Hoe leer ik beter 'nee' zeggen?

Wees gerust: je bent niet de enige die moeite heeft met het aangeven van grenzen. Er zijn al heel wat boeken over geschreven. Denk aan: Zo stel je grenzen van Melissa Urban, Iets met grenzen stellen van Iris Posthouwer of Grenzen. Wanneer zeg je ja, hoe zeg je nee? van Henry Cloud en John Townsend. Ze reiken tal van manieren aan om beter te leren grenzen aan te geven. In dit artikel zet de redactie van Life Rules een paar belangrijke lessen voor je op een rij.

Waarom vinden we grenzen stellen moeilijk?

Een negatief zelfbeeld is een belangrijke oorzaak van het niet durven aangeven van grenzen. Als je het gevoel hebt dat je alleen gewaardeerd wordt wanneer je 'ja' zegt, wordt 'nee' zeggen ontzettend moeilijk. Je bent bang dat anderen je onaardig, een zeurpiet of aansteller zullen vinden zodra je een duidelijk grens trekt.

Grenzen stellen om beter te zorgen

Voor veel mensen voelt grenzen aangeven als egoïstisch of onvriendelijk. Ze voelen een verantwoordelijkheid om vanuit naastenliefde altijd klaar te staan voor anderen. Toch zien de christelijke psychologen Cloud en Townsend dit anders. In hun boek schrijven ze: "Grenzen zijn een verantwoordelijkheid die we van God krijgen." Grenzen helpen ons niet alleen om voor onszelf te zorgen, maar maken ons ook beter in staat om voor anderen te zorgen. Jezus leert ons namelijk: 'Heb je naaste lief als jezelf.' Dat laatste deel moeten we niet overslaan.

Grenzen zijn geen muren

Het aangeven van je grenzen betekent niet dat je anderen buitensluit of egoïstisch bent. Grenzen zijn geen muren. Je kunt ze beter vergelijken met een heg. Ze houden het slechte buiten, maar je kunt nog door de bladeren heen kijken en goede dingen binnenlaten. Duidelijkheid in je communicatie kan daarbij enorm helpen. Als je zegt wat je nodig hebt en wat je niet prettig vindt, hoeft de ander niet te gissen naar jouw gevoelens. Melissa Urban heeft in haar boek allerlei scripts uitgewerkt; zinnen die je letterlijk kunt overnemen. Ze zegt bijvoorbeeld: "Grenzen helpen je te bepalen hoe jij reageert op wat anderen zeggen of doen." Kies dus voor een nieuwe lijfspreuk: 'Duidelijk is vriendelijk'. 

Hoe geef je jouw grenzen aan?

Het leren herkennen van jouw grenzen begint met het luisteren naar jouw gevoelens. Iedereen heeft verschillende grenzen. Waar de een na een lange werkdag nog energie heeft voor een borrel of een feestje, heeft de ander juist behoefte aan rust. Het is belangrijk om jouw grenzen te respecteren, in plaats van ze te vergelijken met die van anderen. Om je te helpen bij het herkennen en aangeven van je grenzen, volgen hier een paar praktische tips:

1. Houd het dichtbij jezelf: Vertel de ander - zonder te beschuldigen - wat jouw grens is en welk effect het op je heeft als iemand hierover heen gaat.
2. Geef je grens op het moment zelf aan: Haal geen oude situaties aan, maar geef in het moment aan wat je voelt.
3. Begin klein: Oefen met het aangeven van je grenzen in kleine situaties.
4. Houd vol: Wees erop voorbereid dat je je grens meerdere keren moet aangeven voordat het echt duidelijk is voor anderen.
5. Gebruik grenswoorden: ‘Wauw’, ‘Ooh', ‘Au’, ‘Oke, wacht even’. Daarmee rek je een klein beetje tijd en kun je alvast laten voelen dat je hier niet blij van wordt. Je kunt daarna rustig formuleren wat je bedoelt, bijvoorbeeld bij een ongepaste vraag: ‘Wauw, daar ga ik geen antwoord op geven’.

Het leren aangeven van je grenzen is een proces, maar hoe vaker je het doet, hoe makkelijker het wordt. En uiteindelijk zul je merken dat het niet alleen jou helpt, maar ook jouw relaties met anderen versterkt.

• Meer van 'Life Rules'