Geloven is hoop hebben

Er worden vele voorbeelden gegeven van gelovigen uit de tijd van het Oude Testament. Mannen als Abraham en Mozes krijgen de meeste aandacht. Van sommige mannen en vrouwen die moeilijke tijden doormaakten, noemt de schrijver alleen de namen. Al deze mensen zetten stappen in geloof, ook al zagen ze de beloften lang niet altijd in vervulling gaan. Toch bleven ze zich eraan vasthouden. Ze bleven geloven.

De schrijver van de brief vindt het heel belangrijk dat zijn lezers deze voorbeelden kennen. Omdat deze mensen, hun voorouders, bleven geloven in moeilijke tijden. Die moeilijke tijden zouden er ook voor de lezers komen. Op meerdere plekken in de brief wordt gesuggereerd dat er zware tijden aankomen (Hebreeën 1:2, Hebreeën 3:13, Hebreeën 10:25). Zijn lezers waren voornamelijk Joodse christenen. Hij moedigde hen aan om vol te houden, te blijven geloven, te blijven hopen.

Geloven gaat vaak tegen de werkelijkheid in

Wat is geloven?

De schrijver gaat in de laatste hoofdstukken uitgebreid op de vraag in wat geloven is. Hebreeën 11:1 is heel bekend. “Het geloof nu is een vaste grond van de dingen die men hoopt, en een bewijs van de zaken die men niet ziet.” Het wordt wel ‘de definitie van geloof’ genoemd. Definities doen mij aan wiskunde denken. Geloven is geen wiskunde, daarom vind ik het woord ‘bewijs’ ook niet zo’n heel gelukkige vertaling. Alsof je geloof kunt bewijzen! Mooier vind ik deze vertaling: “Geloven is zeker zijn van de dingen waar je op hoopt, ervan overtuigd zijn dat wat je niet ziet, toch bestaat” (Groot Nieuwsbijbel).

Iets bewijzen, suggereert dat mensen feiten aandragen. Dat doet het geloof vaak juist niet. Dat heeft het geloof ook niet altijd nodig. Abraham kon niet bewijzen dat hij gelijk had. Hij was er wel van overtuigd dat het waar was wat God hem had beloofd. Geloven gaat vaak tegen de werkelijkheid in, alsof je zegt: “En toch”.

Hoop blijven houden

In de Hebreeënbrief is dus sprake van een naderende crisis. Hebreeën 10:25 roept daarom op om elkaar te bemoedigen. De schrijver zegt: “En dat des te meer naarmate u de dag van Zijn komst ziet naderen”. Vervolgens wijst de schrijver op de kracht van het geloof. Hij geeft vele voorbeelden. Hij gebruikt het leven van oudtestamentische gelovigen als bemoediging. Ze laten zien dat geloven betekent dat je hoop blijft houden. Zij deden dat in buitengewoon moeilijke omstandigheden.

Omgaan met secularisatie

Lieve mensen, hebben wij dat in onze tijd ook niet hard nodig? Ik maak me grote zorgen om de toenemende secularisatie. Velen van u hebben kinderen die niet (meer) geloven. Hele gezinnen haken af. Kerken lopen leeg. Hoe overtuigen wij de volgende generatie van de waarde en de kracht van het geloof? Hebreeën 11 kan ons daarbij helpen, met name door de manier, de aanpak en de voorbeelden van deze schrijver.

We hebben ook nu voorbeelden nodig, voorbeelden van vroeger. Maar u kunt ook zelf een voorbeeld zijn. Hoe dan?

Geloof wordt omschreven als hoop hebben

Hoop

Wat mij opvalt, is dat het geloof omschreven wordt als hoop hebben. Hoop hebben, verwachtingen koesteren, is heel belangrijk voor iedereen. Mensen die niet geloven, hebben wel hoop. We hopen gezond te blijven. We hopen gelukkig te zijn. Pasgetrouwde stellen hopen kinderen te krijgen. Jongelui hopen hun studie te kunnen afronden en daarna een mooie baan te vinden. Volgens mij hopen we allemaal dat we oud mogen worden.

Mensen die geen hoop hebben, zijn beklagenswaardige mensen. Iemand die alle hoop heeft opgegeven, staat er niet best voor. Ik denk dat je mag zeggen dat het al dan niet koesteren van hoop bepaalt hoe mensen in het leven staan: gelukkig of niet. Alleen, tot waar reikt die hoop?

Geloven is perspectief hebben

Hebreeën 11 zegt: Geloof is hoop hebben. Perspectief zien. Niet alleen voor dit leven. Geloven is perspectief hebben, ondanks de dood. Dit leven eindigt niet bij de dood. Hoop is daarom meer dan de gedachte dat er tijdens het aardse leven veel te genieten valt. De Bijbelse hoop leeft van de verwachting dat God alle dingen nieuw maakt. Dat zegt Hebreeën 11. Geloven is hoop hebben. In leven en in sterven.

Een van de eerste preken die ik als student moest maken, ging over Hebreeën 11:13-16. Daar staat: “Deze allen zijn in het geloof gestorven. Zij hebben de vervulling van de beloften niet verkregen, maar hebben die vanuit de verte gezien en geloofd en begroet, en zij hebben beleden dat zij vreemdelingen en bijwoners op de aarde waren. Want wie zulke dingen zeggen, laten duidelijk blijken dat zij een vaderland zoeken. En als zij aan het vaderland gedacht hadden van waaruit zij weggegaan waren, zouden zij gelegenheid gehad hebben om terug te keren. Maar nu verlangen zij naar een beter, dat is naar een hemels vaderland. Daarom schaamt God Zich niet voor hen om hun God genoemd te worden. Want Hij had voor hen een stad gereedgemaakt.”

Geloof van de aartsvaders

De aartsvaders waren gelovige mensen. Hun geloof was gebaseerd op wat God aan Abraham had beloofd. Ze waren ervan overtuigd dat die beloften in vervulling zouden gaan. Ze zouden uitgroeien tot een volk. Wonen in Kanaän. Tot een zegen zijn voor alle volken. Dat geloofden ze.

Dat was hun hoop en bleef hun perspectief, ook toen zij stierven. Ze zijn allemaal overeenkomstig het geloof gestorven. Zo is Abraham in het geloof gestorven. Hoopvol. Hij en de anderen zagen uit naar een beter, een hemels vaderland (vers 16).

Gelovigen staan anders in het leven

Het verschil tussen de hoop van gelovigen en de hoop van niet-gelovigen is dus heel groot. Zolang er leven is, is er hoop, zeggen de mensen. Hebreeën zegt: De christelijke hoop reikt verder. Over de dood heen. Dat geloven Gods kinderen.

Als je gelooft, sta je anders in het leven. Het verandert je leven. Ik geef een voorbeeld van Tim Keller: Twee mensen verblijven in precies eenzelfde kamer. Met dezelfde verlichting, temperatuur, et cetera. Beide personen krijgen precies hetzelfde werk te doen. Maar er is één verschil. De ene persoon weet dat hij als beloning € 200 krijgt. Maar de ander is verteld dat hij voor hetzelfde werk € 2.000 krijgt.
Ze doen hetzelfde werk. Maar ik denk niet dat beide heren op dezelfde manier in die kamer zitten! Natuurlijk kan het zijn dat de eerste totaal niet maalt om geld. Maar het kan ook heel anders gaan. De eerste persoon zal eerder klagen over het feit dat het werk wel erg saai is. Terwijl de ander zijn schouder zal ophalen en zal zeggen dat het wel meevalt. Hetzelfde werk wordt anders beleefd. Omdat elke persoon naar iets anders uitziet.

Pijn anders beleven

Een ander voorbeeld: De pijn van het leven kan ook heel verschillend worden beleefd. Pijn na een operatie met uitzicht op beterschap, wordt anders beleefd dan pijn tijdens een dodelijke ziekte. Geloof geeft een andere kijk op de wereld. De aarde is geen sterfhuis, met steeds minder toekomst. Nee, de wereld is een kraamkamer, een aanloop naar een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Dat is pijn lijden met een totaal ander perspectief.

Christelijke hoop gaat niet over hier en nu

Wij zijn allemaal schepselen die leven vanuit hoop. Maar de christelijke hoop reikt het verst. Christelijke hoop is gebaseerd op wat er uiteindelijk zal gebeuren. Het gaat niet zozeer om het hier en nu. Het gaat om de toekomst die God heeft beloofd. Over het Koninkrijk van God dat zich over de aarde zal uitstrekken. Over de nieuwe hemel en de nieuwe aarde.

Christelijke hoop gaat om wat er uiteindelijk komen zal. Het gaat om meer dan dat je op aarde een gelukkig en gemakkelijk leven zult leiden. Mensen die niet begrijpen wat de christelijke hoop werkelijk inhoudt, geven de moed op, wanneer zij te maken krijgen met tegenslag. Christelijke hoop dooft niet. Het is levende hoop.

Geloof en hoop zijn inwisselbaar

Terug naar het begrip geloof. We constateren dat in Hebreeën 11 geloof en hoop inwisselbaar zijn. Het is geloof dat het niet alleen om dit leven gaat. Het is een leven dat gericht is en bepaald wordt door de toekomst. Je richt je op Gods beloften. Je beseft als gelovige dat je een erfgenaam bent. Geloofshelden zijn mensen van de toekomst.

De noodzaak van voorbeelden

Hebreeën 11 geeft vele voorbeelden van geloofshelden. Onze tijd heeft nieuwe voorbeelden nodig. Tegenwoordig zegt de naam Abraham veel mensen nauwelijks nog iets. Van Mozes hebben ze nog nooit gehoord. Maar de mensen kennen u wel. Laat zien wat uw geloof is, hoe hoopvol u in dit leven staat. Een wolk van gelovigen. Dat was niet alleen toen nodig, maar ook nu. Om de toekomst echt aan te kunnen en hoopvol in het leven te staan.

Beluister hier het radioprogramma