Iemke startte een eigen basisschool waar haar kind wél zijn draai kon vinden
Pesten of buiten de groep vallen is niet de enige reden waarom kinderen niet happy zijn op school. Soms lijkt er een mismatch te zijn tussen ons onderwijsstelsel en de behoefte van het kind. Zoals bij Baltus (10), de zoon van Iemke Janssen. Hij liep zo vast in het reguliere onderwijssysteem, dat Iemke besloot een eigen basisschool te starten. Eén waar haar kind wel z’n draai kon vinden. Letterlijk en figuurlijk, want bewegingsruimte is een belangrijk aspect van Iemkes ‘Vier Elementen Onderwijs’.
Iemke: “Als gezin woonden we een aantal jaar in Zuid-Afrika. Baltus ging daar naar een kleinschalige kleuterschool, waar hij goed op z’n plek zat. Toen we terugverhuisden naar Nederland kozen we voor een reguliere basisschool in Ede, maar al snel bleek dat dit niet de juiste plek voor hem was. De klas was veel groter dan hij gewend was en hij moest als kleuter al heel veel stilzitten en werkjes maken.
Switchen van school
We switchten naar een vrije school, omdat we als ouders erg geloofden in hun filosofie. Op de vrije school mogen kinderen tot zeven jaar spelen en staat de intrinsieke motivatie van het kind centraal. Toch liep Baltus ook daar vast; vanaf het moment dat hij naar groep 3 ging, liep hij tegen dezelfde knelpunten aan als op de vorige school. Er werd met de hele – behoorlijk drukke en grote – klas op vaste momenten gewerkt aan dezelfde opdracht volgens een vaste methodiek. Het voelde voor hem allemaal heel rechtlijnig en star. De overgang van de kleuterklas was enorm groot.
Hij voelde zich onder druk gezet, met als gevolg dat we hem daardoor steeds meer zagen veranderen
Baltus was een beweeglijk jongetje – net als wel meer jongetjes uit zijn klas – maar daar was letterlijk weinig ruimte voor. Hij voelde zich onder druk gezet, met als gevolg dat we hem daardoor steeds meer zagen veranderen. Het vrolijke ging eraf, hij had het idee dat hij niks meer goed deed en hij durfde steeds minder nieuwe dingen aan te pakken. Hij verloor zijn natuurlijke enthousiasme.
Veranderingen in het gedrag
Baltus was altijd een heel sociaal kind, maar ook dát veranderde. Hij werd vaak apart gezet om tot rust te komen of om werkjes af te maken. Hierdoor kreeg hij een uitzonderingspositie en vond hij minder aansluiting bij klasgenoten. Zijn frustratie nam toe: hij werd agressief, gooide met spullen en liep stampend rond. Ook in de klas werd hij lawaaiiger. Hij schoof bijvoorbeeld steeds met z’n tafeltje heen en weer, met als gevolg dat de juf en klasgenoten gefrustreerd raakten.
Wéér kreeg hij de boodschap dat hij niet kon tippen aan de verwachtingen
De overleggen met de intern begeleider, de directie en het samenwerkingsverband hadden niet het gewenste effect. We besloten de overstap te maken naar een jenaplanschool, maar ook daar ging het schuren. Baltus kon het leer- en werktempo niet bijbenen en raakte achterop. Dat gaf hem opnieuw een uitzonderingspositie en hij raakte zijn plezier en zelfvertrouwen nog verder kwijt. Aan het eind van groep 4 waren er twijfels of hij wel over zou kunnen naar groep 5. Wéér kreeg hij de boodschap dat hij niet kon tippen aan de verwachtingen.”
Een eigen school beginnen
“Tijdens de coronapandemie had ik me al eens in thuisonderwijs verdiept”, gaat Iemke verder. “Ik merkte namelijk dat dit zoveel beter werkte voor Baltus. Hij had niet al die afleiding en kon op zijn eigen manier leren; een manier met veel meer ruimte voor beweging. Baltus leert meer met z’n lijf dan met z’n hoofd.Wanneer een kind eenmaal ingeschreven staat in het regulier onderwijs is het geven van thuisonderwijs juridisch gezien erg lastig. Wettelijk gezien is thuisonderwijs geen erkende onderwijsvorm. Alleen als kinderen bij hoge uitzondering vrijgesteld zijn van de leerplicht, kun je als ouder voor thuisonderwijs kiezen. Voor deze vrijstelling gelden strikte voorwaarden. Daarom zag ik maar één goed alternatief: een eigen school beginnen met onderwijs waar ik wél in geloof.
Samen met Kim van der Ham ben ik 4 Elementen Onderwijs gestart. De vier elementen staan voor lucht, water, aarde en vuur. Zij vormen de pijlers van ons onderwijs en staan voor autonomie, verbinding, ritme en avontuur. Het grootste verschil met reguliere basisscholen is dat de docenten écht kijken naar de manier waarop een kind het beste leert. Dat is voor elk kind anders. Als een kind beweging nodig heeft om te kunnen leren, dan kan dat. Ook werken we met kleine groepen en met alle leeftijden door elkaar.
Wij geven kinderen een stem in hoe ze leren en wat ze leren. Zo was Baltus erg geïnteresseerd in de Titanic. De docent neemt dan dat verhaal als uitgangspunt en laat de kinderen er teksten over lezen, creatieve opdrachten bij maken, maar legt bijvoorbeeld ook het principe van zwaartekracht uit. Zo nemen ze alle lesstof tot zich, maar wel op een manier die aansluit bij hun belevingswereld.
Andere beleving voor mijn kind
De belevingswereld van het kind is van groot belang. We maken niet alleen gebruik van leerkrachten, maar ook van ‘leefkrachten’: er komt bijvoorbeeld een kindercoach in de klas die de kinderen leert om met emoties om te gaan. Of een politieagent om verkeersregels uit te leggen, maar ook om de kinderen te vertellen over de gevaren van drugs.
Voor Baltus is het een wereld van verschil. Hij is nog steeds heel beweeglijk, maar hij mág nu bewegen. Hij kan veel buiten zijn en met z’n handen leren werken. Hij sprankelt weer en is happy, omdat hij eindelijk mag zijn wie hij is.”
Wat als je kind vastloopt op school? In Eva 2 van 2024 staat een uitgebreid artikel over dit onderwerp. Bestel de editie hier: https://meer.eo.nl/bestel/koop-eva-los
Tekst: Marieke Gouka
