Hoe de diagnose autisme het huwelijk van Marijke en Hans redde: ‘Het maakte zoveel duidelijk’

“Jarenlang heb ik mijn emoties zorgvuldig afgeschermd”, vertelt Hans. Sinds hij weet dat hij autisme heeft, werkt hij hard aan zichzelf en brokkelt zijn zorgvuldig opgebouwde muur stukje bij beetje af. “Ik sta mezelf eindelijk toe mijn emoties te tonen.” Hij voelt zich er nog wel wat onwennig bij. “Toen ik naar het journaal keek en het leed dat in de wereld plaatsvindt tot mij liet doordringen, werd ik erg emotioneel. Dat is nog nooit gebeurd.” Hans hoopt dat, nu zijn muur afbrokkelt, het hem ook lukt meer empathie te voelen voor en affectie te tonen aan de mensen die hem lief en dierbaar zijn. “Ik hoop ook dat dit mij dichter bij mijn vrouw brengt.”

Tekst gaat hieronder verder.

• Linda’s hele gezin heeft autisme: ‘We zijn wel van de zwarte humor, het leven is al zwaar genoeg’

  Klik hier

Autisme

Hans kreeg op zijn zestigste pas de diagnose autisme. “Eindelijk begreep ik waarom ik anders ben dan anderen. Ik had al bij zoveel instanties aangeklopt voor hulp maar tevergeefs.” Ook volgde Hans verschillende therapieën. “Alles hielp een beetje, maar nooit genoeg. Het was daarom een opluchting om te weten dat ik autisme heb en dingen die voor anderen vanzelfsprekend zijn, voor mij hard werken is”, vindt Hans.

“De diagnose autisme maakte zoveel duidelijk voor mij. Hierdoor begreep ik eindelijk waarom ik het vroeger op school zo moeilijk heb gehad en de lesstof niet goed begreep.” Het één na het andere puzzelstukje viel op zijn plek voor hem. “Mijn harde schijf werkt trager dan die van anderen”, weet Hans nu. “De therapeut vergeleek mijn verwerkingssnelheid met een te lichte motor in een auto die er van de buitenkant snel uitziet. Mijn werkgeheugen heeft als het ware te weinig capaciteit. Zo kon ik op mijn werk geen werktekeningen lezen; het ontbrak mij aan inzicht.” Waar een ander een opdracht na één keer uitleggen begreep, duurde het bij Hans zeker vijf keer uitleggen voordat het kwartje viel. “Als ik het eenmaal doorhad, vergat ik het nooit meer”, lacht hij.

Communicatie

Hans begrijpt nu ook waarom hij het zo moeilijk vindt om te communiceren. “Mijn gesloten houding kostte mij bijna mijn huwelijk.” Hans is zich niet bewust van gevoelens van anderen en gaat gesprekken hierover het liefst uit de weg. “Ik kon met (boze) lichaamstaal reageren en hoopte, door mijn vrouw te negeren, dat haar behoefte aan een (voor mij) moeilijk gesprek, vanzelf zou overwaaien. Dat deed haar ongelooflijk veel pijn.” Het stel leeft jarenlang op twee verschillende eilandjes. “Ik deed mijn ding, zij het hare. Ze stond er meestal alleen voor wat betreft de kinderen. Ik heb een hekel aan egoïstische mensen, maar zonder dat ik het doorhad had ik zelf precies zo’n houding.”

Nu Hans weet waarom hij is zoals hij is, lukt het hem beter naar zijn eigen gedrag te kijken. “Ik besef nu dat mijn vrouw zich eenzaam heeft gevoeld in onze relatie. Het is voornamelijk eenrichtingsverkeer geweest voor haar. Sinds ik psycho-educatie over autisme heb gehad, begrijp ik beter hoe ik in elkaar zit en hoe belangrijk het is om met elkaar in gesprek te blijven.” Dit heeft ervoor gezorgd dat een dreigende scheiding werd afgewend en het stel inmiddels 45 jaar samen is.

• Heb jij ook autisme (ASS)? Praat mee in het gesprekskanaal!

‘Ik voelde me altijd tekortschieten’

Hoewel Hans op emotioneel vlak vaak vastliep, was hij wel altijd een zeer trouwe en zorgzame man en vader. “Ik neem mijn taken erg serieus en heb altijd gezorgd dat mijn vrouw en kinderen goed verzorgd waren.” Tot dankbaarheid van zijn vrouw was geen klus in en rond het huis Hans te veel. “Daar gaf zij mij vaak complimenten voor. Toch kreeg ik liever ergens anders complimenten voor. Het maakte mij erg onzeker dat ik in haar ogen zoveel verkeerd deed. Ik liep vaak op mijn tenen; er werden dingen van mij verwacht die niet uit mezelf kwamen. Ik probeerde het wel, want ik houd tenslotte van mijn vrouw en kinderen, maar ik voelde mij altijd tekortschieten.”

Teleurstelling

Hoewel zijn vrouw het nooit met zoveel woorden uitsprak, voelde Hans haar teleurstelling. “Ik zag haar verdriet en voelde de afstand tussen ons en wist dat ik daar de oorzaak van was”, vertelt hij verdrietig. “Het lukte mij niet om dit bespreekbaar te maken of mijn gevoelens te uiten en mijn gedrag te veranderen. In plaats daarvan ging ik op slot en koos ik ervoor om niet meer te praten. Het was zelfs zo erg dat ik haar dagenlang kon negeren.” Asociaal gedrag, beseft hij nu. “Ik deed dit om niet bij mijn gevoelens te hoeven komen. Na dagenlang zwijgen kon mijn bui opeens weer over zijn, alsof de mist optrok, en pakte ik de draad weer op. Ik verwachtte dan dat mijn vrouw mij ook meteen zou vergeven en mij gedrag zou vergeten, zonder te beseffen hoe diep de pijn bij haar zat. Ze noemde het weleens psychische mishandeling, wat het in feite ook was”, erkent Hans schuldbewust.

‘Ik leerde accepteren dat ik anders ben’

“Dankzij God en onze liefde voor elkaar zijn we deze zware stormen te boven gekomen”, vertelt Hans dankbaar. “God heeft ons erdoorheen geholpen”, weet hij stellig. Dat neemt niet weg dat Hans het vreselijk vindt dat hij zijn vrouw zoveel ongelukkige huwelijksjaren heeft bezorgd. Hoewel hij nu weet dat hij anders functioneert doordat hij autisme heeft, gebruikt hij dit niet als excuus. “Toen ik zag dat mijn vrouw er helemaal doorheen zat en scheiden de enige optie leek, besefte ik dat er iets moest veranderen aan mijn gedrag.”

Hard werken

Ondanks zijn goede voornemens liep hij al snel tegen zijn eigen onvermogen aan. “Ik heb daarom alles bij God neergelegd en Hem eerlijk gezegd dat ik het zelf niet meer wist en Zijn hulp nodig had. Gelukkig had Hij andere plannen met ons leven en zijn wij uiteindelijk niet gescheiden. Ik leerde in plaats daarvan dat ik alles mocht loslaten en dat God ons uit deze crisis zou helpen.” Dat zorgde voor een omslag. Langzaam kwam de communicatie tussen het stel op gang. “Het blijft hard werken, maar we zijn nog samen.” Om alles van de afgelopen jaren te verwerken en te leren hoe zij moet omgaan met autisme, volgt zijn vrouw inmiddels therapie. “Hoewel er veel verkeerde gewoontes mijn karakter zijn binnengeslopen en het op mijn leeftijd moeilijk is om dingen te veranderen, ben ik bereid hard te werken aan onze relatie en houd ik nu meer rekening met de gevoelens van mijn vrouw.”

Ook Marijke, de vrouw van Hans, deelt haar kant van het verhaal. Je leest het hier.

*De naam Hans is vanwege privacyredenen gefingeerd, hij is niet de man op de foto. Naam en contactgegevens zijn bij de redactie bekend.