Doe eens een experiment: wees open over je tekortkomingen

There is a crack in everything,
that's how the light gets in.

Deze woorden van Leonard Cohen zijn vaak geciteerd. Voor mij betekent het zoiets als: iedereen is gebroken, heeft scheuren en pijn. Maar juist die scheuren laten het licht binnenkomen, geven verbinding. Dat is iets waarin ik mijn cliënten aanmoedig. 'Zoek die verbinding, laat je kwetsbaarheid zien bij mensen die je vertrouwt, ondanks je teleurstellingen en pijn. Op termijn zal dat helend werken.' Dat zijn de dingen die ik zeg. Maar het is makkelijk om dit te zeggen, veel moeilijker om dit te doen.

Doe een experiment

Ik ben bang om mijn scheuren, onvolmaaktheden en tekortkomingen te laten zien. Hoe komt dat toch? Waarom vinden wij het zo moeilijk om kwetsbaar te zijn? Bij mijzelf heeft dit te maken met de angst om afgewezen te kunnen worden, voor anderen kan dit iets anders zijn. Helaas is de kans dat onze grootste angsten waar worden, wel aanwezig. Maar meestal schatten we het risico hierop veel te hoog in. We weten wel dat de kans klein is, maar toch voelt het niet zo. In de cognitieve gedragstherapie is daarom het ‘gedragsexperiment’ een hoeksteen van de behandeling. Door in de praktijk van het leven een experiment te doen, kun je ervaren wat de uitkomst hiervan wordt. Komt je grootste angst uit, of niet? Zo kun je niet alleen weten, maar ook voelen dat je niet bang hoeft te zijn.

Laatst schreef ik een blog over opvoeding, een inkijk in ons gezinsleven. Voor mij erg spannend om te doen. Maar ik vind het nog veel spannender om met vrienden en familie te praten over wat er níet goed gaat in ons gezin. Hoe wij ons soms radeloos kunnen voelen in de opvoeding, of hoe onze angsten ons soms verlammen. Het is zoveel makkelijker voor mij om de rol van professional aan te nemen, dan kwetsbaar mens onder de mensen te zijn. Dus mijn vrouw en ik besloten om open te worden naar onze omgeving, in waar we tegenaan lopen bij onze kinderen en bij onszelf. We gingen het ‘gedragsexperiment’ aan en toetsten onze angsten. Verrassend genoeg bleken mijn angsten ongegrond. Sterker nog: kwetsbaarheid roept kwetsbaarheid op! We hoorden de kwetsbare verhalen van anderen en deelden elkaars lasten. Er was verbinding.

In het licht

Cohens woorden en het bovenstaande doen me denken aan de volgende Bijbeltekst. In 1 Johannes 1:7 staat: ‘Maar gaan wij onze weg in het licht, zoals Hijzelf in het licht is, dan zijn we met elkaar verbonden en reinigt het bloed van Jezus, Zijn Zoon, ons van alle zonde’. Open en bloot, in het licht leven, met alle mooie en lelijke kanten van onszelf. Eng? Ja! Maar die verbinding is zo verrijkend en bevrijdend, noodzakelijk zelfs om het leven dragelijk te houden.

Dit wandelen in het licht zag ik recent bij De Wereld Draait Door. Matthijs van Nieuwkerk en Erik Scherder, twee prominente en bekende Nederlanders, hadden het over hun schaduwkanten. Beiden hebben last van chronische angsten die na behandeling niet weg zijn gegaan. Ook dat kan gebeuren. Het fragment riep veel herkenning op bij mensen. Velen voelden zich met beiden verbonden. Juist het delen van handicaps maakt sterker, of beter gezegd: het zorgt voor steun en begrip. Het licht, de Ander, komt binnen. Ik ben niet meer alleen!