Dominee René van Loon heeft de ziekte van Parkinson

“Laat ik vooropstellen: ik onderschat niet hoe ingrijpend mijn ziekte is. En met niets van wat ik zeg, wil ik de suggestie wekken dat gezondheid niet belangrijk is”, begint René van Loon (58). “Ik kan enkel delen hoe ik ermee omga. En dat doe ik met schroom. Ik voel me een groentje in parkinsonland.”

De voorganger licht zijn eerdere aarzeling op de vraag om zijn verhaal in Visie te delen toe. “Ik heb er inderdaad even over moeten nadenken. Waarom? Ik ontmoet zo veel mensen die dagelijks met ernstig lijden te maken hebben. En ik? Ik kan tot nu toe alles nog.”

Trillende rechterhand

Het is inmiddels twee jaar geleden dat René te horen kreeg dat hij de ziekte van Parkinson heeft. In het voorjaar van 2022 begint zijn rechterarm te trillen. René denkt dat het door oververmoeidheid komt, en laat de zomermaanden eroverheen gaan om tot rust te komen. “Maar ook daarna hield het trillen aan”, herinnert hij zich. “Ik besloot toch langs de huisarts te gaan, en die verwees me door naar de neuroloog. Daar moest ik allerlei tests ondergaan om andere ziekten uit te sluiten. Parkinson kun je namelijk niet met een onderzoek vaststellen. Die tests bleken niet op andere ziekten te wijzen. Na afloop kon de neuroloog me zeggen dat het ‘met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid’ parkinson was.”

Opvallend genoeg reageert hij niet met verdriet of angst, maar met vertrouwen. “Vanaf de dag dat ik het hoorde, begon ik te bidden of mijn ziekte tot eer van God mocht zijn.”

Wat bedoel je daarmee?

“Dat mijn ziekte andere mensen tot geloof mag brengen, of anderen in hun geloof mag laten groeien. Om die reden legde ik mijn ziekte in Gods hand met de vraag of Hij er zijn werk mee wilde doen. Nu nog is dat mijn diepste wens.”

Tot zegen zijn

“Als God andere mensen tot geloof brengt door mij te genezen, dan zou dat heel mooi zijn,” zegt René even later, “maar ik denk dat Hij ook door de ziekte heen kan werken, bijvoorbeeld doordat er door mijn ziekte nieuwe gesprekken ontstaan en het zo tot zegen van anderen kan zijn. Ziek-zijn levert namelijk onverwachte ontmoetingen en andersoortige gesprekken op. Nadat ik te horen had gekregen dat ik parkinson had, besloot ik vrij snel een brief aan mijn gemeente en naaste familie en vrienden te schrijven. Ik wilde voorkomen dat er een mysterieuze zweem omheen kwam te hangen. Mijn ziekte is zichtbaar, en mensen zouden zich dan kunnen gaan afvragen wat ik mankeer.

Die brief leverde heel mooie gesprekken op. Zo leerde ik een tijdje geleden in mijn werk iemand kennen die al jaren parkinson heeft. Na zijn diagnose heeft hij nog tien jaar lang zijn werk kunnen doen, dat vond ik bemoedigend. Hij raadde me aan om me niet al te veel bezig te houden met wat me in de toekomst te wachten zou kunnen staan. Bij parkinson weet je namelijk niet welke symptomen je krijgt, en dan zul je net zien: heb je je op het ene voorbereid, krijg je het andere.”

Scootmobiel

“Dat gesprek vormde voor mij een soort vrijbrief om zorgeloos te leven”, vervolgt René glimlachend. “En dat is ook wat ik probeer te doen. Daarin speelt humor voor mij een heel belangrijke rol. Het is een van de twee belangrijkste krachten in het leven, naast geloof. Ze zijn van een totaal andere orde, maar je hebt beide nodig op de moeilijke momenten in je leven.”

“Maar laatst schoot ik wel een keertje vol, hoor”, zegt René even later. “Ik weet namelijk maar al te goed dat deze ziekte ernstigere vormen aan zal nemen. En ik vind het verschrikkelijk om te bedenken dat ik met een luier in een scootmobiel terecht zou kunnen komen. Toen ik laatst iemand op een scootmobiel voorbij zag komen, dacht ik: is dit mijn toekomst? Aan de andere kant”, René begint te lachen, “ben ik dan ook wel weer heel blij dat er scootmobiels zijn!”

Hoe lukt het om zo in het leven te staan?

“Ik ben me altijd al enorm bewust geweest van leeftijden, en van het voorrecht dat wij in het Westen hebben om oud te mogen worden. Als je dat vergelijkt met andere werelddelen, is dat helemaal niet zo vanzelfsprekend. Toen ik de diagnose kreeg, was ik 56 jaar. En in die 56 jaar heb ik nooit iets gehad en alles kunnen doen wat ik wilde. Wie ben ik dan om te klagen? God heeft mij dit karakter gegeven, maar ik snap dat wat ik zeg op sommige mensen overkomt alsof ik m’n kop in het zand steek. En dat doe ik in een bepaalde mate ook wel. Als ik lees over de vormen die deze ziekte aan kan nemen, word ik namelijk ontzettend somber, en daarom vermijd ik dat.”

Confronterend

“Maar”, benadrukt René nog eens, “het is niet zo dat ik me niet van mijn ziekte bewust ben. Mijn trillende handen confronteren me elke dag met mijn diagnose. Het speelt voortdurend een rol in mijn denken, en ik zou het bijvoorbeeld vooral heel erg vinden als ik mijn spraak verlies, en daardoor mijn werk niet meer kan doen.”

Heeft de ziekte je in zekere zin veranderd?

“Sinds mijn diagnose voel ik in mijn werk een grotere urgentie. De jaren dat ik nog normaal kan functioneren wil ik gebruiken om Gods boodschap door te geven. Ik ben daardoor vrijmoediger gaan spreken, en zeg sneller wat ik denk. Laatst preekte ik bijvoorbeeld over een tekst in het Bijbelboek Haggai, over dat God de aarde op haar grondvesten laat schudden. In die tijd brengt God mensen bij Jezus. Als we kijken naar klimaatverandering, denk ik dat we zo’n tijd tegemoet gaan. Onze aarde wordt op veel plekken onleefbaar. Om me heen zie ik veel mensen tot geloof komen. We moeten ons voorbereiden op wat komen gaat. In dit soort uitingen ben ik nu minder voorzichtig dan voorheen.”

Geen donkere wolk

“Veel mensen zien gezondheid als het hoogste doel in hun leven”, zegt de voorganger even later. “En dat begrijp ik, want ziekte kan je leven totaal ontwrichten. Een gezond lichaam is een zegen, maar het is niet waartoe we op aarde zijn. Het gaat erom dat we Gods boodschap van liefde doorgeven, dat is het belangrijkste. En juist als je lijdt onder een ernstige ziekte, is dit de echte troost: Hij zal je op een dag verlossen van ziekte en pijn. Het geloof in Hem is nóg belangrijker dan gezondheid hier op aarde. Dit vooruitzicht geeft hoop, vertrouwen en rust. Mijn ziekte hangt niet als een donkere wolk boven mijn hoofd. Het bepaalt mijn leven niet.”