Esther Weissman: ‘Joods zijn is niet mijn hobby, het is wie ik ben.’

Esther met haar moeder Eva en presentator Marleen Stelling in Café Lazarus

Esther’s Cookery begon 4 jaar geleden - midden in de Pijp in Amsterdam – vanuit het motto: samen koken, samen eten, samen leven. Het lukte haar met behulp van crowdfunding, nadat ze lange tijd het blog Ik weet wat ik eet had bijgehouden. In 6 weken haalde ze 120.000 euro op voor de start van haar eigen kookstudio. 

Eten is voor Esther een goede manier om zich te verbinden met mensen die anders denken en leven. ‘Door het maken van lekkere maaltijden kun je mensen bij elkaar brengen. Er waren bij ons vroeger ook altijd gasten thuis.

Haar Joodse achtergrond is zeer waardevol voor Esther. Haar moeder is ondergedoken geweest in de oorlog en heeft daar veel over verteld. Ze is zich altijd bewust geweest van de mazzel die ze heeft gehad dat ze mocht opgroeien in een goed land met alle kansen en mogelijkheden. Behalve dankbaarheid brengt dat ook een verantwoordelijkheid met zich mee. Esther: ‘Je kan niet alleen aan jezelf denken. Het bewustzijn dat we met z’n allen deze wereld draaiend moeten houden zat er al heel jong in.’ 

Lange tijd wilde Esther ‘de wereld redden’. Ze deed jarenlang ontwikkelingswerk als verpleegkundige en was actief in allerlei multiculturele overlegorganen in Nederland.

Lukte dat een beetje, de wereld redden?

'Ik was 22 toen ik naar Afrika ging, zonder enige kennis of vaardigheden, maar met idealen. Uiteindelijk ben ik tot de conclusie gekomen dat het gaat om empowerment. Noodhulp is zeker goed, maar daarna moeten mensen het zelf gaan doen.

Het werk in multiculturele overlegorganen was goed, maar ik werd er ook verdrietig van dat ik alleen maar mensen ontmoette die net zo dachten als ik. Toen besefte ik dat ik een kleinere opdracht heb: ik moet gewoon een beetje een fijn mens zijn en het goede leven dat ik heb met andere mensen delen.'

Wat betekent die kleinere opdracht?

'Als je grote dingen doet voor de medemens, dan wordt dat opgemerkt en staat iedereen aan de zijlijn te applaudisseren. Ga je iedere week bij je oma theedrinken, dan ziet niemand dat. Ik had zeker de behoefte om te laten zien wat ik deed, maar toen ik stopte met ontwikkelingswerk besefte ik ook dat ík vooral degene was die zich ontwikkelde en niet de mensen die ik dacht te helpen.

Mijn blik is nu veranderd. Ik wist het altijd beter, had mijn mening klaar. Nu ben ik milder en meer genuanceerd. Ik ben 42 en mijn oma is inmiddels overleden, maar ik zou willen zeggen: ga eens wat vaker naar je eigen oma. Of ga eens een rondje lopen met iemand anders die dat nodig heeft.'

Voelde het beginnen van de kookstudio vanuit je (religieuze) achtergrond ook echt als een ‘opdracht’? 

'Mijn echte motivatie is dankbaarheid. Ik heb altijd heel diep geloofd in de goedheid van de mens, ik wantrouw mensen niet. Joods zijn is niet m’n hobby, het is wie ik ben. Samen koken, eten, het glas heffen, mensen samenbrengen. Het klopt. Als ik naar de tafel kijk en ik zie daar oud en jong, zwart, wit, dik en dun en mensen hebben een fijne avond gehad met heerlijke producten, dan ben ik heel gelukkig. 

Aan het begin van elke kookworkshop vertel ik mijn verhaal aan alle gasten. Over mijzelf en de studio en waarom we er zijn. Over hoe ik van ontwikkelingswerk naar met mensen koken ben gegaan. Ik besteed ook veel tijd aan bewustwording en geef informatie over de producten, over groenten en ik laat mensen dingen proeven. Iedereen krijgt vervolgens een recept en er wordt dan in 1,5 uur een hele maaltijd gemaakt. 

Esther’s Cookery is helemaal vegetarisch, maar ik voel me niet beperkt. Ik vind het ook heel bevrijdend dat je niet alles hoeft te eten. Ik ben er ook niet tegen als mensen vlees eten.Wel denk ik dat we beter voor onze dieren moeten zorgen tijdens hun leven.'

Maak je je druk om het klimaat?

'We kunnen niet zonder klimaat. Ik vind het mooi om te zien dat mijn dochter er helemaal mee is opgevoed: kort douchen, je kleren doorgeven, de tas van een vriendin overnemen. Het kan toch niet anders? Gebruik de juiste producten, ga het juiste eten kopen. Maak waar mogelijk de juiste keuzes. Natuurlijk: die keuzes zijn ook complex. Je moet ook de nuance zoeken, een product kan heel goed zijn voor dieren, maar hoeft niet noodzakelijkerwijs goed te zijn voor het milieu. Fair trade koffie is goed, maar ook voor het milieu? Het is zo complex!'

Aan wie heb jij steun?

'Ik voel me geborgen door familie en vriendschappen en door het netwerk dat om mij heen staat. Daardoor heb ik het vertrouwen dat ik nooit zal vallen. Dankzij de vrienden die ik heb, heb ik me kunnen ontwikkelen zoals ik ben. Ik heb misschien 10.000 volgers op Instagram, maar in het echte leven is dit aantal natuurlijk veel kleiner. Ik heb ook een hele mooie lieve man. Ik kom echt uit heel fijn gezin, een familie waarin we elkaar heel erg steunen, waarin we luidruchtig van elkaar houden.' 

Hoe beleef jij de decembermaand, kerst en het Chanoekafeest?

'De belangrijkste feestdagen zijn eigenlijk net achter de rug, het Joodse nieuwjaar en Jom Kipoer, de dag van de vergeving. Kerst is grootste feest wat ik niet vier. Ik hoef dan helemaal niks terwijl iedereen in alle staten is. Er zitten al 52 zaterdagen in het jaar, we hebben 13 Joodse feestdagen. De afgelopen jaren zijn er ook nog wat vriendinnen getrouwd, feesten die soms 7 dagen duren, het huwelijk zelf en de zegeningen daarna. Hoe heerlijk is het om dan gewoon even lekker op de bank te liggen en niks te hoeven. 

Chanoeka is het feest van de lichtjes. Joden steken dan 8 dagen lang iedere dag een kaarsje van de negenarmige kandelaar ‘chanoekia’ aan en die laten we dan een half uur branden. Vaak komen er mensen langs om samen te vieren en in de stad is er vaak wat te doen.'

Wat betekent geloof voor jou?
'Ik ben in praktisch opzicht veel en vaak met mijn religie bezig, maar met geloof juist minder. Geloof in God is helemaal niet zo’n deel van mijn gedachtegang. Ik bid wel elke avond samen met mijn dochter en dat meen ik dan ook echt. Dan dank ik God en dank de wereld, dat we veilig mogen slapen en wakker geworden. 

Mijn man Jaier is niet religieus, hij is daar niet mee opgevoed. Mijn dochter gaat wel naar een Joodse school en daar ben ik heel blij mee. De kans dat mijn dochter het geloof overneemt is misschien klein, maar ik wil wel dat ze zich thuis voelt in de religie, zodat ze later zelf kan kiezen hoe ze wil leven.'

Meer weten over Esther's Cookery? www.estherscookery.nl

Kijk hier de aflevering van Esther in Café Lazarus terug: