Animatiefilm ‘Inside Out 2’ geeft kijkje in het puberbrein: must-see voor (aanstormende) tienerouders
5 augustus 2024 · 10:08
Update: 5 augustus 2024 · 11:33
De nieuwe Pixarfilm ‘Inside Out 2’ breekt niet alleen wereldwijd, maar ook in de Nederlandse bioscopen records. De film geeft een verrassend verhelderend kijkje in het puberbrein én maakt emoties bespreekbaar voor pubers en hun ouders.
De film speelt zich net zoals het eerste deel af in het hoofd van het meisje Riley, die inmiddels 13 jaar is. Vijf figuurtjes die staan voor de vijf basale emoties – Plezier, Verdriet, Woede, Angst en Afkeer – besturen haar brein op een soort controlepaneel met hendels en knoppen. Net als haar leven op rolletjes loopt, gaat midden in de nacht het puberalarm af. Een legertje slopers valt het hoofdkwartier binnen en zet de boel op stelten. De volgende ochtend doet niets meer wat het deed. Een voorzichtige druk op de knop door Woede ontaardt in een onverwachte tirade.
Eigenzinnig karaktertje
Tot overmaat van ramp verschijnen er vanuit het niets vier nieuwe complexe emoties. Zo is daar Envy (jaloezie) met haar grote verlangende ogen. De logge knul Embarrassment (verlegenheid of schaamte) probeert zich steeds tevergeefs in zijn hoodie te verstoppen. De slungelige Ennui – “Ik ben wat je ‘de verveling’ zou noemen” – ligt lusteloos op de bank en komt alleen in beweging als hij z’n smartphone kwijt is.
Maar vooral het eigenzinnige karaktertje Anxiety (een combinatie van onzekerheid, angst en piekeren) pakt de hoofdrol als ze Rileys hoofd binnenkomt met niet minder dan zes koffers. “We hebben allemaal onze eigen taak”, legt ze uit aan Plezier. “Jij maakt Riley blij, Verdriet maakt haar verdrietig, Angst beschermt haar tegen de enge dingen die ze kan zien. Mijn taak is om haar te beschermen tegen de enge dingen die ze níét kan zien. Ik plan voor haar toekomst.”
Het beste van Opgroeien & Gezin tweewekelijks in je mail?
Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Lees onze privacyverklaring.
Anxiety: vrees voor wat er ‘zou kunnen gebeuren’
Angst en Anxiety lijken op elkaar. Sterker nog, in het Nederlands heb je geen woord voor anxiety en wordt het vaak ook gewoon vertaald met angst. Maar het verschil tussen die twee typetjes illustreert treffend wat er in de puberteit verandert. Zo schiet Angst direct in de paniekmodus bij direct fysiek gevaar – bijvoorbeeld als Riley een ijshockeywedstrijd speelt: “We moeten nog onze gebitsbescherming in, mensen!” Anxiety kampt vooral met sociale en geprojecteerde angsten: vrees voor wat er ‘zou kunnen gebeuren’. “We hebben nieuwe vrienden nodig”, verklaart ze op de eerste dag van het ijshockeykamp, terwijl ze alle denkbare rampscenario’s in Rileys hoofd projecteert. “Anders zijn we helemaal alleen op de middelbare school.”
Oorspronkelijk illustreerden de filmmakers Anxiety als een groot kleiachtig monster, dat groeide als je ertegen vocht
Laat je niet misleiden door de twinkelende ogen van Envy of het springerige haar van Anxiety: de schattig geanimeerde personages zijn gebaseerd op neurowetenschappelijk onderzoek. Hiervoor hebben de makers van Inside Out veel gesproken met psychologen en wetenschappers. Zo illustreerden de filmmakers Anxiety oorspronkelijk als een groot kleiachtig monster. De schurk groeide als je ertegen vocht, en kromp als je er op de juiste manier mee omging. Maar ze ontdekten dat het zo niet werkte.
In de New York Times vertelt regisseur Kelsey Mann: “Hoe meer we het typetje onderzochten, hoe meer we ons realiseerden dat Anxiety er echt is om ons te helpen en te beschermen. Dat moedigde ons aan om met een leuker ontwerp te komen.” Ze creëerden een zachter personage vol ongemakkelijke details: onhandelbaar haar, uitpuilende ogen die voortdurend de omgeving scannen en een grijns die het midden houdt tussen een glimlach en een grimas. Puberemoties zijn geen schurken.
‘Emoties zijn er om ons te helpen’
De doemscenario’s waar Anxiety kersverse puber Riley mee bombardeert, leggen het meisje uiteindelijk lam. Helaas is dit herkenbaar voor veel jongeren. Eind juni kwam nog naar buiten dat de mentale gezondheid van met name pubermeisjes wereldwijd achteruitgaat: bijna de helft piekert, is snel angstig en vaak ongelukkig. Ook uit Nederlands onderzoek komen vergelijkbare signalen. Toch laat de film heel mooi zien dat óók de emotie Anxiety het beste met ons voor heeft, vindt communicatiewetenschapper Rebecca de Leeuw. “Als emoties onprettig voelen, bestempelen wij ze al snel als negatief, terwijl ze er zijn om ons te helpen”, legt ze uit in het NPO Radio 1-programma Vroeg.
Kinderen maken vaak dezelfde emotionele groei door als de personages
Een paar jaar geleden onderzocht Rebecca de effecten van Inside Out 1 op kinderen. In dat eerste deel ontdekt Plezier dat verdriet erbij hoort en een aanvulling is. “We zagen dat films de sociale intelligentie kunnen vergroten, dat kinderen vaak dezelfde emotionele groei doormaken als de personages en hetzelfde mooie morele gedrag laten zien.”
Bekijk de trailer van Inside Out 2
De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen‘Praat over emoties’
Naar de impact van het tweede deel is nog geen onderzoek gedaan, maar Rebecca vermoedt dat de film emoties bespreekbaar maakt voor pubers. “Kinderen en pubers hebben nog niet zo’n grote emotie-woordenschat als volwassenen, dus daar kunnen ouders bij helpen”, adviseert ze. Voor jongeren die met angst kampen, zal de paniekaanval van Riley indringend herkenbaar zijn. “Maar ze herstelt wel”, benadrukt Rebecca. “Het is goed om te zien dat zo’n paniekaanval normaal is en iedereen kan overkomen. Anxiety is belangrijk, kan ons adviseren, maar we willen niet dat Anxiety de boel overneemt. Juist als je over emoties praat, neemt de intensiteit al af. Helemaal als we dan ontdekken dat we niet de enige zijn met deze gevoelens.”