Emma: Jane Austens arrogante heldin is terug op het witte doek ★★☆☆☆

Het verhaal van de rijke, verwende en naïeve Emma Woodhouse is 200 jaar na uitgave nog steeds geliefd – onder fans, maar ook onder filmmakers. Emma is al meerdere keren op het witte doek verschenen; onder andere als een geromantiseerde variant met Gwyneth Paltrow (Emma, 1996), maar ook als modern verhaal op een high school (Clueless, 1995).  

Het plot

Jane Austens ‘Emma’ speelt zich af in de negentiende-eeuwse Regency-periode in Engeland. Emma Woodhouse (Anya Taylor-Joy), 21 jaar, wandelt door het leven zonder veel tegenslagen te ervaren. Ze is immers rijk, mooi en intelligent – en daardoor ook meer dan een tikkeltje verwend en arrogant. Samen met haar hypochondrische vader woont ze in een pracht van een huis aan de rand van een Engels dorpje. Het leven is dan wel makkelijk voor Emma, maar ook saai. Tot ze ontdekt dat ze een gave heeft om mensen te koppelen. Een nieuwe hobby is geboren en Emma begint zich met de beste bedoelingen te bemoeien met de liefdeslevens van de mensen om haar heen. 

Zo probeert ze de ongemakkelijke en aandoenlijke Harriet Smith te koppelen aan de plaatselijke dominee, Mr. Elton. Ondertussen is Harriet eigenlijk verliefd op de boer Mr. Martin. En de dominee heeft een oogje op Emma. Dan komt de mysterieuze Frank Churchill langs, waarbij Emma vlinders voelt. Maar hij heeft weer een gecompliceerde relatie met Jane Fairfax, die Emma niet kan uitstaan. Ondertussen bloeit er ook wat op tussen Emma en oude familievriend George Knightley, maar dan biecht Harriet op dat ze ook wat voor hem voelt. 

De wereld van de elite

Een wirwar aan advances, goede bedoelingen die slecht uitpakken, vlinders en gebroken harten volgt. Dat, samen met een scala aan eigenzinnige types uit het dorp, maakt ‘Emma’ tot de komedie zoals Jane Austen ‘m bedoeld heeft. De absurde wereld van de elite wordt heel goed neergezet in de film. Hetzelfde clubje mensen doet alles samen: dansen, picknicken, dineren, theedrinken… en dat terwijl ze elkaar de helft van de tijd maar nét kunnen uitstaan. De ongemakkelijkheid tussen de personages is vaak pijnlijk voelbaar en af en toe ook erg grappig. 

Emma

Een wens van regisseur Autumn de Wilde was om de personages rondom Emma verder uit te diepen dan voorheen altijd gedaan is. Dat is gelukt, want Harriet (Mia Goth) krijgt een grotere rol als beste vriendin van Emma. Ze geeft de film wat aandoenlijks. Emma’s vader, Mr. Woodhouse (Bill Nighy), laat je lachen om zijn voelsprieten voor elk zuchtje tocht en George Knightley (Johnny Flynn) brengt een stukje nuchterheid en vriendelijkheid in de film. Wat heel jammer is, is dat het lijkt alsof hierdoor minder aandacht is gegaan naar het personage van Emma. Want ook al is ze duidelijk de hoofdpersoon, je leert haar nauwelijks kennen. 

Je bent sneller bereid arrogantie te accepteren als het samengaat met andere, goede eigenschappen of talent. Het probleem met Emma is dat we die andere eigenschappen bijna niet te zien krijgen. Daardoor blijft Emma een personage waarmee je je niet goed kunt identificeren en dat je eigenlijk ook niet echt mag. Later in de film verandert dit wel een beetje, maar het lukt de film nauwelijks om zich los te rukken van het oppervlakkige en de diepte op te zoeken. Eerlijk is eerlijk: Jane Austen heeft Emma ook nooit als diepgaand romantisch sprookje bedoeld – ze creëerde Emma zelf als “een heldin die niemand behalve ikzelf echt mag”. Toch hoop je bij Emma ook een andere kant van haar te ontdekken – iets dat haar vaak jaloerse en arrogante gedrag in balans brengt. 

Prachtige beelden, maar ook saai

Terwijl de personages af en toe wat te wensen overlaten, geldt het tegenovergestelde voor het decor en de kostuums. Je kijkt je ogen uit bij de scenes die binnenshuis plaatsvinden, want de extravagantie van de kamers is om van te zwijmelen. Daarin komt ook de kracht van deze nieuwe film naar voren, want de beelden zijn prachtig en de kleuren fel. Het is allemaal zo mooi dat het bijna een aaneenrijging van foto’s lijkt. Het zal je dan ook niets verbazen dat Emma de eerste film is van Autumn de Wilde – en dat ze daarvoor werkte als fotograaf.

Dat is tegelijkertijd ook een minpuntje, omdat de film net wat minder lekker wegkijkt dan de meeste films in de bioscoop. Af en toe neigt het meer naar een verzameling mooie beelden dan een mooi vloeiend verhaal. Daarbij komt dat het een film is van twee uur, waarin eigenlijk niet heel veel gebeurt. Daardoor is ‘Emma’ aan de saaie kant. 

Conclusie

Als je een Jane Austen fan bent of enorm van kostuumdrama’s houdt, zal je waarschijnlijk wel genieten van de nieuwste ‘Emma’. Je wordt helemaal in de wereld van de Engelse elite gezogen – door de extravagantie, de geforceerde hoffelijkheid en de chique operamuziek. Verwacht alleen niet te veel van de hoofdpersoon en hoop niet op al te veel diepgang, want veel verder dan ongemakkelijke romantiek en een handvol grappige momenten komt ‘Emma’ niet. 

Is de nieuwste ‘Emma’ een goed idee geweest? Ja en nee. Ja, want: de beelden zijn prachtig, de personages rondom Emma staan net wat meer in de spotlight en de film ligt dichtbij het originele boek. Nee, want: je hoopt op wat nieuws – een film die nog beter is dan zijn voorgangers – en krijgt dat eigenlijk niet. 

Lees ook: Little Woman: het 152-jaar oude verhaal in een nieuw, rebels jasje ★★★★☆