Is de natuur een bewijs dat God bestaat?

Misschien is deze reden wel de meest gebruikte reden voor atheïsten en agnosten om stiekem toch een beetje in God te geloven. Vraag een vader of moeder, gelovig of niet, naar het moment dat ze hun pasgeboren kind in handen hadden, en velen zullen dat erkennen. Ook onder christenen staat deze reden sterk. Bidden is lastig, de Bijbel een ingewikkeld boek en de kerk teleurstellend. Maar het wonder van nieuw leven, een wandeling door de bergen op vakantie of een zondagmiddag in het bos, dat inspireert tot een leven met God.

• Lees ook: Is God de oorzaak van het ontstaan van de kosmos?

Wie ontwierp God?

Het is dus eigenlijk opvallend dat deze reden in dit rijtje prijkt. Natuurlijk zijn er wel bezwaren. De belangrijkste is deze: verplaats je niet gewoon het probleem, door achter een mooi ontwerp een God te zien? Want wie ontwierp God dan dat Hij zoiets moois kan maken? 

Transcendent

Ik heb dit altijd een vreemd bezwaar gevonden. En het doet ook geen recht aan wat christenen en niet-christenen ervaren bij het zien van een pasgeboren baby’tje. Ze voelen dan dat er iets is wat hen overstijgt. Psalm 139 kan iedereen wel zingen: ‘U was het die mijn nieren vormde, die mij weefde in de buik van mijn moeder.’ Iets groters wat ze niet kunnen benoemen. Dat wat je ook hebt als je door de bergen wandelt. Je voelt je klein worden (Ps. 19:2). Aan dat gevoel doe je geen recht door te zeggen: ja, maar je verplaatst het probleem. Want dat grotere, dat wat je overstijgt, dat goddelijke, dat is nou juist van een andere categorie. Het is per definitie van een andere orde dan alle oorzaken en oorsprongen en ontwerpers die we in de wereld kunnen zien en bedenken. Theologen noemen dat transcendent: het overstijgt alles. God en de wereld zijn ongelijksoortig. God heeft geen oorzaak of ontwerper. God heeft geen gelijke. Als Hij dat wel heeft, is het hele idee weg. God is een woord voor precies datgene wat overstijgend, anders, onnoembaar, onvergelijkbaar is.

• Lees ook: Kan God goed én almachtig zijn?

Blaise Pascal

Toch is het wel terecht dat deze reden in dit rijtje staat. Want welke God is het precies die je op het spoor komt als je zo onder de indruk bent van de natuur of van dat kleine nieuwe leven? Erg specifiek wordt dat niet. Het zegt nog niets over wat die God van je vraagt, wie Hij is en waar het allemaal naartoe gaat. Om het met Blaise Pascal te zeggen: dit is de God van de filosofen, maar dat is nog niet de God van Abraham, Isaak en Jakob. Een God die liefheeft en die redt, die hoop en uitzicht geeft. Daarvoor kun je toch om die Bijbel en die kerk niet echt heen.

Beeld: Shutterstock