden. Mijn ervaring is wel dat als je je kwetsbaar opstelt en er eerlijk over bent dat je het zwaar vindt, mensen dat fijn vinden. Dat helpt jezelf en de ander ook. Maar het was natuurlijk heel naar. Alle relatieve zekerheden die je op dat moment in het leven denkt te hebben, worden onzeker.”

Beredeneren

Haar geloof, Jacqueline is katholiek, heeft haar ook geholpen in die tijd. “God heeft ook iets betekend voor mij. Ik ben heel erg van het beredeneren – dat houdt mij op de been – maar dat wat ik niet beredeneren kan, leg ik graag bij Hem neer. Ik ben zelf niet christelijk opgevoed, maar ben katholiek geworden door mijn man. We zijn voor de kerk getrouwd en ik ben te gelijk met onze dochter gedoopt. Ik heb bewust voor God gekozen.”

De sponsortocht voor Kika schuift Jacqueline niet op de lange baan. Ze besluit om toch te blijven trainen. “Het was fijn om ook iets voor mezelf te hebben en even geen patiënt te zijn. Toen ik behandeld werd, werd het steeds zwaarder, want je wordt sneller moe. Ik had eerst om 21.00 uur training, maar dat werd te laat. Toen ben ik naar een middagtraining gegaan. Tijdens het schaatsen draag je een schaatspak en heb je een helm op. Dus qua uiterlijk zag je niet dat ik ziek was. Tijdens de chemobehandeling probeerde ik zoveel mogelijk te gaan. Maar op een gegeven moment heb ik het schaatsen tijdelijk moeten stopzetten. De behandelingen zelf zijn naar en daarna nog 9 maanden om ervan te herstellen. In die tijd was het lastig om de moed en het vertrouwen erin te houden dat ik vooruitging. Maar dat deed ik wel. Toen ik weer ging schaatsen na mijn chemo, merkte ik dat ik vorderingen maakte. Ik ging echt sneller schaatsen. Ik besloot om 100 kilometer te gaan schaatsen in januari 2020 op de Weissensee.”

Ribben

Als Jacqueline merkt dat het schaatsen beter gaat, stelt ze al gauw een nieuw doel. Ze gaat voor de 150 kilometer. In januari 2020 was het zover: Op de Weissensee schaatste ze inderdaad het gewenste aantal kilometers, maar het was wel zwaar. “Ik ben vaak gevallen, na 75 kilometer beschadigde ik mijn ribben bij een val. Daar merkte ik niets van, ik zat vol met adrenaline. Na afloop kon ik niet eens meer mijn schoenen uitdoen omdat alles pijn deed. Naar de wc lopen was al een opgave.”

“Ik had tevreden kunnen blijven met 100 kilometer, maar ik wilde meer. Het heeft ook met passie te maken, met het zetten van een stip op de horizon, een horizon die vertroebeld is door wat er op je pad is gekomen. Het gaat om doelen durven stellen en daarnaar toe durven te werken. Ik ben een mens dat zich groot wil houden en heb tevredenheid hoog in het vaandel staan. Mijn oma zei altijd: ‘Tevreden zijn is een gunst, tevreden schijnen is een kunst, tevreden worden is een groot geluk en tevreden blijven is een meesterstuk.’ Het schaatsen komt me niet aanwaaien, maar ik vind het op dit moment belangrijk in mijn leven. Ik denk dat ieder mens kan vinden wat hij belangrijk vindt in het leven, of je nu ziek bent of niet. Je moet in jezelf blijven geloven.”

Leed delen

Het schaatsen heeft Jacqueline enorm geholpen. “Het heeft me houvast gegeven in een moeilijke periode. De schaatstocht voor Kika kreeg door mijn eigen behandelingen meer betekenis en hielp mij om mijn leed te delen. Vorderingen in mijn herstel gaven me hoop, mijn vertrouwen kwam terug. Vertrouwen in jezelf, vertrouwen dat het goed kan komen. Maar ik weet ook dat als mijn kaarten niet goed geschud zijn, de kanker terug kan komen. Het is gewoon iets waar je de rest van je leven mee zult moeten dealen.”

Dit jaar ging de Kika-sponsortocht in januari niet door, vanwege slechte weersomstandigheden. Inmiddels is de tocht al drie keer uitgesteld en heeft ze na 2020 nog geen sponsortocht kunnen schaatsen. Maar in januari 2024 hoopt Jacqueline weer op het ijs van de Weissensee te staan om geld in te zamelen voor onderzoek naar kinderen met kanker; dan wil ze voor de 200 kilometer gaan.

En die échte Elfstedentocht in Nederland? Als die ooit weer kan worden verreden, wil Jacqueline erbij zijn. En theoretisch is dat nu ook mogelijk. “Nadat ik in januari 2020 in Oostenrijk de 150 kilometer had geschaatst, heb ik mij aangemeld voor ‘de tocht der tochten’. Gesteund door twee schaatsvrienden die al een startbewijs hadden en die ervoor instonden dat ik 200 kilometer kan schaatsen. De aanvraag werd goedgekeurd.”

Jacqueline Broeshart schreef een boek over hoe schaatsen haar heeft geholpen om ‘een moeilijke periode in mijn leven te doorleven’: Verlangen naar natuurijs.

• Verlangen naar natuurijs

Tekst: Linda Stelma

Beeld: Jacqueline Broeshart