De Bijbel over angst (2/4)

Je kunt op verschillende manieren op angst reageren. Ook daar vind je in de Bijbel voorbeelden van.

Israëlieten en de Rietzee

De Israëlieten staan klem. Aan de ene kant ligt de Rietzee – een water dat je niet zomaar oversteekt – en vanaf de andere kant stormt de farao op hen af. Ze kunnen geen kant meer op. De harten kloppen in de kelen: zij zagen vooral het gevaar, al heeft God hen verteld wat er zou gebeuren. Maar toch, dan komt de farao eraan en slaat de angst toe.

De Israëlieten schreeuwen God om hulp en uiten beschuldigingen aan het adres van Mozes: “Het is jouw schuld dat ons dit overkomt!” Het volk is duidelijk in paniek. Mozes blijft wel rustig en zet vol vertrouwen de volgende stap. Boven alles: God gaat door. (Exodus 14)

Om te overdenken

• Wat is begrijpelijk aan hun angst?
• Heeft hun angst ook onlogische kanten?
• Hoe ga jij met angstgevoelens om wanneer je het idee hebt klem te zitten?

Saul

De eerste koning van Israël ziet dat de populariteit van David toeneemt en begint voor zijn eigen positie te vrezen. Als David na een van zijn overwinning terugkomt, lopen veel vrouwen uit om Saul en hem feestelijk binnen te halen. Ze roepen: “Saul versloeg ze bij duizenden, David bij tienduizenden.” Nu het volk David tienduizenden toeschrijft, is hij bang dat ze hem als koning willen. Vanaf dat moment begint hij David te wantrouwen.

Het wantrouwen slaat om in woede: tot tweemaal toe probeert hij David met een speer te doden. Eerst was Saul alleen bang dat zijn positie zou worden afgenomen, nu gaat dat verder: hij beseft dat God hem niet meer beschermt, maar wel voor David zorgt.

Uit angst belooft Saul daarna zijn dochter als vrouw, als David zich in de volgende oorlog heldhaftig gedraagt. Saul hoopt dat David dat niet zou overleven, zodat hij David niet zelf hoeft om te brengen. Omdat David juist meer overwinningen behaalt, wordt Saul nog banger voor David (1 Samuel 18).

Om te overdenken

• Hoe reageer jij op bedreigingen?

Jeremia

God heeft Jeremia op het oog om de nieuwe profeet van het volk worden. Jeremia hoort God aan en wordt angstig: hij vindt zichzelf te jong en kijkt op zichzelf neer. Hij realiseert zich ook dat hij als profeet dingen tegen het volk moet zeggen, die niet gewaardeerd worden. De mededeling van God dat Hij Jeremia beschermt, doet er niets aan af. Hij schreeuwt het naar God uit dat hij vanwege zijn leeftijd geen woordvoerder kan zijn (Jeremia 1).

Om te overdenken

• Hoe ga jij om onverwachte situaties die jouw leven kunnen veranderen?

God reageert op een passende manier op onze angst. Hij zegt niet dat er geen reden meer is om bang te zijn, maar wel dat Hij bij je is.

Israëlieten en de Rietzee

Als het volk voor de Rietzee in paniek geraakt is, laat God zien dat Hij alles onder controle heeft. Hij houdt de farao en zijn leger een nacht lang bezig en splijt het water, waardoor een weg naar de overkant ontstaat. Het volk kan daardoor naar de andere kant komen. Als de farao dezelfde oversteek probeert te maken, spoelt het water terug en verdrinkt de farao met zijn leger (Exodus 14).

Om te overdenken

• Voel jij je ook wel eens opgejaagd door je angst?
• Welke middelen heeft God jou gegeven om je angst te overwinnen?

Discipelen

Op een dag zitten de discipelen samen met Jezus in de boot. Als zij het meer van Galilea overvaren, steekt er zo’n zware storm op, dat zij voor hun leven beginnen te vrezen. Jezus ligt ondertussen te slapen. Nadat de discipelen Jezus gewekt hebben, spreekt Hij de storm bestraffend toe, waarna deze tot bedaren komt. Het gevaar is geweken. Vervolgens spreekt hij de leerlingen streng toe: “Geloven jullie nog steeds niet?”. Jezus maakt duidelijk dat Hij de situatie onder controle heeft (Markus 4).

Om te overdenken

• Hoe betrek jij Jezus in jouw angst?

David

Na een heftige periode in zijn leven waarin veel gebeurt, schrijft David een lied (Psalm 18). In de tekst roept hij het uit tot God. Hij probeert zijn gevoel in woorden te vatten.

David keek de dood in de ogen. In het vervolg van zijn lied beschrijft hij hoe hij God ervaart. David komt na 46 verzen tot de conclusie: de Heer leeft, hoog verheven is God, Mijn redder! Hij staat er niet alleen voor.

Om te overdenken

• Als je de hele Psalm leest, wat valt je dan op?
• Hoe herken jij je in de woorden van David?

Maria

Maria is een gewone vrouw met een bijzondere bestemming, maar dat weet ze nog niet. Ze zal de moeder worden van Jezus. God stuurt een engel naar Maria om haar dit nieuws te brengen (Lucas 1). De engel verschijnt en begroet Maria. Ze schrikt enorm!

De engel ziet de reactie van Maria en spreekt haar toe: wees niet bang. Die woorden geven Maria rust.

Om te overdenken

• De Bijbel staat vol met de uitspraak “Wees niet bang”. Waarom zou dit zo zijn?
• Wat betekenen de woorden “wees niet bang” voor jou?

Je gevoelens kunnen soms de regie overnemen, zonder dat je het door hebt. Hoe zorg je er voor dat je zelf de controle weer neemt? Wil je ook weer gewoon kunnen stilstaan en nadenken? De Bijbel daagt je uit om het roer om te gooien en op een andere manier naar de omstandigheden te kijken.

Jeremia

God had Jeremia op het oog voor hij geboren werd. Toen Hij hem aanstelde als profeet en zijn overwegingen deelde, gaf Hij Jeremia ook gezag om namens God te spreken. Maar Jeremia vond zichzelf te jong. Hij schreeuwt(!) naar God uit dat hij zichzelf te jong vind.

God zegt hierop dat hij bij Jeremia zal blijven. Alsof dat nog niet genoeg is lijkt het wel alsof Hij Jeremia traint. God spreekt tot Jeremia, maar laat ook een paar beelden zien en vraagt aan Jeremia wat hij ziet. Op deze manier is er oefenruimte ontstaan voor Jeremia. God eindigt echter weer met de bevestiging dat Hij Jeremia zal beschermen. Hij laat hem niet alleen (Jeremia 1).

Om te overdenken

• Hoe houdt angst jou van je doelen af?
• Wat zijn de feiten?
• Op welke manier kun jij anders naar de situatie kijken?

De discipelen

Als er een storm op het meer van Galilea opsteekt, terwijl de discipelen in een boot op het water zitten, raken ze in paniek. Zij denken dat ze vergaan en maken Jezus wakker, die in de boot ligt te slapen. Jezus reageert op een indrukwekkende manier: Hij legt de storm het zwijgen op. Daarna valt Jezus uit tegen de discipelen: "waarom hebben jullie zo weinig moed, geloven jullie nog steeds niet?"

Het is duidelijk dat Jezus Goddelijk is en alles onder controle heeft. Toch twijfelen de discipelen en worden ze overmand door angst. Ze waren bang, maar Jezus daagt ze uit om anders te kijken (Marcus 4).

Om te overdenken

• Heb jij je wel eens overmand gevoeld door de situatie?
• Hoe voelde je je toen?
• Welke gedachten waren niet realistisch?
• Door welke realistische gedachten zou je deze kunnen vervangen?

Mozes

God kiest Mozes uit om het volk uit Egypte te bevrijden, uit de verschrikkelijke handen van de farao. Mozes is net een tijd alleen geweest als God hem roept. Tot viijf keer toe werpt Mozes bezwaren op. God reageert elke keer weer met goede antwoorden: tot vijf keer toe bemoedigt God, voorziet God en bovenal: blijft Hij luisteren. Na vijf keer is het klaar. Er zijn geen gegronde bezwaren meer: God wordt kwaad. Hij stuurt Mozes er op uit, op naar zijn avontuur.

Wat dit over God zegt:

• God luistert.
• God helpt.
• God stuurt.

Ondanks de tegenwerpingen van Mozes, dringt God erop aan dat Mozes op pad gaat. Hij gaat met hem in gesprek om Mozes de situatie anders te laten inzien (Exodus 3 en Exodus 4).

Om te overdenken

• God blijft luisteren. Wat betekent dat voor jou?
• God blijft je helpen? Wat betekent dat voor jou?
• God stuurt je als dat nodig is. Wat betekent dat voor jou?

• Lees ook: Angst in jouw leven (1/4)

• Lees ook: Angst in de media (3/4)

• Lees ook: Hulpadressen bij angst (4/4)