Elly Zuiderveld over ‘vrede op aarde’: ‘Hoop is bij mij niet uit te roeien’

Met kerst vieren christenen de geboorte van Jezus Christus als kind op aarde. Als het aan Elly Zuiderveld ligt, blijft dat niet beperkt tot 25 en 26 december. “Als het goed is, beleven christenen elke dag Zijn geboorte, Zijn lijden en sterven en opstanding”, aldus de zangeres en schrijfster. Kerst vindt ze dan ook niet belangrijker dan andere christelijke feestdagen. “Wel warmer, vanwege de winterse tijd. Dan heeft iedereen behoefte aan wat warmte en saamhorigheid. Vrede op aarde is het thema.”

Rondom de open haard

Elly viert kerst met haar man Rikkert en hun kinderen. “Bij ons thuis vieren we met elkaar de warmte van een gezin en wat daarbij hoort. En ik probeer naar een kerk of viering te gaan. Samen met geloofsgenoten delen is mooi!”

Dit jaar komt het gezin Zuiderveld op tweede kerstdag samen. “Wij hebben een knus boerenhuis met een rieten dak en een door een vriend gemaakte open haard in het midden van de kamer. Daar zitten we dan omheen en praten heel wat af, want we zien elkaar verder niet zo vaak. Het diner wordt door iedereen die komt verzorgd. Ieder neemt dus wat mee, of maakt wat klaar in de kleine keuken. Onze schoonzoon is Indiaas, dus alles is heel gevarieerd!”

Kerstsokken en scrabbel

En ze hebben meer tradities. “Soms geven we elkaar cadeautjes: al een paar keer met gelezen boeken die we weer inpakten. Naast de boeken zetten we een pot neer, voor hulp aan minderbedeelden. Maar kerstsokken horen ook bij het ritueel. Die mogen ook hevig geruild worden.”

Het kerstfeest is in de loop der jaren steeds veranderd voor Elly en Rikkert. “Vroeger schreven Rikkert en ik kerstmusicals die werden ingestudeerd en opgevoerd in de kerken waar we kwamen. Maar het gezinsfeest is meestal zo gebleven. Scrabbelen hoort er ook bij. En de puzzel uit het Dagblad van het Noorden.”

Mooiste kerst ooit

Een bijzondere kerstherinnering is die van een paar jaar geleden, toen Elly naar India reisde. “Onze schoonzoon lag in India in een coma, na een vreselijk ongeluk. Ik ben erheen gereisd om onze dochter bij te staan. Na veel gebeden gebeurde het ongelooflijke: hij is uit zijn coma ontwaakt en langzamerhand opgeknapt. Op eerste kerstdag mocht hij uit het ziekenhuis. De mooiste kerst ooit!”

Meisje met de zwavelstokjes

Als klein kind al beleefde Elly kerst al bewust, ook omdat het feest tot de verbeelding spreekt. “Ik was heel dromerig, dus in mijn gedachten gebeurde alles echt… Later voerde ik met mijn zusjes en broertje het kerstverhaal op. En ik was altijd Maria, haha! Op Oudjaarsavond stond ik met mijn brandende kerststerretje in mijn hand en dacht aan het meisje met de zwavelstokjes.”

Over dat meisje gesproken: daar heeft Elly het lied ‘Wees een ster’ over geschreven. “Andre van der Weide maakte de muziek. Het staat ook in mijn boek Engelen zijn overal dat deze maand is uitgekomen. Het is mijn favoriete kerst-/oudjaarslied!”

Hoop en machteloosheid

In hun lied ‘Ik weet nog goed’ (2002) vertellen Elly en Rikkert beiden hoe ze kerst beleefden toen ze klein waren. Elly, die katholiek is opgevoed, zingt onder andere: ‘Dan naar de nachtmis – een verzetje, zachtjes bidden in m’n bedje dat die vrede komen zou.’ Als kind was ze veel bezig met ‘vrede op aarde’. “En nog steeds. Mijn ouders praatten soms over de oorlog en ik hoopte dat ik die nooit hoefde mee te maken. Ik moet vaak huilen als ik oorlog zie op tv.”

Het christelijke nummer Opwekking 535 – ‘In het stro van een geleende kribbe’, waarvan Elly zelf de vertaling schreef, vindt ze dan ook een prachtig lied. “Omdat het kind Jezus dus ook geen eigen wiegje had. Ik heb zelf de vertaling gemaakt met het idee van kinderen in mijn hoofd die niets hebben. Jezus is ook die weg gegaan. Begonnen als vluchteling. Gestorven als verguisde. Maar nu onze Immanuel. Daar eindigt het lied mee.”

“Hoop is bij mij niet uit te roeien… Geloof ook niet. Maar er is veel verdriet en machteloosheid over het lijden van mensen. Daar kan ik niet tegenop en dan steek ik maar weer een kaars aan.”

Niet stilgezeten dit jaar

Het afgelopen jaar was wisselend voor Elly en Rikkert. “We treden niet meer samen op. Rikkert kampt met zijn gezondheid, maar maakt wel prachtige gedichten. Hij heeft dit jaar een paar prijzen gewonnen. Ik ben afgelopen jaar door ziekte een tijd mijn stem kwijtgeraakt, maar na goede oefeningen zing ik weer gelukkig! Af en toe samen met Jan Borger en Jolien Damsma of Andre van der Weide.

Ik heb samen met Michel de Boer het kinderboek Wolkenwei geschreven over verlies en troost. Deze maand zijn er nog twee boeken uitgekomen van ons: Elke dag vers van Rikkert, en van mij Engelen zijn overal. Dus we hebben niet stilgezeten.”

Zingen zolang ik kan

Of ze nog plannen en goede voornemens heeft? “Goede voornemens maak ik elke dag, haha! Er zijn een paar plannen. We blijven schrijven en ik blijf zingen zolang ik kan. In januari zelfs in een tournee met ‘The Kik’, een zeer goede band die een reeks Boudewijn de Groot-concerten doet. En ik blijf ijveren voor mensen die het minder hebben dan wij. Zoals nu, voor de vrouwen en meisjes in Syrië, waar ik iets voor doe met Tearfund. En de kindslavernij in het boek van Katrien Ruitenburg waar ik samen met de ‘Schrijvers voor gerechtigheid’ een lied bij maakte.”

Wat ze ten slotte nog wil meegeven: “Hoe oud of jong je ook bent: begin elke dag weer met nieuwe hoop. Wees tevreden met wat je hebt en deel met wie niets of minder heeft. En al heb je geen stem: blijf zingen!”

Samen met haar man Rikkert vormde Elly Zuiderveld-Nieman (1946) ruim vijftig jaar lang het bekende zangduo ‘Elly en Rikkert’. In 2020 hielden ze hun afscheidsconcert. Ze hebben vier kinderen en wonen in Drenthe.