De sleutel

Na inschrijving kreeg ik een kaartje in mijn hand geduwd dat als sleutel tot onze kamer diende. “Weet je hoe het werkt?” vroeg iemand mij. Ik zei: “Ja, het is een keycard.” Aangekomen bij mijn kamer, deed ik de kaart in de daarvoor bestemde gleuf. Het lichtje werd groen, maar de deur ging niet open. Na een paar keer proberen, ging ik terug met de mededeling dat deze keycard niet werkte. De COA-medewerker kwam mee, en vroeg me om te laten zien wat ik had gedaan. Dat deed ik. Ze pakte de kaart van me af en deed de kaart nu een aantal keer in en uit de gleuf. Het lichtje knipperde groen en de deur ging nu wel open. Ze draaide zich om, keek me aan, en betweterig zei ze: “Dit is een sleutel. Het gaat er niet om dát je hem gebruikt, het gaat erom hóé je hem gebruikt.”

Een tijdje geleden kregen mijn man en ik de uitnodiging om een seminar te geven over cultuurverschillen voor een groep COA-medewerkers. Aan het eind van het seminar stapte een dame van middelbare leeftijd op me af en zei: “Ik doe dit werk al 25 jaar, en we praten regelmatig over cultuur, maar niet zoals u erover praat. We praten meer over beschaafde en minder beschaafde culturen, over hogere en lagere culturen, en dat anderen zich moeten aanpassen aan onze Nederlandse cultuur. Er wordt ons nooit geleerd hoe een begrip door cultuurverschillen verschillende ladingen of betekenissen krijgt. Jullie hebben ons sleutels aangereikt.”

Het was alsof iets in mij de woorden van 23 jaar geleden uit mijn onderbewuste naar boven haalde. Ik zei: “Precies, kennis van culturen kan een sleutel zijn die vele deuren opent. Toch, zoals een collega van u 23 jaar geleden tegen me zei: ‘Het gaat er niet om dát je hem gebruikt, het gaat erom hóé je hem gebruikt…’”