God als Vader

Deze boodschap behoort tot de kern van de Bijbel. Wie gelooft, mag God zijn Vader noemen en zichzelf zijn kind (Johannes 1:12). De apostel Paulus schrijft: ‘U hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen te zijn, en om hem te kunnen aanroepen met Abba, Vader’ (Romeinen 8:15). Ik heb deze meditatie uiteraard voor u allemaal gemaakt. We zijn allemaal kinderen van een aardse vader. Maar niet iedereen voelt hetzelfde, wanneer hij/zij denkt aan zijn/haar vader. Wat moet je, als de relatie met je aardse of biologische vader niet goed zit? Wat moet je, als hij je niet goed behandelde, toen hij nog leefde? Uw/jouw vader heeft je misschien gekleineerd, geslagen of zelfs misbruikt. Wat moet je, als je bijna geen contact met hem hebt of hem nog nooit ontmoet hebt? Hoe ga je dan om met het beeld van God als vader? Vooropgesteld: Een aardse vader, dus ook jouw (biologische) vader, heeft de opdracht om in zijn vaderschap iets van God te laten zien. Dat lukt geen enkele vader helemaal. Elke vader heeft sterke, maar ook zwakke kanten. Veel vaders hebben het gevoel dat ze behoorlijk tekortgeschoten zijn, wanneer ze terugkijken op hun leven. Zoals jouw vader is, of was, zo hoeft God niet te zijn. Maar hoe is God als Vader dan wel?

Oude en Nieuwe Testament

Hoe weet je zeker dat God je niet mishandelt of misbruikt? Hoe weet je zeker dat Hij altijd in liefde naar je omkijkt? We gaan voor het antwoord op die vraag de Bijbel openslaan. Wist u dat in het Oude Testament het beeld van God als vader lang niet zo vaak voorkomt als in het Nieuwe Testament? Je leest in het Oude Testament wel dat God Israël Zijn kinderen noemt. Ook staan er in het Oude Testament beroemde vergelijkingen, zoals die uit Psalm 103 (zie hierboven).

Maar God wordt in het Oude Testament ook vergeleken met een moeder. Luister maar naar de volgende voorbeelden: ‘Zelfs al zou zij het vergeten, Ik vergeet jou nooit. Ik heb je in mijn handpalm gegrift’ (Jesaja 49:15,16a). ‘Zoals een moeder haar zoon troost, zo zal Ik jullie troosten; in Jeruzalem zul je troost vinden’ (Jesaja 66:13). In het Nieuwe Testament is dat heel anders. In bijna elk Bijbelboek komt de naam Vader voor. De reden is duidelijk. Het ‘Nieuwe Testament’ gaat over Jezus Christus. Hij is de Zoon van God. Jezus spreekt steeds over God als Zijn ‘Vader’. De evangeliën staan er vol van. De Vader is in het Nieuwe Testament vooral de Vader van de Zoon van God. God wordt dan ook genoemd: Vader, Zoon en Heilige Geest.

Vertrouwelijke relatie

‘Vader, als het mogelijk is, laat deze beker dan aan mij voorbijgaan!’ (Matteüs 26:39). ‘Vader, vergeef hun, want ze weten niet wat ze doen’ (Lucas 23:34). ‘Vader, in uw handen leg ik mijn geest’ (Lucas 23:46). Dit zijn maar een paar teksten. Maar je hoort er overduidelijk de vertrouwelijke relatie in tussen God en de Zoon van God. In het evangelie van Johannes lees je hele stukken over de uitleg van die relatie. Als u tijd hebt, lees dan maar eens Johannes 5 en Johannes 6. Ik neem aan dat veel mensen er geen moeite mee hebben om God de Vader te noemen. Het wordt lastiger om gehoor te geven aan de oproep van Jezus om God zelf ook vader te noemen: mijn Vader, Onze Vader. Dat kan trouwens ook een andere reden hebben, zoals een geschonden relatie. Maar ik ken ook wel mensen die zeggen: Kan ik dit wel, mag ik dit wel? In het dagelijks leven noem ik een vreemde man ook niet zo snel ‘vader’. Kan en mag ik God Vader noemen? De heilige God aanspreken met zo’n intieme naam? Voor deze meditatie koos ik uit dat evangelie van Johannes een tekst die heel veel zegt over dat Vader zijn van God. Ik heb de tekst al genoemd: ‘Niemand heeft ooit God gezien, maar de enige Zoon, die zelf God is, die aan het hart van de Vader rust, heeft Hem doen kennen’ (Johannes 1:18).

Intieme relatie

Er staat letterlijk in die tekst dat de Zoon de Vader heeft ‘uitgelegd’. Dat is meer dan het uitleggen van een moeilijke som aan een leerling. Uitleggen heeft de betekenis van ontvouwen, uitpakken, laten zien. Met andere woorden: Wilt u weten wat voor vader God is? Wil jij het karakter van God kennen? Zou u God in Zijn hart willen kijken? Bedenk dan wie Jezus was en is. Kijk als het ware naar Hem. Want Hij laat de Vader zien. En dat doet Jezus In Zijn doen en laten. In Zijn omgang met mensen. In Zijn oneindige liefde. Vooral dat laatste: in Zijn oneindige liefde. Jezus is Gods liefdesgeschenk. Jezus heeft de Zijnen liefgehad tot het einde (Johannes 13:1). Zo Vader, zo Zoon. Ze zijn één, hebben hetzelfde karakter. Johannes 1:18 zegt dat op een heel speciale, bijna intieme manier. Er staat: ‘Hij is het die aan het hart van de Vader rust.’ Wat betekent dat? Bij een oosterse maaltijd is het de gewoonte dat de deelnemers aanliggen aan tafel, ieder met een elleboog steunend op een kussen. Zo kan de ene boezemvriend vlak bij de andere liggen, op borsthoogte (zie ook Lucas 16:22-23, waar de arme Lazarus in de hemel aan het hart van Abraham rust). Zo lag bij de laatste maaltijd Johannes naast Jezus (Johannes 13:23). Er staat: ‘de leerling van wie Jezus veel hield, lag naast hem aan tafel aan.’ In een andere vertaling staat: ‘Eén van de discipelen, dien Jezus liefhad, lag aan de boezem van Jezus…’ (NBG 1951). En in de Statenvertaling staat: ‘En een van Zijn discipelen was aanzittende in den schoot van Jezus, welken Jezus liefhad.’ Degene die zijn kussen het dichtst bij de gastheer mocht leggen, kon vertrouwelijk met hem praten. In die termen beschrijft Johannes de intieme relatie die er is tussen God de Vader en zijn Eniggeborene. Jezus Christus heeft een vertrouwensband met de Vader en staat voortdurend in contact met Hem.

De Zoon is het hart

Die intieme relatie is er altijd geweest en zal er altijd zijn. Er staat dan ook niet: ‘die aan het hart van de Vader rustte, die was aan het hart van de Vader’. Het is geen verleden tijd. Dit is een eeuwige werkelijkheid, één die altijd geldt. Rondom de naam Zoon van God bestaat nogal eens verwarring. Jezus is niet de Zoon van God, omdat Hij net als wij een vader heeft. God de Vader is niet ouder dan de Zoon. De Zoon van God is Hij, die de Vader uitlegt, verklaart, laat zien. In dat opzicht mogen we wel een vergelijking maken met een aardse zoon. ‘Precies zijn vader’, hoor je weleens zeggen. Dat mag je ook van Jezus zeggen: precies Zijn Vader. Vader en Zoon zijn verder gelijk. God de Vader, God de Zoon, God de Heilige Geest. Maar nogmaals, de Zoon openbaart de Vader, laat zien wie Hij is. De Zoon voelt niet alleen het hart van God kloppen. Hij is het hart.

Als we dat weten en geloven, kijken we anders tegen God de Vader aan. God is geen boeman, je hoeft niet bang voor Hem te zijn. God is geen rechter die alleen maar oordeelt over je daden en onbewogen is over je persoon. God is alles wat een goede vader kan en mag zijn. Hij heeft ons geschapen. Hij leidt ons leven. Niets kan ons scheiden van Zijn liefde. Ja, God kan ook boos zijn. God kan ook straffen.Maar voordat u boos wordt, voordat u de hemel bestormt met uw vragen (en dat mag), denk dan altijd toch eerst aan de Zoon, aan Jezus Christus. God kan en wil niet anders zijn dan hoe Hij was en is.