Is het celibaat oorzaak van seksueel misbruik in de Katholieke Kerk?

Het verplichte priestercelibaat krijgt steeds vaker de schuld van de seksuele misstanden in de Katholieke Kerk. Vaticaankenner Christian van der Heijden vindt dat niet terecht. Toch denkt hij dat het celibaat op termijn wel afgeschaft gaat worden, zegt hij in het radioprogramma EO Live.

Van der Heijden gelooft er niets van dat het celibaat de oorzaak is van de seksuele misstanden in de Katholieke Kerk. “Dat moet wetenschappelijk uitgezocht worden. Volgens mij komen er altijd ‘roofdieren’ waar kinderen zijn en waar kinderen gemakkelijk misbruikt kunnen worden. Die gelegenheid werd geboden. Dat gebeurt ook op andere plaatsen, maar bij de kerk is dat nog erger. Een priester moet zuiver op de graad zijn.
Bovendien is er sprake van macht; als een priester zich aan een kind vergrijpt, heeft dat extra nadelige gevolgen voor de slachtoffers. Dat is een verschrikking.”

Bovennatuurlijk geschenk

Het celibaat is pas in 1917 door het Vaticaan wettelijk vastgelegd. In dat wetboek staat dat priesters van de Latijnse kerk gekozen werden uit personen die de gave van het celibaat hebben ontvangen. "Vaak wordt het celibaat voorgesteld als iets tegennatuurlijks," zegt Van der Heijden. "Maar de kerk beleeft het als een bovennatuurlijk geschenk van God als iemand zo voor het rijk der hemelen leeft. Op eigen houtje houdt niemand dat vol. Daar hebben we meteen het probleem te pakken, denk ik.”

Willen pedoseksuele priesters trouwen?

Zoals homoseksuele priesters geen behoefte hebben aan een huwelijk ­– "trouwen in Italië gaat altijd over een heteroseksueel liefdesverbond" – sluit Van der Heijden niet uit dat dit voor pedoseksuele priesters ook geldt. In dat geval blijft bij het openstellen van het huwelijk voor priesters volgens de Vaticaankenner de kans op seksueel misbruik van kinderen toch bestaan.

Psychologische test

“Als het aan mij lag, zou ik alle priesterkandidaten onderwerpen aan een psychologische test. De wetenschap moet wel zo ver zijn dat je kunt testen of iemand pedofiel is. Overigens is er in de wetenschap helemaal niet zo veel overeenstemming of pedofilie een geaardheid of een perversie is.”

Celibaat afgeschaft

In 1967 schreef paus Paulus VI een encycliek – een pauselijk document met groot gezag – over het celibaat. Daarin zegt hij dat het celibaat een groot geschenk is aan de Latijnse kerk. “Dat moeten we niet zomaar weggooien,” stelt Van der Heijden. “Als je iets krijgt van God en je gooit het weg of je houdt ermee op, is dat eigenlijk not done.” Toch wegen de nadelen volgens hem gaandeweg wel op tegen de voordelen. Van der Heijden denkt dan ook dat het celibaat zijn langste tijd heeft gehad: “Ik verwacht dat het celibaat voor het jaar 2100 wordt afgeschaft.”

Beluister hier het hele gesprek met Christian van der Heijden.