Help, ik word geclaimd! Hoe ga ik ermee om?

“In mijn praktijk stel ik vaak de vraag: ‘Wat geeft energie en wat kost energie? Welke mensen heb je om je heen, en motiveren ze je?’ Altijd zijn er wel één of twee mensen in de omgeving van mijn cliënten die ‘zuiggedrag’ vertonen,” vertelt Carianne. “Het interessante is dat ze soms niet eens doorhebben dat dit geen gezonde relaties zijn. Maar als je er niet bewust van bent, zal de situatie niet veranderen. Weinig mensen hebben het lef om het claimen te doorbreken.”

Wat is een ‘zuiger’? 

“God heeft ons gemaakt met een gat in ons hart, zodat we op zoek gaan naar Hem. Maar daar zijn aardig wat mensen zich niet van bewust, en zij zoeken de waardering en bevestiging in andere mensen. Hun fundament is niet goed. Dat heeft vaak te maken met een negatief zelfbeeld, minderwaardigheidsgevoelens en afwijzing. Wanneer mensen niet goed gehecht zijn, vertonen ze claimgedrag. Ze komen iedere keer weer bij je terug en hebben het vaak over hetzelfde. Meestal zit er een klaagtoon onder, een ontevredenheid. Je kunt daarop ingaan en het proberen op te lossen – maar zodra een zuiger voelt dat hij bij je binnen kan komen, doet hij het steeds opnieuw. Want dat voelt ‘lekker’.” 

 Als je overal ja en amen op zegt, zullen mensen je sneller claimen

Grenzeloos gedrag 

Volgens Carianne krijgen vooral mensen die anderen graag dienen met dit soort zuigers te maken. “Dat altijd willen zorgen is ‘onbewuste dienstbaarheid’, of het nu in je persoonlijkheid zit of je het als een plicht voelt. Je zegt onbewust overal ja en amen op en hebt niet door dat je te weinig grenzen stelt. Hierdoor ben je ontvankelijk voor mensen die claimgedrag vertonen. Het is grenzeloos gedrag, van beide kanten. De zuiger gaat over grenzen heen – ze belt je ook op zaterdagavond of op zondag bijvoorbeeld – en jij als zorggever geeft je grenzen niet aan. Overigens zullen zuigers bij iedereen proberen aan te kloppen, maar ze haken sneller af bij mensen met sterke grenzen.”

Doe het uit liefde

“Jezus zegt: ‘Heb anderen lief’, maar dit kan ook manipulatief gebruikt worden. Als je zelf geen energie meer krijgt van een relatie, gaat het op een gegeven moment meer over tolereren dan over liefhebben. Je draait je hoofd weg zodra diegene langskomt, je blijft oppervlakkig in het contact, of zegt dat je nét toevallig weg moet. Maar dat is niet eerlijk – dat is liegen.” 

Wat je niet uit liefde doet, kun je uit je agenda schrappen

“Veel mensen doen iets uit plicht, terwijl ze denken dat ze het uit liefde doen. Maar dat moeten we lostrekken van elkaar. Het is niet je plicht om altijd te helpen – we moeten liefhebben. Als je klaagt dat de claimer je belt, en daarna toch blij opneemt – ben je dan aan het liefhebben? Wat je niet uit liefde doet, kun je net zo goed uit je agenda schrappen. Je kunt bidden of je het met liefde mag doen, of het helemaal niet doen. Daarnaast is de claimer er ook niet bij gebaat dat zijn zuiggedrag maar gevoed blijft worden. Dat negatieve zelfbeeld en gevoel van minderwaardigheid zijn professionele klachten. En ten diepste hebben ze Jezus nodig.”

Bewaak biddend je grenzen

Het is een worsteling als iemand je continu claimt. “Je voelt in eerste instantie vaak irritatie en boosheid dat iemand zo grenzeloos met je omgaat. Leer daarvoor bidden. Leg die gevoelens neer bij God en worstel daarmee met Hem. Waarom voel ik me geïrriteerd, waarom voel ik me schuldig als ik nee zeg? Als ikzelf in de rust kom, voel ik dat ik mijn grenzen mag bewaken van God. Hij geeft zachte duwtjes: ‘Heb lief’. Of Hij zegt niets; dan is het goed zoals het is. Je moet teruggaan naar je eigen grenzen, en bedenken: als ik hierin meega, kan ik dan nog goed functioneren? Of ga ik – of mijn gezin – eraan onderdoor?”

“Geef duidelijk aan wat je wel en niet wilt en bijvoorbeeld op welke tijden je beschikbaar bent. Benoem waar je tegenaan loopt, bijvoorbeeld dat je het niet fijn vindt dat de claimer altijd over hetzelfde praat of steeds om bevestiging vraagt. Eerlijkheid is belangrijk. Als hulpverlener trek je sneller dit soort mensen aan, en dat vreet energie. Maar ik heb geleerd op een liefdevolle manier grenzen te stellen, zodat er niet steeds een beroep op mij wordt gedaan. Dat is uit zelfbehoud, maar ook omdat ik op een goede manier wil functioneren.”

Schuldgevoel

“In het begin voelde ik me schuldig als ik mijn grenzen aangaf. De duivel zit er ook bovenop, gaat met allerlei Bijbelteksten smijten – hij kent de Bijbel beter dan vele christenen – waardoor je alsnog het gevoel hebt dat je het moet doen. Teksten als ‘acht de ander hoger dan uzelf’, ‘verval niet in hoogmoed’, ‘heb God lief en je naaste’. Maar bij die laatste tekst vergeet je ‘als jezelf’. Als je niet van jezelf houdt, kun je ook niet van anderen houden. Dan ga je onbewust anderen claimen.”

Een relatie waarin geclaimd wordt, is als vergif

Gevolgen

“Zodra je eerlijk bent, heb je kans dat de zuiger wegloopt. Ze zoeken iemand anders waar ze terecht kunnen. Anderen gaan juist méér claimen als ze zich afgewezen voelen en zoeken extra veel contact. En zo kunnen sommige relaties jaren in stand gehouden kunnen worden, terwijl niemand erdoor opgebouwd wordt. Het is vergif, omdat we elkaar als mensen ten diepste niet kunnen voeden. We kunnen dingen toevoegen aan het leven van een ander, maar dat echte diepe zijnsgevoel kan alleen God geven. Aan de andere kant kun je door je grenzen aan te geven, ook een zaadje zaaien bij de claimer – waardoor hij gaat nadenken over z’n gedrag en relaties.”

Zuigers in je omgeving

“Iedereen heeft wel minstens één zuiger. Sommigen laten zich claimen door hun ouders of schoonouders. Ik hoorde van iemand dat zij en haar man niet op skivakantie mochten omdat haar moeder zich niet lekker voelde. Als je daar als kind naar luistert, doorbreek je dit toch nooit? ‘Eer uw vader en uw moeder’ – eren ja, maar ze zijn verantwoordelijk voor hun eigen leven. Dit is pure manipulatie. Ook dat is een vorm van zuigen, maar je komt er minder makkelijk vanaf omdat de relatie anders is. Er bestaan ook veel zure vriendschappen. Hoe ga je bijvoorbeeld om met die vriendin die altijd belt over haar problemen?”

Ben jij een zuiger? 

“Volgens de Bijbel moeten we eerst de balk uit ons eigen oog halen. Wie weet ben jij ook wel iemand aan het claimen. Ga eens na: wie bepaalt jouw identiteit? Heb je andere mensen nodig om je gelukkig te voelen? Moet je partner je altijd bevestigen? Als je echt geworteld bent in God, is dat niet zo. Maar als dat er wel is, moet je goed in de spiegel kijken. Als je weet dat je claimgedrag vertoont, krijg je ook meer empathie voor mensen die écht een gat hebben. Als je de Geest de ruimte geeft, komt er compassie los. Je begrijpt wat de ander heeft meegemaakt – en dan wordt het makkelijker om even te bellen of te vragen hoe het gaat.”

Carianne Ros traint christenen die willen leren coachen vanuit Bijbels perspectief. www.totalbalance.nl. Samen met Nelleke de Wit inspireert en coacht ze christelijke vrouwen die op zoek zijn naar hun door God gegeven roeping. www.powervrouwen.nl

Lees verder: 9 tips om je grenzen te bewaren