'Geef Sywert van Lienden zijn leven terug'

Het zat misschien een beetje verscholen aan het einde van een lang interview, maar Sywert van Lienden zei het echt, deze week in Op1: hij is bereid het geld dat hij heeft verdiend met de mondkapjesdeal, terug te geven aan de staat of de stichting Hulptroepen Alliantie.

U weet het vast nog: Sywert raakte tijdens de coronacrisis in opspraak. Aan het begin van de crisis zette hij met enkele anderen de Stichting Hulptroepen Alliantie op. Doelstelling: allerlei kleinere zorginstellingen voorzien van mondkapjes, die op dat moment schaars waren. Belangrijk detail: hij zei erbij dat hij dat ‘om niet’ zou doen, dat de stichting geen winstoogmerk had.

Later bleek dat Van Lienden en zijn kompanen niet alleen voor de stichting werkten, maar ook een bedrijf hadden opgericht. Via dat bedrijf werden ook deals gesloten, onder andere een hele grote met de overheid: voor zo’n honderd miljoen euro leverden Van Lienden en co miljoenen mondkapjes aan het Landelijk Consortium Hulpmiddelen. De winst die overbleef: ruim negen miljoen voor Van Lienden en ruim vijf miljoen voor zijn collega’s.

Toen uitlekte dat Van Lienden niet alleen ‘om niet’ leverde, maar ook via een bedrijf, was Nederland te klein. De man werd gezien als een hypocriet die de schone schijn ophield en ondertussen onbedaarlijk zijn zakken vulde.

We zijn vier jaar verder. Zowel de stichting als de FIOD (fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst) hebben inmiddels beslag gelegd op de miljoenen. Daarnaast doet het OM onderzoek naar de gang van zaken; de drie worden verdacht van verduistering, witwassen en oplichting.

Ondertussen zijn Sywert en zijn kompanen al een aantal jaren werkloos. Door de beslagleggingen kunnen ze niet als gewone burgers functioneren – hun leven staat stil. Of ze dat aan zichzelf te wijten hebben, is aan de rechter.

Van Lienden vindt het nog steeds lastig om ruiterlijk sorry te zeggen. Hij houdt vol dat de mensen die het moesten weten, op de hoogte waren van het feit dat hij ook een bedrijf had en niet alleen een stichting – en daar geld mee verdiende. Daarnaast had hij een geheimhoudingsplicht die hem belette te vertellen hoe het zat, vindt hij.

Toch: als het waar is dat Van Lienden bereid is al het geld dat hij heeft verdiend tijdens corona terug te storten, lijkt me dat er snel een einde kan komen aan deze situatie. Maak de deal financieel gezien ongedaan, zou mijn advies zijn, en geef die man z’n leven terug. Corona is voorbij, Van Lienden heeft niemand vermoord.