'Ik heb de oorlog niet meegemaakt'

Ik heb de oorlog niet meegemaakt. En nu dus Oekraïne. Ook makkelijk? Rusland is de slechte, Oekraïne de goeie. Als ik moest kiezen tussen ex-komiek Zelensky of humorloze Poetin, dan is de keuze snel gemaakt. Echte humoristen maken geen oorlog: die nemen zichzelf niet zo serieus. Zelensky is een David tegen Goliat. In weerwil van de traditie in ex-Sovjetlanden wilde Zelensky niet dat zijn landgenoten een portret van hem ophingen in hun huizen: “Hang liever een foto van je kinderen op en werk hard voor hen,” was zijn repliek.

Een humorist kent zijn beperktheid, maakt er zijn kracht van. Maar goed: hij had de oorlog nog niet meegemaakt. Hij kan nog een monster worden om het Russische monster te breken. Dat gebeurt soms in de oorlog. Niets onmenselijks is ons vreemd.

Ik heb de oorlog niet meegemaakt. Maar goed, ik hoor niet bij de slechten. Toch? Wat heb ik eigenlijk gestemd tijdens het Oekraïne-referendum? Heeft dat er iets mee te maken? Of onze verslaving aan Russisch gas, of het niet begrijpen van Poetins zorgen? Hij gelooft in een mythisch Russisch moederland dat wordt bedreigd, dat moet hersteld worden. Hij noemde de Krim eerder de Russische Tempelberg. Religieus geladen taal om geweld te sanctioneren. Doodeng, ik wil niet dat geloof daarvoor misbruikt wordt. Maar ik heb de oorlog niet meegemaakt, denk je dan anders?

• Lees ook: Noodhulp voor Oekraïne

Mijn oma heeft de oorlog meegemaakt. Dé oorlog. Zij was een eenvoudige vrouw die het in plat dialect over d’n ôrlog kon hebben. Zij liet zich ooit iets ontvallen bij het zien van beelden van een eerdere oorlog ergens in het Midden-Oosten. Ze zuchtte: “Dat is weer veel verdriet voor vrouwen en kinderen.” Dat is de bottomline. Alle grootheidswaanzin en megalomane ideeën vloeien uit in de tranen van kleine mensen. Bono dichtte:

Sean and Julia, Gareth, Ann and BrendaTheir lives are bigger than any big idea

Vul hier Russische of Oekraïense namen in en je snapt waarom we nooit de oorlog moeten meemaken.