Hoe een sab­bats­maal­tijd je relatie sterker maakt

Rolinka en haar man hielden onlangs een sabbatsmaaltijd met een aantal mensen. Een bijzonder moment: want in de rituelen vonden ze elkaar als man en vrouw én ze ontmoetten de ander.

De fles wordt met een krachtige plop ontkurkt. Iedereen is stil terwijl hij het glas tot over de rand vult. Voorzichtig, om niet te druppelen op zijn kraakwitte kleding, houdt hij het glas (met bord eronder) omhoog.

‘Op de liefde, op het leven, kwetsbaar en kostbaar, op nieuwe en oude vrienden, shabbat shalom!’. Het glas wordt zorgvuldig aan de lippen gezet en onder aanzwellend gejoel van de overige gasten helemaal leeg gedronken. Applaus! De ruimte vult zich met het geluid van open-ploppende flessen en joelende disgenoten. ‘Shabbat Shalom, shabbat shalom.’

De week van werken, van arbeid, van druk en veel en altijd bezig, is even opzij geschoven. We hebben hem zojuist van ons af gewassen. Met aandacht, in stilte. Je hoorde alleen het druppelen van het water in de grote schalen, iedereen alleen met zijn of haar gedachten. De twee kaarsen, die de vrouwelijke zachte kant van de Shekina verbeelden, dansen op de tafel.

Wij zijn er om het leven, de liefde smaak te geven

Zij gaat verder, na zelf ook een grote slok van de godendrank te hebben genomen. Ze vertelt over manna, brood voor onderweg, precies genoeg en precies dat wat je nodig hebt. Een kind onthult de Challa-broden, die kunstig gevlochten onder een wit servet verstopt waren. Zout erop! Wij zijn immers de smaakmakers! Wij zijn er om het leven, de liefde, smaak te geven voor de ander.

Hij neemt het woord weer: ‘Nog een enkel ding staat ons mannen te doen vanavond, alhoewel, één…’ Hij kijkt schalks opzij en zij verschiet even van kleur. ‘De liefde vieren kan niet anders dan door degene die je liefhebt te eren. Wij mannen kúnnen niet zonder onze vrouw, onze geliefde. Vanavond draait alles om de vrouwelijke kant van God, de vrouw laat zien wat dat is. In haar zorg voor detail, aandacht voor het kleine, haar zachtheid en haar tederheid, haar troost en haar schoonheid. Dat vieren we vanavond, dat eren we vanavond. De godin die zij is, mogen we wakker kussen en aanspreken.’ De woorden komen uit z’n mond, zonder dat hij zich bewust is van wat hij zegt, ze lijken door een andere kracht naar buiten gedrukt te worden.

Hij draait zich om naar haar. Zijn schouders lichten iets op, terwijl hij diep adem haalt. Dit moment, alle ogen staan op hem gericht, maar de ogen van die ene zijn de enige ogen die hij nu ziet. Even valt de ruimte waarin zij staan samen met wie ze zijn. Zij glimlacht en haar ogen vullen zich met dankbare tranen. ‘Ik hou van je, lief’, zegt ze zacht.

De mensen in de ruimte zijn stil. Je hoort het wegslikken van een traan. Waarom voelt dit zo kwetsbaar? Waarom is dit het breekbaarste moment?

Langzaam staan de mannen op, één voor één rijzen er witte gestalten rond de tafels omhoog. Woorden worden gestameld, kussen gedeeld, tranen geplengd. Gewoon zeggen wat je ten diepste voelt, wat de ander voor je is. Het breekt open, het heelt, het neemt weg wat verdeelt.

De laatste zegen

De glazen worden opnieuw gevuld. Zij gaat staan. Nog één ritueel. Nog heel even. De kinderen… Het zegenen van de kinderen. Ze hoort het zichzelf zeggen: ‘Het laatste ritueel van de avond is ook een zegen. Een zegen voor de kinderen, uitgesproken door de vrouwen: moeders, oma’s, tantes, zussen, dochters…’ Ze zwijgt even en slikt. ‘Zij zegenen de kinderen. De kinderen hier, de kinderen met wie ze zich verbonden voelen, kinderen die leven in een verlangen, kinderen die doorleven in een herinnering.’

Ze voelt hoe er achter haar een hand op haar rug gelegd wordt. De woorden die hij zojuist tegen haar gezegd heeft, klinken opnieuw in haar hoofd en dalen langzaam naar beneden, naar de schatkamer van haar hart. Het is goed, het is tof.

Een eeuwenoud, verbindend ritueel

Na de laatste zegen, klinken de glazen, het buffet is geopend. Nog geen uur geleden waren we nog vreemden voor elkaar. Nu eten en drinken we, gedragen in dit eeuwenoude, verbindende ritueel van de sabbat, alsof we nooit anders doen.
‘s Avonds laat liggen ze bij elkaar, ineen verstrengeld. De liefde vieren kan niet zonder haar te proeven, te voelen, te ruiken en te strelen, te kussen, binnen te dringen en te ontvangen. Ze hebben een echte sabbat gevierd, zoals het hoort.

‘Snel weer doen, liefste’, fluistert ze.
‘Morgen weer, oké?’, antwoordt hij ondeugend.