Documentaire 'Elephant Mother': Thaise vrouw zorgt als een moeder voor olifanten

Het verzet tegen deze olifantenindustrie groeit. De EOdoc Elephant Mother vertelt het verhaal van een van de gezichten van dit verzet: Lek Chailert.

Leks grootvader kreeg als dank voor het redden van iemands leven een olifant. De band die Lek en het dier kregen, liet haar liefde voor deze diersoort snel groeien. Het resulteerde in de oprichting van olifantenrevalidatiecentrum Elephant Nature Park in Noord-Thailand, waar dankzij tientallen reddingsacties een kudde van ruim honderd olifanten ontstond. Leks werk trekt niet alleen de aandacht van toeristen, maar ook van organisaties als de Verenigde Naties, waar ze al een podium kreeg om haar verhaal te vertellen.

Babyolifanten mishandeld

Ook de Britse filmmaker Jez Lewis, die de EOdoc Elephant Mother regisseerde, was onder de indruk toen hij Lek Chailert in 2017 voor het eerst sprak. “Ik ontmoette die dag een krachtige vrouw en was geraakt door haar verhaal. Later kreeg ik beelden onder ogen van babyolifanten in Thailand die werden mishandeld, zodat ze hun eigenaren zouden gehoorzamen. Ik ben niet eens een echte dierenliefhebber, maar na het zien van die video’s had ik het idee dat ik niet slechts kon blijven toekijken. Toen de wereld werd getroffen door de coronapandemie, voorzag ik – met deze ervaring en kennis in mijn achterhoofd – dat er in de olifantenindustrie van Thailand iets moois in gang zou worden gezet. Een nieuw verhaal waar Lek een belangrijke rol in zou spelen en dat ik kon vertellen aan de hand van deze documentaire.”

Bekijk de trailer van Elephant Mother

Geen toeristen meer

“Lek Chailert staat wat mij betreft aan de goede kant van de geschiedenis”, stelt Jez, als hij het verhaal meer toelicht. “Corona zorgde ervoor dat toeristen niet meer welkom waren. Dát betekende dat olifantenkampen nog nauwelijks inkomsten hadden en het hoofd niet meer boven water konden houden. De crisis trof Lek minder hard, omdat zij nog geld kreeg van donateurs. Haar organisatie kreeg dus plotseling een sterkere positie in die ‘toeristloze’ periode.”

Geen muren maar bruggen bouwen

Jez schetst hoeveel eigenaren van traditionele olifantenkampen sceptisch zijn over de aanpak van Lek Chailert. Zij gaan ervan uit dat toeristen geen geld overhebben voor olifanten die geen kunstjes doen. Maar in tijden van crisis zagen hij en Lek ook dat tegenstanders juist toenadering zochten. Zo ontmoetten ze oom Eddie, die een ‘traditioneel’ olifantenkamp beheerde waar mensen ritjes konden maken op de dieren. Jez: “Ook hij wilde een betere behandeling van de Thaise olifanten, maar zag tijdens de coronacrisis pas in dat Leks manier van werken ook daadwerkelijk mogelijk en rendabel was. Wat ik zo mooi vind aan Lek, is dat zij zich ook in deze situatie respectvol naar alle betrokkenen opstelt. Ik vroeg haar een keer recht voor z’n raap of olifanteneigenaren als Eddie slechte mensen zijn. Ze gelooft dat ook in hen iets goeds zit en dat er altijd een gesprek mogelijk is. Zij bouwt bruggen in plaats van muren. Voor haar persoonlijke en vriendschappelijke houding kan ik alleen maar respect opbrengen.”

• Safari op hardloopschoenen: op zoek naar de 'Veluwse grote vijf'

‘Olifanten zijn intelligent’

“Ik hoop dat mensen ernaar kijken omdat het een goed verhaal is”, glimlacht Jez op de vraag waarom mensen zijn documentaire zouden moeten zien. “Maar ook omdat het thema dichterbij staat dan we vaak beseffen. Alleen al een miljoen Engelsen, een miljoen Duitsers en een miljoen Fransen gaan jaarlijks naar Thailand (vanuit Nederland gingen voor de coronaperiode jaarlijks tussen de 200.000 en 250.000 Nederlanders naar Thailand, red.). Het is de op een na grootste toeristische trekpleister ter wereld. Al deze mensen worden geconfronteerd met toeristische olifantenattracties, zelfs als ze er niet om vragen. In verschillende accommodaties is het bijvoorbeeld mogelijk met een babyolifant op de foto te gaan. Wat mensen niet weten, is dat deze dieren op traumatische wijze van hun moeder worden gescheiden. Vaak wordt hun moeder gedood. Olifanten zijn intelligent, hebben een goed geheugen en zijn zorgzame, sociale wezens. Wat dat betreft lijken ze veel op mensen.”

“Als ik jaren geleden voor het eerst Thailand zou bezoeken,” besluit Jez, “had ik daar nooit bij stilgestaan en zou ik thuis ook een foto van mezelf naast zo’n babyolifant kunnen laten zien. Ik hoop dat deze film, net als voor mij, voor een stukje bewustwording zorgt. Zowel onder reizigers die Thailand bezoeken, als onder mensen die op afstand deze dieren bewonderen.”

Tekst: Lukas ten Napel