Seks en de overgang: ‘Liever minder vaak dan met tegenzin’
29 december 2023 · 11:00
Update: 21 november 2024 · 08:55
Vroeg of laat moet iedere vrouw eraan geloven: de overgang. Een periode waarin klachten als heftige menstruaties, moeheid, minder zin in seks en stemmingswisselingen voorbij kunnen komen. Dit kan ingrijpend zijn voor je seksuele relatie. Toch biedt de overgang volgens seksuoloog Astrid Kremers van sexuoloog.nl ook mogelijkheden. “Voor iedereen is er een manier om te genieten van een plezierig seksleven.”
Astrid Kremers: “Vrouwen in de overgang zitten vaak in een fase waarbij ze met allerlei zaken te maken hebben. Ze kunnen een verantwoordelijke baan hebben, zorgen voor kinderen en kleinkinderen en kunnen daarnaast zelfs mantelzorger zijn voor hun ouders. Vaak hoor ik van vrouwen dat ze moe zijn, pijn ervaren, stress hebben, hun hoofd vol hebben of hun seksuele relatie saai vinden. Na de overgang gaat het vaak beter met de seksuele relatie. De meeste klachten komen voor tijdens de overgang, dit kan zowel psychisch, lichamelijk als relationeel zijn.”
Seks is niet meer vanzelfsprekend
Ook Jacolien (50) ervaart de gevolgen van de overgang. Naarmate haar leeftijd toeneemt, zit ze minder strak in haar vel. Waar vroeger hun seksuele relatie nog heel spontaan was, merkte ze rond haar vijfenveertigste dat seks hebben niet meer zo vanzelfsprekend is. Toch is ze blij met haar seksuele relatie. “We hebben zo’n drie á vier keer per maand seks. Soms twee weken niet en dan weer een paar keer per week. Als één van ons geen zin heeft, stoppen we. We doen het liever minder vaak, dan met tegenzin. Negen van de tien keer is het heel erg fijn.”
Seksuoloog Astrid spreekt regelmatig vrouwen die aangeven geen zin te hebben in seks. Toch kan dit anders liggen. Astrid: “Bij het uitpluizen daarvan blijkt vervolgens dat zij wel zin in seks hebben, maar verwachten dat het pijn gaat doen. Als je dat verwacht, is het niet zo gek dat je daar geen zin hebt. Pijn is altijd een alarmbel. Stop met hetgeen dat pijn doet en ga op zoek naar wat je fijn vindt en op welke manier. Als je positieve ervaringen opdoet met seksualiteit dan is de kans groter dat je er zin in krijgt.”
Als je positieve ervaringen opdoet met seksualiteit dan is de kans groter dat je er zin in krijgt
Astrid: “Er is altijd een oplossing te bedenken waardoor je wel kunt genieten van seks. Seks is meer dan alleen geslachtsgemeenschap. Van welke dingen kun je genieten? Geniet je er bijvoorbeeld van om te zoenen, manuele of orale stimulatie of gemasseerd te worden? Als je hardnekkige overtuigingen kunt loslaten hoe het volgens jou hoort te gaan, ontstaat er ruimte om seksualiteit vorm te geven op een manier die voor jou goed voelt. De volgende stap is om daar met elkaar over te communiceren.”
Een lijf dat verandert
Een andere bekende overgangsklacht is vaginale droogheid. Astrid: “Iedere vrouw krijgt in meer of mindere mate mee te maken met vaginale atrofie. Het slijmvlies van de schaamlippen en de vagina wordt tijdens de overgang dunner en minder elastisch. Hierdoor ervaar je een droger gevoel. Als je tijdens de geslachtsgemeenschap niet erg opgewonden en ontspannen bent kan geslachtsgemeenschap pijn gaan doen. Ga ook dan weer op zoek naar wat je wel fijn vindt. Een gesprek met een erkende seksuoloog kan ook helpend zijn.”
Als het een keer niet werkt, is het ook goed
Ook Jacolien zoekt samen met haar man naar wat ze fijn vindt. “Mijn man is er inmiddels aan gewend dat er fases zijn waarin ik veel of juist weinig zin heb. Als ik geen zin heb, probeert m’n man soms of ik in de mood kan komen. Meestal door tegen elkaar aan te liggen, te masseren en erover te praten. En als het niet werkt, is het ook goed.”
Ondanks dat haar cyclus nog regelmatig is, heeft Jacolien wel overgangsklachten. “Mijn lijf verandert: mijn buik gaat hangen, mijn huid wordt minder elastisch en ik krijg rimpels en vlekken. Dat hoort erbij als je vijftig bent. Ik kan me voorstellen dat er vrouwen van mijn leeftijd zijn die zich daardoor minder mooi voelen. Ondanks dat ik er anders uit zie, beïnvloedt me dat niet, al komt dat misschien nog.”
Overgangskrachten
De gemiddelde leeftijd waarop vrouwen hun laatste menstruatie hebben, ook wel de menopauze genoemd, is 51 jaar. Astrid: “De overgang is niet alleen maar een fase met klachten, er liggen tijdens de overgang ook kansen op het gebied van seksualiteit. Dat noemen we de overgangskrachten. Zo is er na de menopauze geen angst meer voor zwangerschap, dat kan erg fijn zijn. Het is ook een fase waarin de kinderen groter worden, je misschien meer tijd en ruimte hebt voor jezelf en meer privacy krijgt. Vrouwen durven dan meer te variëren. Deze overgangskrachten kunnen helpen om een plezierig seksleven te hebben. In en na de overgang is er dus voor iedereen kans om te kunnen genieten van seksualiteit!”
