Hemelvaart: Jezus gaat weg, en wij vieren feest. Waarom?
15 mei 2023 · 14:00
Update: 15 mei 2023 · 14:37
In de christelijke traditie is Hemelvaart de dag waarop Jezus naar de hemel gaat, en staat het voor de overwinning van het leven op de dood. Maar wat betekent het voor ons? Theoloog Alain Verheij legt het je uit. “We vieren dat het de beurt is aan ons.”
Met die feestdagen van Jezus werkt het maar een beetje vreemd. De ene keer herdenken christenen zijn vroege dood, maar noem je het wel Goede Vrijdag. Daarna staat Hij gelukkig op en is het Pasen. Maar na veertig dagen verdwijnt Jezus opnieuw. Op dat punt zitten we nu: zijn we net blij dat Jezus weer in leven is, komt er een wolk en stijgt Jezus op naar de hemel. Zijn vrienden en vriendinnen hebben het nakijken – en wij ook. ‘Die zien we nooit meer terug’, zou je denken, maar gelukkig verschijnen er twee engelen die ons verzekeren dat Jezus op een dag weer terugkomt uit de wolken.
Rouw
Wat moeten we nu? En waarom is dit nog altijd een nationale feestdag? Er verdwijnt iemand van wie je heel veel houdt, iemand zonder wie je eigenlijk niet verder kunt. Je staat wat in de lucht te kijken, verbijsterd om wat er is gebeurd en om wie je hebt verloren. Het is echt afscheid: je zult nooit meer met hem door het gras lopen terwijl hij brood en wijn met je deelt. Het verleden is definitief afgesloten, maar voor de toekomst ben je nog niet klaar. Dat is een belangrijk aspect van wat we Hemelvaart noemen: het is een fase in een rouwproces. Een scharnierpunt tussen gedagzeggen en vooruitkijken.
Waar moet je anders naar staren? Wat gebeurt daarboven?
‘Staar maar niet meer naar de wolken’, zeggen de twee engelen tegen je. Maar die hebben makkelijk praten. Waar moet je anders naar staren? Wat gebeurt daarboven? Hoelang moeten wij nog door zonder hem en hoe gaan we dat in hemelsnaam aanpakken?
Kroning
In de christelijke traditie wordt Hemelvaart vaak het feest van de kroning van Jezus genoemd. Dat betekent dat Hij niet zomaar oplost in de wolken en verdampt alsof Hij er nooit is geweest. Integendeel: Hij gaat juist naar zijn bestemming. Jezus heeft 33 jaar op aarde allerlei goede dingen gezegd en gedaan. Hij heeft aan iedereen bewezen dat de dood niet het einde is. En komt zijn verhaal ten einde – niet met een sisser, maar met een enorm glorieus huldigingsfeest. De engelen zien het al helemaal gebeuren, en wij nog niet, maar misschien kunnen we ons er wel iets bij voorstellen.
Als Jezus vandaag niet ten hemel zou varen, was hij een beetje als een Feyenoordspeler die na het kampioenschap voor altijd over het veld van de Kuip blijft dwalen. Dat is niet de bedoeling natuurlijk. De kampioenen moeten het stadhuis in, om daar even later op het balkon te verschijnen en hun trofee te laten zien. Dat is Hemelvaart: de overwinnaar die het beste nieuws ooit heeft te vertellen – en nu zien we hem tijdelijk niet, omdat hij nog onderweg is. Wie niets met voetbal heeft maar wel de kroning van koning Charles heeft gezien, snapt het ook. Op het allerheiligste moment, de zalving, werden er schermen voor Charles geplaatst. We zagen allemaal even niets, maar dat betekende niet dat er niets gebeurde. Integendeel: de kroning werd op dat moment voltooid.
Voeten in de aarde
In de Bijbel wordt Jezus het hoofd van de kerk genoemd. En diezelfde kerk – iedereen die Jezus wil volgen – is het lichaam van Christus. Probeer dat eens voor je te zien op deze Hemelvaartsdag: je hoofd zit in de wolken en je voeten trappen dauw. Ons hoofd krijgt een kroon op: het komt goed met deze aarde. Geloof, hoop en liefde zullen aan het langste eind trekken. De trofee gaat niet naar de dictator, niet naar degene met de grootste bek, niet naar de meest valse speler. Ook niet naar de dood. Het leven zal winnen, de lente is begonnen en alles zal weer mooi worden.
Het leven zal winnen, de lente is begonnen en alles zal weer mooi worden
Tijdens die bekroning van alles wat de moeite waard is, zweven wijzelf niet door de hemel. Wij staan hierbeneden, in de alledaagse realiteit. Maar we hoeven niet te blijven staan: we mogen straks onderweg gaan. Soms kunnen we zelfs de handen en voeten zijn van Jezus. Daarmee helpen de engelen ons op weg. Want het is dan wel zo dat Jezus zijn werk aan het afmaken is in de hemel – aan ons is het nu de taak om Jezus’ werk op aarde voort te zetten. Er is nog zoveel te doen, we kunnen nog zoveel genezing, wijsheid en brood met elkaar delen. Dat is ook wat we vandaag vieren: dat het de beurt is aan ons. Wat gaan we doen, nu we mogen vertrouwen dat de wereld uiteindelijk wordt geregeerd door de zachte krachten?
Hemelvaart
Dus misschien is dit een geweldig feestelijke dag voor je, het huldigingsfeest van jouw hemelse kampioen. Misschien kun je niet wachten om weg te lopen bij die wolken, recht voor je uit te kijken en plannen te gaan maken voor de toekomst. Maar misschien blijf je toch ook nog even hangen op de berg vandaag. Mis je iets of iemand, en weet je nog niet zo goed hoe je verder moet. Zou je wel willen dat er ergens twee engelen op je pad kwamen die je richting gaven. Ook voor jou is er alle tijd en ruimte op deze Hemelvaartsdag, die eigenlijk tien dagen duurt: pas met Pinksteren snappen Jezus’ leerlingen welke weg ze moeten gaan. Ik wens je vandaag, waar je ook staat in dit verhaal, een heel mooie Hemelvaartsdag.