Jaap-Harms filmtips: Respect, The Father en De Veroordeling

Respect

Zelf bezocht ik deze film op een vrijdagochtend in Amsterdam. Ik wist dat ik in een bioscoop zat, maar regelmatig voelde ik meegevoerd naar een kerkdienst op zondagochtend. En de boodschap die daar verkondigd werd, ontroerde me regelmatig zeer. Het ging over genade – Gods liefde ontvangen en uit dankbaarheid weer teruggeven aan hem en doorgeven aan de mensen om je heen – voor mensen die zich neerslachtig en waardeloos voelen. Mensen die zich schamen voor wat het leven gebracht heeft.

Dat overkwam Aretha Franklin. Seksueel misbruik, overmatige drankconsumptie, anderen die voor jou bepalen hoe je je leven moet leiden. Dat verhaal wordt redelijk traditioneel -en toegegeven: ook wat langdradig- verteld, maar wat me zo raakte was de aandacht voor Franklins kerkelijke en daaruit voortvloeiende activistische achtergrond. Het begint en eindigt allemaal in de kerk, waar haar vader predikant was en waar ook Martin Luther King Jr. preekte. Een boodschap van bevrijding, emancipatie, gelijkwaardigheid, omdat God ieder mens ziet. Tel daarbij op de uitgebreide tijd die genomen wordt voor de liedjes van Franklin (fenomenaal gezongen door Jennifer Hudson) en je hebt dus een kerkdienst waarbij de tranen over je wangen rollen en je een haast onbeheersbare neiging voelt op te staan om te gaan dansen.

The Father

Een heel ander verhaal vertelt The Father. Een verhaal van vervreemding en de weg kwijtraken in je eigen leven door dementie. Hoofdpersoon is Anthony, een tachtiger. Steeds onzekerder raakt hij over zijn dagelijkse leven. Waar is zijn horloge gebleven? Zag deze kamer er eerst niet anders uit? Is zijn dochter nu gescheiden, getrouwd of staat ze op het punt naar Parijs te verhuizen vanwege een nieuwe relatie? Als kijker raak je ook de draad kwijt en voel je de pijnlijke verwarring met Anthony mee.

Voor iedereen die iemand in zijn omgeving kent met deze vreselijke ziekte – en uit de cijfers blijkt dat dat er steeds meer zijn in Nederland – een uiterst herkenbaar verhaal. Voor wie het geluk heeft hiervan verstoken te zijn gebleven, biedt de film een intrigerende inkijk in wat de mensen die aan de ziekte lijden en hun naasten dagelijks ondervinden. Anthony Hopkins speelt de sterren van de hemel – met prachtig tegenspel van Olivia Colman – en sleepte zeer terecht een Oscar binnen voor zijn rol. De tweede, zo’n dertig jaar na ‘The Silence of the Lambs’. Wil je meer weten over Hopkins, check dan ook deze interessante documentaire: Hannibal Hopkins & Sir Anthony op NPO Start.

De Veroordeling

Ten slotte is er dan De Veroordeling over de Deventer Moordzaak. De filmt zoomt in op journalist Bas Haan die voor Netwerk de zaak volgt. Net als veel Nederlanders heeft hij eerst moeite te geloven in de schuld van Ernest Louwes. Kon iemand die schuldig is zo gepassioneerd het tegendeel bepleiten voor de rechter? Uiteindelijk duikt hij dieper in de zaak en komt hij lijnrecht tegenover opiniepeiler Maurice de Hond te staan. De Hond begint de publieke opinie te beïnvloeden, met zijn boude uitspraak dat ‘klusjesman’ Michaël de Jong ‘100% zeker’ de dader is.

De film wordt degelijk verteld en geacteerd, maar wordt steeds meer een woest makend verhaal. Denk aan termen als ‘fake news’ en ‘trial by media’ en je ziet het voor je ogen gebeuren. Naast een aanklacht tegen dit soort praktijken, zou je de film ook kunnen opvatten als een oproep aan iedereen die zich mengt in het publieke debat (en wie is dat niet in tijden van sociale media) om uiterst terughoudend te zijn met zwart-witte uitspraken. Of durf toe te geven dat je fout zat als je toch te snel je oordeel klaar had. Claudia de Breij komt er niet goed vanaf in De Veroordeling, maar geeft in deze column in de VARAgids een prachtig voorbeeld van hoe je om kunt gaan met gemaakte fouten: ze ruiterlijk toegeven en je excuses aanbieden.

En ook:

Gebaseerd op een waargebeurd verhaal is Queenpins. Connie en JoJo zijn verwoede coupongebruikers en scoren daarmee de nodige korting bij hun supermarkt. Alles neemt echter een vlucht als ze besluiten illegaal coupons door te verkopen en binnen de kortste keren de miljoenen zien binnenstromen. Heel diep gaat de film niet, maar met name de bijrol van acteur Paul Walter Hauser als zogenaamde ‘loss prevention officer’ is uiterst vermakelijk. Een doodgewone ambtenaar die zichzelf een halve rechercheur waant. Zelden was iemand die het juiste gevoel voor verhoudingen verliest zo grappig.

Eveneens waargebeurd is het verhaal achter Un Triomphe. Oorspronkelijk gebeurde het in 1986 in Zweden, de film vindt plaats in Frankrijk anno nu. Een uitgerangeerde acteur neemt enkele gedetineerden onder zijn hoede en laat hen tot grote hoogten stijgen. Ze mogen zelfs op tournee met het bekende toneelstuk ‘Wachten op Godot’ van Samuel Beckett. Met name interessant waar het het perspectief van de gevangenen betreft. Als kijker besef je opeens extra hoe demotiverend en uitzichtloos het uitzitten van een gevangenisstraf is. Er is sprake van vergelding, maar in hoeverre wordt er ook gewerkt aan verzoening en een toekomst waarin gemaakte fouten niet herhaald zullen worden?