'De angst is: wie sterft er het eerst?'
4 februari 2022 · 15:36
Update: 13 juli 2023 · 11:46
Lammert woont samen met zijn vrouw Klazina in een particulier verzorgingshuis in Arnhem. In 2008 kreeg zijn vrouw een hersenbloeding met als gevolg een gedeeltelijke verlamming en afasie. Nadat beiden in een diep dal terechtkwamen kozen ze voor deze woonvorm. Ondanks de aanwezige verzorgers is Lammert heel druk met de mantelzorg.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLammert: ‘Het was 10 september, vijf over zes in de ochtend. Ik ging even naar het toilet en toen ik terugkwam zei mijn vrouw: 'Mijn arm doet het niet meer.' We waren op tijd in het ziekenhuis, maar al heel snel werd geconstateerd dat ze niks konden doen. Ze ging naar bed en de volgende dag trof ik een vrouw aan die niet meer kon praten.’
‘Ik wilde niet dat ze zich eenzaam zou voelen, dus ik probeerde alle vragen die ze zou kunnen hebben, voor haar te stellen en voor haar te doen. Ze heeft een week of zes in het ziekenhuis gelegen. Ik was al een tijdje gestopt met mijn bedrijf en had me voorgenomen; ik ga alles wat er moet gebeuren rondom de zorg uitvoeren alsof het mijn bedrijf is. Ik heb de hele revalidatie meegelopen; fysiotherapie, logopedie. Dan deden we samen de oefeningen. Dat is een hele tijd zo gegaan. In die revalidatieperiode was er een maatschappelijk werkster die zei: 'Als u zo doorgaat, mag uw vrouw straks naar huis en mag u blijven. En daar had ze helemaal gelijk in. Ik was op.'
Oververmoeid
'Ik werd depressief, en mocht niks meer doen. Het was een goede manier om tot rust te komen. Ik werd opgenomen en mocht daar niet weg. Ook was ik oververmoeid; ik sliep voor die tijd helemaal niet meer, maar daar heb ik twee weken geslapen. Daarna hebben mijn vrouw en ik het besluit genomen om hier te gaan wonen. Acceptiatie was hierin heel belangrijk; we moesten het accepteren. En gewoon doorgaan. Ik ben de hele dag bij haar, ik help haar met dingen. maar soms ga ik een middagdutje doen of ik ben aan het werk. Dan kan ze me bellen.'
Vertrouwen
'De angst is, wie sterft er het eerst? Toen corona kwam, hebben we serieus gepraat over de dood. Sterven komt dichterbij. En dan kan ik me zorgen maken, dat mijn vrouw verder moet zonder mij. Ik hoop dat zij eerst sterft. We hebben erover gepraat, de dood is voor ons geen sprong in het duister, maar met vertrouwen. Dat raakt me.'
Over de podcast 'En toen was ik mantelzorger'
In samenwerking met MantelzorgNL lanceert de EO de podcast 'En toen was ik mantelzorger'. Een podcast om verhalen en ervaringen te delen. De presentatie is in handen van Tom Herlaar.
