Dit moet je weten over Her­vor­mings­dag

Hallo… Hervormingsdag!

Bij ’31 oktober’ is dat kans groot dat je denkt aan spoken, pompoenen, bloed en griezelige maskers… aan Halloween dus. Maar 31 oktober staat al veel langer bekend als ‘Hervormingsdag’, dat waarschijnlijk sinds 1567 wordt gevierd. Waar Halloween weinig met onze Nederlandse tradities of geschiedenis te maken heeft, heeft Hervormingsdag dat zeer zeker. Zeg dus maar ‘Hallo’ tegen Hervormingsdag (en lees vooral even verder).

Maarten Luther

Voor de oorsprong van Hervormingsdag moeten we 502 jaar terug in de tijd. Op 31 oktober 1517 timmerde de Duitse monnik Maarten Luther 95 stellingen aan de deur van de slotkapel in Wittenberg, om zijn bezorgdheid over de corruptie binnen de Rooms-Katholieke kerk te uiten. 

Dag… aflaten

Luther was hij zeer sceptisch over aflaten, die mensen van de kerk konden kopen om zichzelf vrij te stellen van boetedoening voor hun zonden. Luther zag het kopen van aflaten als manier om God ‘om te kopen’ en noemde de praktijk hebzuchtig en corrupt. In plaats daarvan predikte Luther dat verlossing niet verdiend kan worden met goede werken, omdat het een gratis geschenk is van God, als je gelooft in Jezus. Ook geloofde Luther dat de Bijbel de enige bron van Gods kennis was, en niet kerkelijke tradities of pauselijke decreten. 

Hameren op Hervormingsdag

De dag dat Luther zijn stellingen in de deur spijkerde – of hij echt heeft staan hameren wordt ernstig betwijfeld – was het begin van de afscheiding van de Rooms-Katholieke kerk, oftewel de Protestantse Reformatie. Daarom wordt 31 oktober dus ‘Reformatiedag’ ofwel ‘Hervormingsdag’ genoemd. De laatste decennia moest Hervormingsdag flink aan aandacht inleveren, totdat we twee jaar geleden ‘500 jaar Reformatie’ herdachten en Hervormingsdag weer volop in de picture stond.

Zonder Hervormingsdag geen PKN

Als er geen Hervormingsdag zou zijn geweest, dan zouden de Hervormde Kerk, Nederlands Gereformeerde Kerk (Vrijgemaakt), Gereformeerde Kerk, Christelijk Gereformeerde Kerk, Lutherse Kerk en al die andere christelijke kerken, niet bestaan hebben. De PKN dus ook niet. Gek idee, toch?

Gods woord centraal

Op Hervormingsdag wordt óók herdacht dat de Bijbel als woord van God weer centraal kwam te staan. Maarten Luther schreef namelijk niet alleen zijn 95 stellingen, hij vertaalde de Bijbel ook naar het Duits. Hij vond dat iedereen het woord van God zelf moest kunnen lezen. In Nederland kregen we onze eigen vertaling: de Statenvertaling. Die vertaling heeft zelfs vandaag de dag nog invloed op onze taal. Denk maar aan uitspraken als ‘Iemand die als een dief in de nacht komt’, ‘een zondebok aanwijzen’, ‘parels voor de zwijnen werpen’, ‘vrezen met grote vreze’ of ‘ijdelheid der ijdelheden’. Yep, allemaal dankzij Hervormingsdag. 

Let the party begin

Hervormingsdag is een erkende feestdag in Chili, Slovenië en een paar Duitse deelstaten. In 2017, toen het 500 jaar geleden was dat Luther zijn beroemde stellingen aan de kerkdeur spijkerde, was Hervormingsdag eenmalig een officiële feestdag in Duitsland. Overigens wordt Hervormingsdag in veel protestante kerken gevierd op de zondag voorafgaand aan 31 oktober. 

Geen angst, maar vrijheid

Een terechte vraag die je bij Hervormingsdag kunt stellen is: valt er eigenlijk wel iets te vieren? We hebben het toch over een scheiding in de kerk, die vandaag de dag nog altijd zichtbaar is. Misschien is Hervormingsdag juist een mooie gelegenheid om eens een kerk binnen te stappen waar je anders nooit zou komen. En je bedenkt dat dankzij Hervormingsdag de Bijbel als Gods woord weer centraal staat we niet meer gebonden zijn aan aflaten, maar in Jezus écht vrij kunnen zijn, dan valt er zéker iets te vieren. Geen angst, maar genade. Wat een prachtige tegenhanger van Halloween…

Bronnen: NOS, All about religion, Holy Home

Beeld: Unsplash