Filmrecensie | Napoleon: een smeuïge geschiedenisles
1 december 2023 · 13:10
Update: 1 december 2023 · 14:37
Over Napoleon Bonaparte zijn al heel wat films gemaakt, vooral in de vroege jaren van de cinema, en met name in Europa. Maar op een groot biografisch Hollywood-epos hebben we lang moeten wachten. Regisseurs als Stanley Kubrick en Peter Jackson deden pogingen, maar liepen vast omdat er zó veel te vertellen is.
Nu is er dan een Napoleonfilm van Ridley Scott, maker van historische spektakelfilms als Gladiator, Kingdom of Heavenen Exodus: Gods and Kings. Iemand die wel weet hoe je episch geweld in beeld brengt dus, en dat doet Scott dan ook zeer overtuigend. En plastisch: vanaf de eerste scène, waarin Marie Antoinette onder de guillotine belandt, is wel duidelijk dat er erg veel bloed zal gaan vloeien.
De film begint dus in 1793, als de Franse Revolutie een paar jaar op gang is. Napoleon is dan nog een jonge, veelbelovende luitenant. De film volgt hem tot zijn dood en gaat intussen alle bekende hoogte- en dieptepunten langs: de grote veldslagen, het huwelijk met Joséphine, de kroning tot keizer, de ballingschappen, en Waterloo uiteraard.
Het is een ambitieuze aanpak, die Napoleon bovenal het karakter geeft van een smeuïge geschiedenisles, vol adembenemende oorlogsscènes en helder uitgelegde intriges. Historici zullen er vast van alles op aan te merken hebben, maar vooruit, het is Hollywood, de Fransen spreken Amerikaans, dus je moet het sowieso met een korrel zout nemen allemaal.
Een nadeel van de brede opzet is wel dat de film iets opsommerigs krijgt, en weinig ruimte overhoudt voor iets als karakterontwikkeling. Napoleon is megalomaan en berekenend, maar wat hem ten diepste drijft, blijft een mysterie. Wel wordt hij fantastisch gespeeld door Joaquin Phoenix, die zijn ondoorgrondelijkheid benadrukt, maar hem ook menselijk maakt, vooral in zijn obsessie voor Joséphine (Vanessa Kirby, ook erg goed). Hun relatie vormt de rode draad in de film, en levert zowel verrassend komische als aandoenlijke momenten op.
Een zeer onderhoudende film al met al, en in zekere zin nog erg actueel – al dat geweld, al die gesneuvelde jonge mensen – het laat een bittere nasmaak achter.