'Eerlijk gezegd weet ik ook niet meer wat echt helpt tegen an­ti­se­mi­tis­me'

De eerste slag was voor de Israëlische regering. Toen ik de ochtend na de jacht mijn telefoon opende, was de reactie van die regering nadrukkelijker in het nieuws dan de gebeurtenissen zelf. Israël had zijn pr uitstekend op orde: president Herzog had het over “een antisemitische pogrom in het hart van Amsterdam” en er waren vliegtuigen onderweg naar Nederland om joodse slachtoffers te repatriëren naar Israël. Dat moesten wel zeer ernstige rellen zijn geweest.

De wereldgemeenschap, van burgemeester Halsema tot president Biden, toonde zich – wat mij betreft terecht – geschokt.

In de dagen die volgden, zagen we een tegenoffensief van mensen die meer solidariteit voelen met Gaza dan met Israël. Het gedrag van Maccabi-supporters na de wedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv (hun walgelijke leuzen, het van de Amsterdamse gevels trekken van Palestijnse vlaggen, het slopen van een taxi) kreeg – eerst op social media, daarna in de kranten – steeds meer nadruk.

(Grappig ‘slachtoffer’ van de beeldvormingsveldslag was Amnesty International. Zij noemden het aanvallen van Maccabi-supporters in Amsterdam eerst ‘onverteerbaar’ en ‘onacceptabel’. Een paar dagen schreef Amnesty dat die woorden ‘onvoldoende zorgvuldig’ waren gekozen: het gedrag van de supporters had ook benoemd moeten worden.)

In de politiek zagen we ondertussen een andere veldslag. Waar aanvankelijk vooral scherpe woorden werden gezocht om de gebeurtenissen te veroordelen, kozen diverse partijen (in het politieke midden en rechts ervan) ervoor het debat te verplaatsen naar wat volgens hen de oorzaak is van de gebeurtenissen: een gebrekkige integratie van moslimjongeren. Links reageerde daar furieus op: benoemen dat de antisemitische taferelen in Amsterdam komen door een gebrek aan integratie, is olie op het vuur, betoogden zij.

Inmiddels zijn we een week verder en zijn er nog nauwelijks daders opgepakt. En eerlijk gezegd weet ik ook niet meer wat echt helpt tegen antisemitisme in ons land. Dit debat loopt al ongeveer zo lang als ik journalist ben.

Theedrinken is lang geprobeerd en dat lijkt me op zichzelf nuttig: elkaar echt ontmoeten neemt altijd vooroordelen weg. Maar het was kennelijk onvoldoende om de "Jodenjacht" vorige week te voorkomen. Benoemen vind ik ook zinnig: hoe kun je een probleem oplossen als je het niet scherpt in beeld hebt? Toch heeft al dat benoemen het antisemitisme ook niet doen verstommen.

Ik weet het even niet. Dit is te groot, dit zit te diep.