Elsbeth Gruteke in gesprek met Margreeth de Jong in 'Alle Registers Open'

Een roeping en strijd om organist te worden

Margreeth de Jong was pas 13 toen ze het al zeker wist: het was haar roeping om professioneel organist te worden. Al van jongs af aan zat de fascinatie voor het orgel erin. En toen ze nog maar 11 jaar oud was, speelde ze – zij het met angst en beven – haar eerste kerkdienst in de Gereformeerde Gemeente van Goudswaard. Volgens haar orgeldocent stond het als een paal boven water dat ze op het conservatorium zou worden toegelaten en zelf wilde ze ook niets anders dan dat. Maar toen ze dit aan haar ouders voorlegde, was het antwoord even kort als onverbiddelijk: ‘Nee’.

Dat leverde veel boosheid en onbegrip op, al snapt Margreeth nu wel waar dat vandaan kwam. De belevingswereld van haar ouders was verweven met het zeer conservatieve christelijke milieu waar ze in leefden. Dat je naar het conservatorium zou gaan was al nauwelijks denkbaar, laat staan als meisje. Die moesten trouwen en kinderen baren. Bovendien vreesden haar ouders de verkeerde invloed van het gajes dat op het conservatorium rond zou lopen. Die zou er nog weleens voor kunnen zorgen dat hun dochter van de kerk af zou kunnen drijven. In hun ogen stond dat gelijk aan naar de hel gaan.

Toch weerhield dat Margreeth er niet van om door te zetten. Overtuigd dat ze haar talenten had gekregen om mee te woekeren, schakelde ze hulp van in buitenaf. Zo kreeg ze haar ouders zo ver dat ze haar aan het Rotterdams conservatorium lieten studeren. Daar studeerde ze uiteindelijk met de hoogst mogelijke waardering af.

Ondertussen worstelde ze om vrede te krijgen met haar jeugd en het loodzware godsbeeld dat ze daarin mee had gekregen. De woorden van de dominee spookten ook tijdens haar studie nog vaak door haar hoofd: “We zijn walgelijk in Gods ogen. We zijn vertrapt en we zijn niet meer dan een worm; we zijn minder dan een worm.” De angst voor de hel heeft haar nog lang achtervolgd. Gelukkig heeft ze die inmiddels achter zich kunnen laten. Dat heeft ook zijn weerslag op haar muziek. Daar is niets van die angst in terug te horen. Mensen die Margreeth horen spelen, beschrijven haar spel als positief en geruststellend.

Zelfs ziet ze het maken van muziek als een manier om haar geloof uit te drukken en op die manier iets van het evangelie te laten horen. Op geloofsgebied noemt Margreeth zichzelf een zoeker. Toch waakt ze ervoor om af te geven op de kerk uit haar jeugd. Ze voelt zich nog altijd met de Gereformeerde Gemeente verbonden. Sterker nog, veel van de psalmbewerkingen die ze maakt, worden juist daar gespeeld.

Vanaf 8 maart 2021 is de hele aflevering te luisteren via de podcast 'Alle Registers Open'.