Ds. Niek Tramper hoort altijd geluid

“Vergelijk het met het geluid van gas dat uit een slang ontsnapt. Maar dan heel scherp. Soms wisselt het iets van frequentie, dan is het wat doffer. Op andere momenten is het net of ik naast een kiepwagen sta die een lading grind uitstort. Maar zelfs als ik ga autorijden met de ramen open, hoor ik het er moeiteloos bovenuit. Het scherpe geluid is er constant – 24 uur per dag, zeven dagen per week.”

Wanhoopsdaad

Tinnitus, ook wel oorsuizen genoemd, is de naam voor een voortdurend gebrom, gesuis, gepiep of gefluit in je oor. Het is een lichamelijke aandoening met grote psychische gevolgen. In 2014 pleegde een vrouw van 47 euthanasie, omdat ze het onafgebroken geluid in haar hoofd niet meer kon verdragen.
De predikant uit Gouda – Tramper is verbonden aan de internationale gemeente ICF in Delft – is de laatste die haar wanhoopsdaad veroordeelt. “De hel waar deze vrouw doorheen is gegaan, begrijp ik heel goed. Ook ik heb momenten gehad waarop ik dacht: Here God, neem mij maar weg, want dit is niet leefbaar.”

Op oudejaarsnacht 2002 lopen Tramper en zijn vrouw een rondje door de wijk, als er plotseling illegaal vuurwerk wordt afgestoken. De predikant weet meteen: ik moet hier weg! Hij houdt er een soort geruis in zijn hoofd aan over, waaruit blijkt dat er iets is beschadigd, maar na verloop van tijd verdwijnt het geruis naar de achtergrond.
Tot oktober 2003. Zomaar ineens hoort Tramper, op dat moment predikant in Vlaardingen, een geweldige piep in zijn oor. Dat gaat vanzelf wel over, denkt hij. Maar de volgende dag is het geluid er nog. Net als de dagen en nachten erna. Hij slaapt niet en verliest met de dag energie. Al vrij snel slaat de paniek toe. Help, wat gebeurt hier? Hoe kom ik hiervan af?

Ernstig slaapgebrek

Het geluid in zijn hoofd, de onzekerheid en het ernstige slaapgebrek slopen de predikant. Probeert hij de eerste weken nog gewoon door te werken, al snel weet hij: dit gevecht ga ik verliezen. “Omdat het geluid niet ophield en artsen er uiteindelijk niets aan konden doen, raakte ik er erg op gefocust. Dat vergrootte de onrust: als dit mijn bestaan wordt, trek ik het niet. Daarnaast worstelde ik met God; wat was Zijn bedoeling hiermee? Hoe kon ik zo ooit vruchtbaar zijn in Zijn Koninkrijk?” Tramper belandt in een crisis en een burn-out ligt op de loer. Noodgedwongen meldt hij zich ziek.

De belangrijkste les die de predikant leert in de jaren die volgen, is hoe hij het geluid in zijn hoofd een plek kan geven. “Ik moest eerst accepteren dat dit lijden er in mijn leven is en dat het kennelijk niet weggaat. Vervolgens heb ik moeten leren het probleem te omarmen. Dat klinkt heel gek, maar dat heeft mij uiteindelijk – na jaren – erg geholpen. Gaandeweg ben ik tinnitus gaan zien als een broeder, als een bewoner in mijn levenshuis, die mij dag en nacht begeleidt. Ik noem hem een broeder, omdat hij mij herinnert aan de gebrokenheid van de schepping. Hij helpt me minder te haasten en leert me nederigheid en hoop op herstel. En nee, broeder Tinnitus heb ik niet gewild – ik zou hem het liefst vandaag nog het huis uitzetten – maar hoe harder ik voor hem wegvlucht of hem bestrijd, hoe harder hij zal terugvechten.”

Er zijn momenten waarop het geluid in zijn hoofd geweldig opspeelt. Soms ’s nachts, soms overdag. “Als ik dan de stilte zoek, vind ik haar niet. Ik hoor alleen maar een doordringend geluid. Als ik ’s nachts wakker lig van het oorsuizen, zeg ik vaak een heel eenvoudig gebed op, bijna op het ritme van mijn adem: ‘Jezus, Zoon van de levende God, ontferm U over mij, zondaar.’ In de herhaling van dat gebed ben ik bij God. En ja, dan is dat oorsuizen er ook, daar ben ik niet aan ontsnapt. Maar ik heb broeder Tinnitus meegenomen in de stilte en geef hem daar een plek. Zo beleef ik – samen met de lawaaimaker – de stilte met God.”

Nog altijd hoop

Tinnitus gaat vaak samen met hyperacusis: overgevoeligheid voor geluid. Ook Tramper heeft hier last van. “Schreeuwende kinderen, een kopje dat hard op een schotel wordt gezet; het snijdt door mijn hoofd.”
Hoewel tinnitus makkelijk een grauwsluier over je leven kan leggen, wil Tramper niet eindigen in mineur. Hij is dankbaar voor alle medici, zijn werkbegeleider, zijn coach en zijn vrouw, die hem geholpen hebben op de weg van aanvaarding. “God heeft hen gebruikt om me weer energie te geven, levenslust en vreugde in Hem. Daar ben ik diep verwonderd over.”

Zal broeder Tinnitus ooit definitief de deur achter zich dichttrekken? Tramper denkt van niet. “Al is er diep vanbinnen, in een hoekje van mijn ziel, nog altijd de hoop dat hij op een dag echt is verdwenen.”

Beeld: GoedFolk