He­mel­vaarts­dag, hoe vier je dat?

“Het is een beetje een ingewikkelde dag,” erkent Elsbeth Gruteke, EO-radiopresentator en predikant van de hervormde Jeruzalemkerk in Amsterdam. “Het voelt toch een beetje alsof de gelovigen verlaten worden. De beloofde Heilige Geest is er immers nog niet. De zondag na Hemelvaartsdag heet niet voor niets ‘wezenzondag’: het is een periode van verwachting, van geduld hebben. Dat laatste zijn we wat verleerd in deze tijd maar het is goed om te wachten tot God Zijn beloftes waarmaakt. En daar ook op te vertrouwen.”

Wat kun je op die dag doen? “In een kerkdienst kun je rustig nadenken over de vraag wat Jezus’ opstanding, verschijning en hemelvaart nu eigenlijk voor je betekenen. En verder kun je natuurlijk leuke dingen gaan doen, bijvoorbeeld stilstaan bij het ontluiken van de natuur.”

Wederkomst
“Zonder hemelvaart geen Koning. En geen Koninkrijk,” reageert drs. Gijs van den Brink op de vraag wat Hemelvaartsdag voor hem betekent. Hij legt uit: “Jezus sprak in de veertig dagen na Zijn opstanding voortdurend over het Koninkrijk. Sinds Hij ten hemel is gevaren, regeert Hij als Koning aan de rechterhand van de Vader. Het lastige is natuurlijk dat Zijn Koninkrijk nu nog onvolmaakt is. Het is allemaal nog ten dele, zoals Paulus later uitlegt. Maar we geloven wel dat Jezus nu vanuit de hemel als Koning realiseert wat Hij aan het kruis en in de opstanding heeft volbracht.”

Maar er zit voor Van den Brink nog een dimensie aan hemelvaart. Hij memoreert wat de engelen zeiden toen een wolk het zicht op Jezus ontnam: Hij zal op dezelfde wijze terugkeren zoals Hij is heengegaan. “Ik denk bij Hemelvaartsdag dus ook direct aan Zijn wederkomst als Koning. Dan zal het Koninkrijk volmaakt zijn.” Veel mensen vragen zich af waarom Jezus na Zijn dood en opstanding ook nog ten hemel moest varen. “De hemelvaart was de afsluiting van Jezus’ verschijningen,” reageert drs. Gijs van de Brink. “Anders zouden mensen Hem steeds weer verwachten.”

Ritueel
Anders dan Kerst of Pasen, mist hemelvaart een ritueel. Is er iets te bedenken dat ons helpt Jezus’ hemelvaart te gedenken?
“Ik vind het aansteken van een kaars een mooi symbool,” reageert dr. Almatine Leene. Zij is onderzoeker aan de Universiteit van Stellenbosch (Zuid-Afrika) en daar predikant in de Nederduits Gereformeerde kerk. “Het Licht kan niet gedoofd worden – niet aan een kruis en niet door naar de hemel te gaan. Steek de kaars aan bij het ontbijt en laat hem zo lang mogelijk branden. Het licht laat zien dat Jezus – juist na hemelvaart – aanwezig is en elke dag werkt. Het is ook mooi om op die dag een lichtpunt voor iemand anders te zijn. Hemelvaart gaat over hoop. Dat kun je vieren door samen te eten, iemand die in een hopeloze situatie zit uit te nodigen en te bidden voor hopeloze situaties.”

Van Leene mag hemelvaart feestelijk gevierd worden. “Veel mensen zien het als een afscheid, maar Jezus’ laatste woorden zijn: ‘Ik ben met jullie.’ Dat moet juist veel kracht geven. Daar komt bij dat Jezus door naar de hemel te gaan, plaatsmaakte voor de Heilige Geest. Jezus zegt dat het goed is dat Hij gaat, want alleen dan kan de Geest komen. Op die manier kan God nog dichter bij mensen komen, namelijk door in hun hart te wonen.”

Geen tweederangs feest
“Laat hemelvaart er niet bijhangen alsof het een tweederangs feest is,” betoogt ook ds. Den Admirant, predikant van de hervormde gemeente in Apeldoorn en auteur van Hij is niet ver (Jongbloed). “Het behoort met Pasen en Pinksteren tot Gods laatste daden van heil, voordat Hij terugkomt. Als gelovigen wachten we met spanning op het moment waarop Hij van Zijn troon opstaat en in naam van de Vader het teken geeft om de laatste bazuin te blazen – dan wordt alles nieuw.”

Symbool
Ook Den Admirant erkent dat Hemelvaartsdag een vreemd feest lijkt. “Je viert het vertrek van Iemand die je graag op aarde had gehouden. En toch, hemelvaart is weleens genoemd: ‘the right man on the right place’, de juiste man op de juiste plaats. Vanuit de hemel kan Hij meer voor ons betekenen dan wanneer Hij op aarde was gebleven. Op aarde was Jezus gebonden aan Zijn lichaam en kon Hij – net als wij – slechts op één plek tegelijk zijn. In de hemel heeft Hij deze beperking niet meer.” Wat vindt Den Admirant een mooi symbool dat hierbij past? “Naast een kribbe, een kruis en een leeg graf, denk ik bij hemelvaart aan een troon. Jezus is verhoogd aan de rechterhand van de Vader. Hij regeert, Hem is gegeven alle macht in hemelen op aarde. Maar vanaf deze troon doet Hij ook voorbede, dicht bij het hart van Zijn Vader. Daar wordt Hij gehoord. Pasen laat ons een leeg graf zien, hemelvaart een gevulde troon!”