Stoomcursus ‘Evolutie voor gelovigen’ #Lazarustour

Aanstaande maandagavond 8 mei trapt de Lazarustour af met het thema: Schepping en Evolutie. Bestel snel nog je kaarten en kom goed beslagen ten ijs met onderstaande stoomcursus.

Wat zijn de ‘partijen’ binnen het christendom en wat denken zij?

De zogeheten creationisten (vaak ook ‘fundamentalisten’ genoemd) stellen dat de evolutietheorie en de Bijbel elkaar uitsluiten. Je moet kiezen. Kiezen voor de Bijbel is kiezen tegen de evolutietheorie en andersom. Op dit punt zijn zij het eens met de meeste atheïsten. Zij lezen Genesis 1 tot 3 naar eigen zeggen ‘letterlijk’ als een nauwkeurig historisch verslag van wat er is gebeurd. Binnen het creationisme is er wel variatie. Sommigen gaan er vanuit dat de aarde zo’n 6000 jaar oud is en in 6 dagen is geschapen, anderen denken eerder aan miljoenen jaren en zien de ‘dagen’ in de Bijbel als symbolisch.

Progressieve christenen stellen dat de evolutietheorie en de Bijbel elkaar niet uitsluiten. Je hoeft niet te kiezen, je kunt in allebei tegelijk geloven. Soms noemen zij zich ‘theïstisch evolutionisten’. Hoewel die term suggereert dat hun denken bij de evolutietheorie begint en dat is zelden het geval. Deze groep christenen is groeiende. Zij lezen veel passages in de Bijbel historisch, maar zien het scheppingsverhaal allereerst als een gedicht over God. Een gedicht dat duidelijk wilde maken dat alles bij God begint en alles ten diepste goed en bedoeld is.

In de praktijk stellen veel christenen zich op dit gebied overigens agnostisch op. Het thema houdt ze niet bezig of ze zijn er niet uit.

Wat zijn de belangrijkste kwesties?

Hoe ver grijpt de evolutietheorie in op het geloof in God? Atheïsten en creationisten gaan daarin allebei heel ver en stellen meestal dat de evolutietheorie grote gevolgen heeft. Als het klopt, zou het bewijzen dat God niet nodig is of zelfs niet bestaat. Progressieve christenen stellen dat de evolutietheorie een specifieke reikwijdte heeft. Het is puur een theorie die de ontwikkeling van soorten beschrijft.

Is het verantwoord Genesis 1 tot 3 niet letterlijk te lezen? Creationisten wijzen er vaak op dat ook diverse andere bijbelschrijvers en bijvoorbeeld ook Jezus lijkt te geloven in een zesdaagse schepping, alsmede een groot deel van de kerktraditie. Progressieve christenen stellen daartegenover dat ook diverse vroege theologen al vragen stelden bij de zesdaagse schepping en dat er diverse andere passages zijn die we symbolisch lezen. Denk aan bijvoorbeeld aan Jezus’ gelijkenissen, Hooglied, alle metaforen, Openbaring, enzovoorts.

Zijn een letterlijke Adam en Eva en historische zondeval nodig in het grote plaatje? Creationisten stellen vaak dat zonder een zesdaagse schepping het hele theologische bouwwerk in elkaar stort. Zonder een letterlijke Adam en Eva en hun zondeval, is er ook geen erfzonde en erfschuld en vervalt de noodzaak voor Christus’ offer. Progressieve christenen denken dat je ook zo wel naar buiten kunt kijken om te weten dat er redding nodig is. Soms speculeren ze over alternatieven Adams en Eva’s. Bijvoorbeeld een tribe die God lang geleden apart zette, maar die God verlieten.

Hoe gaan we in deze discussie netjes met elkaar om? Dit speelt natuurlijk in elk gesprek dat mensen onderling voeren, maar bij de evolutietheorie zijn onder christenen de botsingen opvallend fel. Het is vergelijkbaar met hoe er in deze kringen om wordt gegaan met homoseksualiteit. Wat meespeelt is dat creationisten zich de underdog voelen. Zij verliezen terrein, spelen geen enkele rol op hogescholen en universiteiten en steeds meer voorgangers gaan overstag. Hun uitdaging is niet ‘zielig’ te doen en hun verlies volwassen te aanvaarden. Voor progressieve christenen is intussen de uitdaging creationisten fair en respectvol te blijven benaderen.

Wat zijn een paar belangrijke denkers die met dit thema bezig zijn geweest?

Ben Hobrink is in Nederland de bekendste vertegenwoordiger van het creationisme. Zijn boek Moderne wetenschap in de Bijbel is een bestseller, hoewel het werd geplaagd met beschuldigingen van plagiaat.

Opkomend creationist is Gert-Jan van Heugten, redacteur van het magazine Weet., een soort creationistische tegenhanger van de Quest. Hij publiceert ook veel op Logos, een online platform voor creationistische nieuwtjes.

Hun tegenpool is Cees Dekker, een van de meest geprezen Nederlandse wetenschappers, tevens evangelisch christen. Hij stelde vijf bundels samen over hoe je als christen kunt omgaan met de evolutietheorie. Ook schreef hij een alleraardigst kinderboek.

Voor de nieuwtjes op dit gebied (en het prettigst leesbare boek hierover) moet je zijn bij de christelijke wetenschapsjournalist René Fransen.

Buiten Nederland is BioLogos the place to be: een actieve website vol intelligente, gelovige teksten over wetenschap.

Wat is het tofste Youtube-filmpje hierover?

Wat zijn een paar nuttige artikelen hierover om me te verdiepen?

• De beste plek om te beginnen is het dossier dat ForumC heeft opgebouwd.
• Hier kun je lezen over enkele lastige vragen die er zijn voor progressieve christenen.
• De vrij conservatieve New Yorkse predikant Tim Keller gelooft wel in evolutie en legt hier uit waarom.

Wat verscheen hierover eerder op Lazarus?

Nou, bijvoorbeeld dit stevige essay van Reinier Sonneveld.

Als uitsmijter nog een geinige cartoon…

Meer weten over de Lazarustour en de avond in Ede? Bestel hier je kaarten voor aanstaande maandagavond 8 mei in Ede.