Minder jongeren zijn financieel gezond: ‘Geld is een groter taboe dan seks’

De druk op jongeren is toegenomen, blijkt uit onderzoek van Deloitte in samenwerking met het Nibud, Tilburg University en de Universiteit Leiden. Ze onderzochten de financiële gezondheid van huishoudens in 2024, waaruit blijkt dat vooral de jongeren erop achteruit zijn gegaan. Was het percentage jongeren dat in 2023 nog financieel gezond was nog 18 procent, vorig jaar is dit percentage afgenomen naar 12 procent. De gevolgen zijn groot, want hierdoor belanden jongeren sneller en vaker in de schulden.

‘Een groter taboe dan seks’

Zorgwekkende signalen dus, die onder andere te wijten zijn aan hoe de ouders van deze jongeren met geld omgaan. “Financiën zijn een groter taboe dan seks”, zo reageert Marina van der Wal op de vraag waarom we binnen gezinnen nauwelijks of niet praten over geld. “Je ziet dat ouders die niet van jongs af aan bezig zijn met een actieve financiële opvoeding, uiteindelijk nat gaan.” Die financiële opvoeding begint al vanaf het moment dat kinderen bewust worden van geld, denk bijvoorbeeld aan boodschappen doen met contant geld zodat kinderen de waarde van geld leren.

Daarbij komt dat als ouders het over geld hebben, dit vaak negatief is. “Een ander heeft te veel en jij hebt te weinig”, geeft Marina als voorbeeld. Ook zijn we in Nederland erg gericht op sparen. “Veel ouders vertellen hun kinderen dat ze veel moeten sparen, want dan komt het wel goed. Terwijl pubers ook moeten leren hoe ze verstandig hun geld uitgeven.”

Minder zelfbeheersing

Jongeren krijgen daarnaast meer dan ooit te maken met verleidingen, bijvoorbeeld op social media. Dat is zorgelijk, want ze hebben tegelijkertijd minder zelfbeheersing. “Jongeren moeten leren dat geld ook op kan gaan”, duidt Marina. Zaken zoals achteraf betalen zorgen ervoor dat pubers geld kunnen uitgeven dat ze niet hebben. Van der Wal adviseert dan ook om op het moment dat je kind zelf aankopen kan gaan doen online, de afspraak te maken om spullen niet achteraf te betalen; op is op.

• Moet de minimumleeftijd voor achteraf betalen naar 21 jaar?

  Moet de minimumleeftijd voor achteraf betalen naar 21 jaar?

Wél financieel gezond

Hoe zorg je er als ouder of verzorger voor dat je tiener wél financieel gezond wordt (en ook blijft)? “Praten over geld”, zo adviseert Marina. Maar dat doe je niet door met z'n allen rond de tafel te zitten. “Deze gesprekken voer je door de dag heen; als je naast elkaar op de bank zit, samen een rondje met de hond wandelt of als je in de auto zit. Voer hele korte en kleine gesprekken.” Een uitzondering daarop zijn financiële hoogtepunten zoals het krijgen van een eigen bankrekening, de studiefinanciering of het aanschaffen van een telefoon. “Op deze momenten kun je goed met elkaar in gesprek over geld.”

Een tweede tip is om open te zijn over je eigen financiën. “Wat komt erin en wat gaat eruit? Hoe ga je zelf met geld om en heb je alles wel op orde? Als je transparant bent over je inkomsten en uitgaven, leer je je kinderen dat praten over geld de normaalste zaak van de wereld is.”

‘Leen geen geld uit aan je kind’

Een grote no-go voor Marina is het lenen van geld aan je kind. “De meeste kinderen leren schulden maken door hun ouders. Zakgeld is leergeld, maar geen speelgeld. Weinig ouders vragen het geleende geld terug, waardoor jongeren een vertekend beeld kunnen krijgen van geld”, stelt Marina. Iets wat je beter ook niet kunt doen, is liegen over je eigen financiële toestand. “Kinderen zijn niet gek. Ga niet jokken en vertel je kinderen als het niet goed gaat. Ga ook niet zelf op te grote voet leven. Wees het goede voorbeeld voor je kinderen.”

Wat als je kind schulden heeft?

“In een ideaal scenario neem je als ouder de schulden van je kind over en spreek je een betalingsregeling af”, begint Marina. “Ik heb altijd tegen mijn kinderen gezegd dat als ze zich niet houden aan een gemaakte afspraak en daardoor in de problemen komen, ze zo snel mogelijk naar mij moeten komen zodat ik ze kan redden. Dat zie ik als mijn taak als moeder. Als het misgaat, ben ik er.” Heb je de financiële ruimte niet om een eventuele schuld van je kind over te nemen? Ga dan samen op zoek naar een oplossing. Vooral het samen doen vindt Marina belangrijk. “Ga niet alles overnemen van je kind, daar leren ze niks van.”

• Tygo (12) gaat al vier jaar niet naar school: 'Soms zitten we de hele dag te gamen'

  Tygo (12) gaat al vier jaar niet naar school: 'Soms zitten we de hele dag te gamen'