"Dat slimme mensen niet geloven is arrogante stelling"

Op de populaire Amerikaanse nieuwswebsite de Huffington Post verscheen enige tijd geleden een blog met 21 redenen voor slimme mensen om niet in God te geloven. Dit blog is geschreven door Joseph McKenna, een religiewetenschapper van de prestigieuze Universiteit van Californië en kenner van het atheïsme.

Achterhaald
De komende tijd ga ik bloggen over deze 21 redenen. Elke reden een blog. Ik ben een christen, een theoloog zelfs. Ik ben niet geneigd om in te stemmen met deze 21 redenen. Om eerlijk te zijn vind ik het een nogal arrogante stelling die bovendien getuigt van een achterhaalde theorie.

Achter deze stelling schuilt het idee dat als mensen beter worden opgeleid en meer welvaart kennen ze vanzelf God en religie vaarwel zullen zeggen. De secularisatiethese heet dat in de wetenschap. Zo’n 50 jaar geleden was dit een algemeen aanvaarde theorie. Vroeger had je God nodig om onweer te verklaren. Nu doet de wetenschap dat. Hoe slimmer we worden, hoe minder we God nodig hebben. En de geschiedenis zou dat bewijzen. Van de duistere middeleeuwen vol bijgeloof naar de verlichte mens van de 20e eeuw.
Alleen klopt het niet. Geloof in God gaat maar niet weg. Wereldwijd groeit religie, ook in het Westen. Dat geldt zelfs voor dat versleten christendom. In de religiewetenschap is deze stelling nu breed verworpen en eigenlijk mag je het woord secularisatie niet meer gebruiken. Ook slimme, verlichte mensen geloven in God. Niet uit te roeien.

Pauw
Maar ondanks dat de secularisatiethese niet klopt is de retorische kracht ervan nog ijzersterk. Zeker in Nederland. Neem Jeroen Pauw. Steeds als hij met moslims of christenen praat spat het dedain er vanaf: jullie komen er nog wel. Met graagte wordt Dmitri Verhulst binnengehaald om nog eens te bevestigen wat voor achterlijk boek het oude testament wel niet is. En zelfs Paul Visser en Tijs van den Brink krijgen het Pauw niet aan zijn verstand.

Bovendien hebben de redenen van McKenna kracht. Ik herken de kracht ervan in mijn eigen hart. Het brengt mijn geloof soms aan het twijfelen. Onze cultuur zit wat dat betreft diep in ons eigen hart en knaagt aan ons geloof.

Valkuil
Genoeg reden om deze 21 redenen eens tegen het licht te houden. Niet om er argumenten tegenover te zetten. Dan zou ik in dezelfde valkuil trappen als McKenna. Nee, ik neem de handschoen op, maar niet om het zwaard te pakken. Ik pak een potlood en ga schetsen. Ik teken het plaatje van mijn geloof, geworteld in een lange traditie van slimme en minder slimme mensen die in God geloofden. En natuurlijk dat vreselijke boek, vol met prachtige tekeningen waarin God zich laat zien.