Vier de liefde en het leven: dat is de les van Hooglied #expo

Anikó cureerde een tentoonstelling over Hooglied in Culemborg. Vandaag bespreekt ze opnieuw twee kunstwerken die er te zien zijn: een beeldverhaal en een dansende man. Laat ze op je inwerken en geniet er online van… 

In 1733 kreeg Catharina Alida van der Dussen asiel in vrijstad Culemborg. Zij vluchtte voor haar lastige en drankzuchtige echtgenoot, de toenmalige burgermeester van Dordrecht, Damas van Slingelandt.
Catharina Alida had duidelijk invloed in haar nieuwe woonplaats, want zij kreeg het voor elkaar dat ze in een praalgraf op het hoogaltaar van de Grote of Barbarakerk begraven werd. Haar testament bepaalde dat de houten draagbalken waar ze opgebaard lag ook in de kerk moesten blijven. En zo maakt dit grijs geschilderd timmerwerk onderdeel uit van het kerkinterieur sinds 1745.

Voor de tentoonstelling ‘Liefde in de Vrijstad – Een Hooglied’ hebben we vier witte vitrines ontworpen, waarmee we proberen een nieuwe functie te geven aan dit uitzonderlijke interieurstuk. Exact op maat gemaakt voor de veertig kleine waterverftekeningen van kunstenares Annemieke Harkema, elk geïnspireerd op een vers uit het Hooglied.

Planten uit Hooglied

Annemieke heeft dagen doorgebracht in de botanische tuinen en schilderde ook acht ‘plantenrollen’ met waterverf en inkt: Lelie, Distel, Aloë, Appelboom, Weidebloemen, Cipres/Ceder, Dadelpalm, Druif. Het lijken wel Thora-rollen, elke rol een ode aan een prachtig geschapen plant uit ons plantenrijk. Heerlijk om zo’n deftige, meterslange rol uit te mogen rollen over een gewone weidebloem of een distel. De kunstenares heeft deze ook opgenomen in de kleur-, en geurrijke rij van inspirerende planten uit het Hooglied:

‘Je bent als een afgesloten tuin, mijn bruid, waar alleen ik mag komen. Je bent als een paradijs waar prachtige granaatappelbomen groeien met heerlijke vruchten. Er groeien hennabloemen en nardusplanten. En niet alleen nardus, maar ook saffraan, kalmoes en kaneel, allerlei wierookstruiken, mirre en aloë, alle heerlijke specerijen die er maar zijn.’ (Hooglied 4:12-14)

De tentoonstelling kent een aantal (interactieve) installaties met moderne technieken, maar er zijn dus ook tekeningen, schilderijen, druk-, en beeldhouwwerk van zestien kunstenaars. Stuk voor stuk verbeelden zij – op hele eigen manieren –aspecten van de liefde.

Dans voor God

De expositie herbergt eveneens vijf bronzen beelden van kunstenaar Amiran Djanashvili. Amiran maakt deel uit van een joodse gemeenschap en hij weet veel over de tradities. Zijn beeld de Dansende Chassied vertelt over de dans van een getrouwe (de letterlijke betekenis van het woord ‘chassied’, naast ‘een vrome’). Zo’n dansende man hoort bij de sfeer van een bruiloft, van het Hooglied, de ‘Sjier HaSjiriem’ (lied der liederen in het Hebreeuws).
Maar het beeld kent ook een andere dimensie. Het mystieke chassidisme is ontstaan in Centraal Europa in de 18^e eeuw, in tijden van veel etnische aanvallen, pogroms. Een van de belangrijke aspecten van de stroming is het vieren van het leven, de vreugde in dienst van God. Ook in tijden van verdriet of vervolging. De dans van een Chassied is een onderdeel van zijn geloofsbeleving. Het is een dans voor God door een getrouwe.

De Bijbel spoort ons aan om vasthoudend te vertrouwen op God, onwankelbaar te blijven hopen en mateloos te lief hebben. In de vergankelijkheid van het leven is liefde het enige dat blijft, steeds weer een nieuw begin in zich draagt, eeuwigheidswaarde in zich bergt. Het is beloofd: de liefde zal nooit vergaan.

Misschien wel de grootste uitdaging is, of we deze belofte leren vertrouwen.

Wij hopen dat deze kunstwerken de viering van het leven en de liefde zullen aanwakkeren. Als God liefde is, zoals de Bijbel stelt, dan wil ik jou, geïnspireerd door de psalmist, graag uitdagen: Smaakt en ziet dat God goed is”.

De eerdere blogs die Anikó schreef over de tentoonstelling lees je hier en hier.

Aanstaande zondag is er een (gratis) expert rondleiding om 15.00 uur. Laat het weten als je met meerdere mensen wilt komen. Je kunt de tentoonstelling natuurlijk ook zelf bezoeken (t/m 29 april 2018).

Afbeeldingen:

(Foto’s van het kerkinterieur: Evert Jan Ouweneel)

Annemieke Harkema  Lelie, Distel, Aloë, Appelboom, Weidebloemen, Cipres/Ceder, Dadelpalm, Druif, acht plantenrollen, 2015, waterverf/ inkttekening op papier, 16cm hoog, 45 x 35 cm per rol

Het Beeldverhaal Hooglied, 40 tekeningen,  ieder geïnspireerd op een vers uit het Hooglied, 2016, waterverftekening, per werk 15 x 10,5 cm

Amiran Djanashvili Dansende Chassied , brons, ca. 80 cm hoog (foto kunstenaar)