Gul blijven als het tegenzit

Als ik eerlijk ben, was een van mijn impulsen afgelopen weken: oké, die giften slaan we dit jaar maar even over…
Mijn vrouw en ik zijn in zoverre financieel getroffen door deze crisis, dat we binnen een paar dagen voor een paar maanden aan opdrachten kwijt waren. Over de mail stroomden de afzeggingen binnen. Een paar maandsalarissen waren zomaar verdwenen.

We hebben veel gekregen

Het duurde even voordat we beseften dat we nog steeds bij de paar procent rijksten van de aarde behoren. Ook zonder die maandsalarissen. En dat de meeste christenen in Nederland daartoe blijven behoren. Er is bijna geen land ter wereld dat het zo goed heeft, nog steeds, als Nederland. Alle signalen zijn er dat dit nog lang zo zal blijven. Deze uitspraak van Jezus blijft dus voor ons gelden: “Van iedereen aan wie veel gegeven is, zal veel worden geëist, en hoe meer aan iemand is toevertrouwd, des te meer zal van hem worden gevraagd” (Lukas 12:48).

Relatieve gift

Het valt op dat Jezus niet een vast bedrag voorschrijft, maar een relatieve bijdrage. Dat was ook al de kern van de ‘tiende’ die in het Oude Testament geëist werd. Dat is een procentueel bedrag. Hoe meer je verdient, hoe meer je geeft. Maar als je minder verdient, hoef je ook minder te geven. Jezus vraagt dan ook je naaste lief te hebben ‘als jezelf’. Relatief. Als je het goed getroffen hebt met jezelf, heb je meer te geven. Als je in de put zit, hoeft dat minder.
En als hij ziet dat een arme bejaarde vrouw een kwartje geeft aan de tempel, vindt hij dat ‘veel meer’ dan wat een aantal vermogende gelovigen bijdragen. En inderdaad, relatief was het veel meer.

Het kan te veel worden

Maar wanneer is het genoeg? Wanneer wordt het geven te veel? Je moet van je naaste houden ‘als jezelf’, maar niet meer dan jezelf. Dat kan alleen God.
Paulus organiseert, waarschijnlijk in het jaar 47, een internationale collecte voor de kerk in Jeruzalem. Het is de eerste internationale hulpactie die we kennen. Hij schrijft diverse kerken wereldwijd aan om bij te dragen:

“De gemeenten van Macedonië zijn door ellende zwaar op de proef gesteld, maar vervuld van een overstelpende vreugde en ondanks hun grote armoede zeer vrijgevig. Ik verzeker u dat ze naar vermogen hebben gegeven, ja, zelfs boven hun vermogen.
Uit eigen beweging hebben ze ons dringend verzocht mee te mogen doen aan de collecte, waarmee de heiligen in Jeruzalem zullen worden ondersteund. En ze gaven aanzienlijk meer dan we hadden verwacht” (2 Korintiërs 8).

In vrijheid kiezen

Het lijkt erop dat Paulus de Korintiërs, aan wie hij hier schrijft, aanmoedigt om over hun eigen grenzen te gaan. Maar het wordt duidelijk dat de Macedoniërs dit vanuit ‘een overstelpende vreugde’ en ‘uit eigen beweging’ hebben gedaan. Dat mogen de Korintiërs ook gaan doen, maar Paulus vráágt dat niet van ze:

“Tenslotte kent u de liefde die onze Heer Jezus Christus heeft gegeven: Hij was rijk, maar is omwille van u arm geworden opdat u door Zijn armoede rijk zou worden. In uw eigen belang raad ik u het volgende aan. [Laat] het niet bij goede bedoelingen. Dus geef naar vermogen.
Als u bereid bent mee te doen, wordt niet verwacht dat u geeft van wat u niet heeft, maar van wat u heeft. Het is niet de bedoeling dat u door anderen te helpen zelf in moeilijkheden raakt. Er moet evenwicht zijn. Op dit moment lenigt u met uw overvloed de nood van de heiligen in Jeruzalem, zodat zij later met hun overvloed uw nood kunnen lenigen. Zo is er evenwicht” (2 Korintiërs 8).

Bekendstaan om je gulheid

Geef wat je hebt. Wees gul. Blijf gul. Je kunt er vrijwillig voor kiezen meer te geven dan je hebt en er dan dus armer van worden. Dat is wat Jezus heeft gedaan. Maar dat wordt niet gevraagd. “Er moet evenwicht zijn,” staat er. “Geef naar vermogen.” Heb je naaste lief ‘als jezelf’.

God heeft alle armen van de wereld. Wij maar twee. Maar gebruik dan ook die twee. Want de wereld is uit evenwicht. Wij hebben, en houden, een gróót vermogen. De internationale hulpactie die Paulus opzette, was een van de meest typerende daden van de vroege christenen. Als we iets van hen kunnen leren, is het dat. Wees gul. Blijf gul. Zeker in deze tijden.

Beeld: Shutterstock

• Lees ook: De oude kunst van het klagen