Hoe krijg je weer plezier in seks na misbruik?

Carlie (links op de foto) had als 14-jarige een seksueel grensoverschrijdende ervaring: “Dat had nogal wat effect op mij. Iemand was mijn privéruimte binnengekomen zonder mijn toestemming. Ik merkte dat er wel veel aandacht is voor de gebeurtenis en voor de dader, maar over hoe je daarmee vervolgens omgaat in je (seks)leven, vond ik nergens iets. Ik had al eerder fijn samengewerkt met Ingeborg en vroeg haar daarom of we samen dit boek konden schrijven.”

Ingeborg: “Veel vrouwen en mannen blijven met problemen rond seksualiteit kampen na zo’n ervaring. Als iemand je grens over is gegaan, dan kan het moeilijk zijn om die weer terug te vinden. Er is weinig geschreven over hoe het gewone leven verder gaat na een trauma. Normaal gesproken gaan mensen uit, leren anderen kennen, zoeken een partner en gaan daar close mee om. Voor misbruikslachtoffers is dat helemaal niet zo vanzelfsprekend.”

Wat houdt je tegen?

Ingeborg: “Een negatieve ervaring kan ervoor zorgen dat je denken en voelen beheerst wordt door angstige aannames. Een romantische ontmoeting kan beangstigend worden, omdat je denkt dat er iets naars gaat gebeuren, in plaats van iets fijns. Rationeel weet je misschien wel: ‘ik wil met deze persoon zijn’, maar door die negatieve aannames trek je je terug om jezelf te ‘beschermen’. Ook als je seksuele trauma’s goed hebt verwerkt, kan het idee om seksueel contact aan te gaan je beangstigen. Zeker als je weinig fijne seksuele situaties hebt meegemaakt. Therapeuten hebben hiervoor vaak weinig aandacht en ben ik blij dat we onze kennis hierover hebben kunnen opschrijven om anderen hiermee te helpen.”

Carlie: “Ik had veel last van ‘remmende gedachten’ en gedachten over seks die niet kloppen. Alle jongens en mannen zijn alleen maar uit op seks en Seks is iets wat er nu eenmaal bij hoort als je een relatie hebt. Ik was ook bang om alleen te zijn met een jongen. Daarnaast is het al goed om te weten dat het niet raar is wat je voelt, je bent niet de enige.”

Geef jezelf de ruimte

Carlie gaat verder: “Mij hielp het om ruimte te geven aan mezelf. Ik sprak met mezelf af om een jaar lang helemaal geen relatie aan te gaan met anderen, waardoor ik helemaal terugging naar mezelf en wat ik wilde. Pas achteraf zag ik in hoe goed me dit hielp. Ik ging ook werken in een bar waar veel mannen kwamen. Daar zag ik van heel dichtbij waar de grenzen van anderen lagen, wat laat je je wel of niet zeggen. Dat hielp me om mijn grenzen te bewaken. Met mijn collega’s had ik ook veel lol om dingen die met liefde, seks en relaties te maken hadden. Dat maakte het luchtiger.

Alle boosheid kon verdwijnen in dat jaar. Omdat ik van mezelf geen relatie mocht beginnen, werd het ook spannender. Ik ontdekte meer over wat ik leuk vond en hoe ik het wilde. Ik hoefde verder niets met die mannen.” Ingeborg: “Het verlangen komt dan uit jezelf, je past je niet aan de ander aan. Seksualiteit krijgt dan een andere betekenis, waar je meer van kunt genieten. Dan gaat het niet meer vanuit denken, ‘dit wordt van mij verwacht’, maar vanuit voelen: ‘wat vind ik fijn.”

Leren genieten

Mensen die een heel positieve seksualiteit hebben, zijn veel meer in contact met zichzelf en hun eigen gevoel volgens Ingeborg: “Voelen wat je zelf wilt, kan alleen als je alle pijn uit het verleden een plek hebt kunnen geven. Anders zit dat bij seks altijd in de weg. Als je alles vanuit je hoofd doet, ‘Ik moet…’, ben je niet meer in contact met dat wat er te voelen is en waar je zin in hebt. Voelen wat jij wilt, waar jij zin in hebt, geeft ook meer levenslust. Dat is een voorwaarde om te kunnen genieten.

Hoe je dat vermogen verder kunt ontwikkelen? Sommigen plannen iedere week een uurtje in om lekker in bad te gaan, zichzelf lekker in te smeren of iets lezen wat erotisch is. Zo leer je wat jouw seksualiteit eigenlijk is. Ongeveer 95 procent van alle seksualiteit spreekt je niet aan, dat doet je helemaal niks. Bij 5 procent denk je: O, dat is wel fijn, dat maakt me nieuwsgierig of dat windt me op. Je wilt dat mensen niet blijven hangen in die 95 procent, maar juist op zoek gaan naar die 5 procent die je opwindt.”

Masturbatie kan je helpen om beter te voelen wat jij fijn vindt. “Als je daaraan doet, is dat helpend. Maar jezelf seksueel opwinden kan ook verbonden zijn met je negatieve ervaring uit het verleden. Het kan dan schaamte en angst triggeren. Door dat te verwerken, gaan die gevoelens bij de negatieve ervaring uit het verleden horen. Door vervolgens wel nieuwe ervaringen op te bouwen en contact te maken met fijne gevoelens, herstel je je eigen seksualiteit. Een orgasme na opwinding is een lekker gevoel en dat kan n iemand je afnemen. Hoe akelig het misbruik ook is geweest, je seksualiteit blijft van jou. Daar maak je opnieuw verbinding mee, het helpt je helen als je daar weer van kan genieten. Je herovert iets van jezelf met jezelf, wat levensvreugde kan geven”, legt Ingeborg uit.

Alternatief

In de christelijke wereld zijn de meningen over masturbatie verdeeld. Ingeborg: “Iedereen heeft zijn eigen normen en waarden. Als je het gevoel hebt dat het niet strookt met jouw levensovertuiging, kun je kijken of je het een tijdje mag doen van jezelf om te helen. Als je heel erg opziet tegen seks met een partner, dan is een helingsproces wel essentieel. Sommige mensen overleggen dat met hun voorganger om zielenrust te krijgen.

Seksualiteit zit in iedereen. Als je daar woorden voor hebt, dan vind je ook weer weggetjes. Daar kan dit boek bij helpen.”

Carlie dacht dat haar traumatische ervaring geen rol meer speelde, maar ze ontdekte toch nog ingesleten patronen tijdens het schrijven: “Ik loop hard en dat was ik lang geleden gaan doen in een wijd, zwart shirt,omdat ik geen zin meer had in seksueel getinte opmerkingen onderweg. Toen ik afgelopen zomer enorm liep te zweten in dat zwarte shirt, dacht ik: waarom ga ik niet in een hemdje lopen, zoals zo veel vrouwen? Ik voelde me ook lichter na het schrijven, het is fijn om alles in samenhang op papier te zetten en compassie voor jezelf te voelen. Delen maakt het lichter en nu kan ik het helemaal achter me laten.”

Van weerzin naar weer zin | ISBN  9789089656063 | Uitgeverij van Duuren Psychologie | Prijs: 22,99

Lees ook: 'je mag jouw seksualiteit in stapjes ontdekken'