'Het Fries verbindt het verleden, heden en toekomst'

Taal: Fries | Dialect: Woud-Fries

Johanneke: “It prate kinnen en meien fan dyn eigen taal giet oer de frijheid om dysels te wêzen en dyn foarâlden en harren wiisheid te koesterjen. Ik besefte dit pas echt doe't ik tsien jier lyn in moanne by in Maori-stam yn Nij-Seelân libbe.

Fia it Slow Food Youth Network wie ik útnûge om in film te meitsjen oer hoe't de Maori harren taal en kultuer besykje werom te krijen yn in sterk koloanialisearre wrâld. De Maori frege my om yn myn memmetaal, it Frysk, tsjin harren bern te praten. Dat harren bern my net ferstean koene, hindere neffens harren net. Wy wiene troch ús komôf mei-inoar ferbûn. Ik hearde neffens de Maori ek ta in sterke community.

Dêr, oan de oare kant fan de wrâld, seach ik yn dat de Fryske taal bestiet út ferhalen en wrâldbylden fan foarige generaasjes en dat dy hâldfêst en rjochting jaan kinne. Yn ús kapitalistyske wrâld telle foaral yndividuele prestaasjes, wylst minsken in natuerlike driuw hawwe om wat foar de mienskip te betsjutten. Taal bringt in mienskip byinoar.

Mei de films dy't ik meitsje fertel ik sosjaal engazjearre ferhalen. Fan 't maitiid reizgje ik mei in SRV-wein troch Fryslân om myn film Kriich te fertoanen. Dêrnei prate we nei, diele we nije ferhalen en ûntstiet der ferbining mei de mienskip fan no. Yn in wrâld fol tsjinstellingen is dy ferbining wichtiger as ea. It Frysk ferbynt it ferline, hjoed en de takomst. De Maori wiisden my op de krêft fan community, eat dat yn Fryslân krekt sa fielber is.”

Vertaling:

"Het kunnen en mogen spreken van je eigen taal gaat om de vrijheid om jezelf te zijn en je voorouders en hun wijsheid te koesteren. Ik besefte dit pas echt toen ik tien jaar geleden een maand bij een Maori-stam in Nieuw-Zeeland leefde.

Via het Slow Food Youth Network was ik uitgenodigd om een film te maken over hoe de Maori hun taal en cultuur proberen terug te krijgen in een sterk gekolonialiseerde wereld. De Maori vroegen me om in mijn moedertaal, het Fries, tegen hun kinderen te praten. Dat hun kinderen me niet konden verstaan, hinderde volgens hen niet. We waren door onze herkomst met elkaar verbonden. Ook ik behoorde volgens de Maori tot een sterke community.

Daar, aan de andere kant van de wereld, zag ik in dat de Friese taal bestaat uit verhalen en wereldbeelden van vorige generaties en dat die houvast en richting kunnen geven. In onze kapitalistische wereld tellen vooral individuele prestaties, terwijl mensen een natuurlijke drang hebben om iets voor de gemeenschap te betekenen. Taal brengt een gemeenschap samen.

Met de films die ik maak, vertel ik sociaal geëngageerde verhalen. Dit voorjaar reis ik met een SRV-wagen door Friesland om mijn film Kriich te vertonen (kriich betekent strijdlust). Daarna praten we erover en delen we nieuwe verhalen, zodat er verbinding met de gemeenschap van nu ontstaat. In een wereld vol tegenstellingen, is die verbinding belangrijker dan ooit. Het Fries verbindt het verleden, heden en toekomst. De kracht van community waar de Maori mij op wezen, is in Friesland net zo voelbaar.”

Johanneke Dijkstra (35) is filmmaker en regisseur.

Tekst: Sonja Brekelmans