Het meest linkse kabinet sinds Wim Kok komt eraan

Al met al was er een verschuiving naar rechts te zien. De VVD en de partijen rechts van de liberalen wonnen samen zeven zetels. Links (PvdA, GroenLinks, SP, Partij voor de Dieren en Bij1) verloor negen zetels. Je zou op grond van de verkiezingsuitslag vermoeden dat het beleid de komende jaren dan ook wat naar rechts wordt bijgebogen. Slecht nieuws voor rechtse mensen: dat gaat niet gebeuren.

Dat komt allereerst door rechts zelf: de PVV en Forum voor Democratie hebben zich zo ver verwijderd van de andere partijen, dat regeren met hen zelfs voor de VVD geen optie is. De opstelling van PVV en Forum voor Democratie ver rechts van de rest is electoraal slim, want het levert veel zetels op, maar dankzij hun standpunten over de vrijheid van godsdienst (PVV) en corona, racisme en antisemitisme (Forum voor Democatie) is de kans dat ze echt invloed uitoefenen op het beleid nul.

Links zit ondertussen in een totaal ander pakket. Fors verloren bij de verkiezingen, maar een betere kans om het beleid fors naar links bij te stellen heeft zich lange tijd niet voorgedaan. De VVD doet er alles aan opnieuw de premier te leveren in de persoon van Mark Rutte. En aangezien Rutte de formatie begon met ‘een grote fout’ (zich niet herinneren dat hij over Pieter Omtzigt had gesproken met de verkenners), kunnen PvdA en GroenLinks zo’n beetje alles vragen wat ze willen. Ze worden daarbij nog eens gesteund door D66, dat niet ophoudt te benadrukken dat het een ‘zo progressief mogelijk’ kabinet wil.

Ondertussen lijkt het erop dat het CDA de winkel tijdens de verbouwing heeft gesloten. Of iemand daar een gezamenlijk idee ontwikkelt over hoe het verder moet, is onbekend. De ChristenUnie verkiest zelf een plek op de reservebank. En aangezien Volt en JA21 helemaal nieuw zijn in de Tweede Kamer, zullen die partijen naar verwachting geen rol spelen in de formatie.

Ik zal niet zeggen dat het meest linkse kabinet sinds Joop den Uyl in aantocht is, maar dat we – ondanks de verkiezingsuitslag – het meest linkse kabinet sinds Wim Kok krijgen, zou me niet verbazen.