Komt het ooit tot een gelukkig huwelijk tussen katholieken en protestanten?

De afgelopen maanden flirtte Almatine als protestant met het gedachtegoed van Rome. Al de gesprekken en gedachten bundelde ze in haar boek ‘Flirten met Rome’ dat nu in de winkel ligt. Dit is haar conclusie.  

Toen ik aan het boek ‘Flirten met Rome’ begon, schreef ik hier maandelijks blogs over thema’s die het flirten met Rome raken. Het viel mij op dat er vooral (ex-) katholieken reageerden. De structuur van mijn teksten waren vaak hetzelfde. Flirtend, en dus kritisch naar mijn eigen traditie, maar ook naar de rooms-katholieke leer en praktijk. Dat laatste werd mij door die groep vaak niet in dank afgenomen. Vooral als zekere dogma’s gezien worden als goddelijk kan ik begrijpen dat zij zich afvroegen wie ik was om daar kritiek op te leveren.

We hebben te maken met een verschil van wereldbeeld

Eerst begreep ik dat niet. Ik zocht immers toenadering en was ook kritisch op mijn eigen traditie? Langzamerhand kwam ik er steeds meer achter dat we te maken hebben met een verschil van wereldbeeld. In mijn boek wijzen verschillende schrijvers, waaronder ethicus Theo Boer en historicus George Harinck, daar ook op. Voor katholieken kunnen leerstellingen niet zomaar veranderen, bij protestanten lijkt dat minder een probleem.

Uiteraard komt dat omdat de rooms-katholieke kerk veel ouder is (traditie is voor haar heel belangrijk), maar ook omdat gezag er een veel grotere rol speelt. En toch. Als je de geschiedenis bestudeert, kun je niet anders dan concluderen dat ook de rooms-katholieke kerk enorm is veranderd. Ook wat leerstellingen betreft. Zo kende de vroege kerk geen paus, zijn zekere dogma’s over Maria pas de afgelopen eeuwen gevormd en veranderen liturgische praktijken ook met de tijd mee.

Zoeken naar eenheid vraagt om concessies te doen

Vergeleken met katholieken bestaat de identiteit van protestanten uit kritisch denken, openstaan voor verandering en niet zonder meer aannemen wat een ambtsdrager zegt. Dat doen zij niet om God in twijfel te trekken, maar juist omdat zij hun eigen denken wantrouwen. Dat dit niet slechts positief is, wordt ook duidelijk in dit boek.

Toch maakt het protestantse wereldbeeld het misschien makkelijker om open te zijn naar katholieken. Want zoeken naar eenheid vraagt om kritisch te zijn en om concessies te doen. Echter, dit boek maakt ook duidelijk dat we met enkel gesprekken voeren en beredeneren niet dichter bij eenheid komen. Juist het samen beleven, het samen vieren, is belangrijk en ook daarin kunnen we veel van elkaar leren.

Een breuk was nooit het doel van de reformatie

Er zijn nog heel wat obstakels, voordat de huwelijksklokken kunnen luiden. Het is geen eenvoudige weg, maar als het goed is maakt dat het huwelijk straks sterker. Er wordt in elk geval van beide zijden geflirt en dat zal voorlopig niet stoppen. Zolang we voor ogen houden dat de breuk nooit het doel was van de reformatie en dat het in de eerste plaats niet ging om het avondmaal, de ethiek, of de ambten, maar om het heil.

En juist dat heil mag verbindend zijn, zodat de wereld gelooft dat Jezus gekomen is uit liefde voor alle mensen. Zoals het gebed van hogepriester Jezus ook verwoordt: ‘Laat hen allen één zijn, Vader. Zoals u in mij bent en ik in u, laat hen zo ook in ons zijn, opdat de wereld gelooft dat u mij hebt gezonden. Ik heb hen laten delen in de grootheid die u mij gegeven hebt, opdat zij één zijn zoals wij: ik in hen en u in mij. Dan zullen zij volkomen één zijn en zal de wereld begrijpen dat u mij hebt gezonden, en dat u hen liefhad zoals u mij liefhad’ (Johannes 17:21-22, NBV).

Het is mogelijk een te zijn zoals de drie-ene God een is

Jezus grondt de eenheid van zijn volgelingen in de eenheid tussen hem en de Vader. Hij en de Vader zijn een, maar hebben hun eigen specialiteiten. Het is een wonder dat wij in die grootheid mogen delen, en dat het daardoor mogelijk is om een te zijn zoals de drie-ene God een is.

Zoals we God nodig hebben, hebben we elkaar nodig juist om Hem te leren kennen. En dan is dat kennen zeker niet enkel rationeel. Aan de ene kant kun je er niet uitgesproken over raken, aan de andere kant maakt het je stil (Efeziërs 3: 14-21). Dat mogen we vieren, net zo goed als de vriendschappen, het samen beleven, het samen nadenken en het flirten!

Dit was de laatste aflevering van Flirten met Rome. Wil jij kans maken op het  boek van Almatine? Laat in je reactie hieronder weten waarom jij het boek wilt lezen. We mogen 5 exemplaren weggeven.