‘Dat er veel christenen zijn, is geen bewijs voor God’

Bij deze reden om niet in God te geloven, voel ik me een beetje betrapt. Want ik voel me wel degelijk gesteund door het feit dat het christendom zo’n rijke historie heeft en ook vandaag de dag nog veel aanhangers kent. Dat is wat ik ervaar als ik in de kerk de Apostolische Geloofsbelijdenis zing of lees. ‘Wij belijden met de kerk van alle tijden en plaatsen…’ Dat sterkt mijn geloof. En zo lees ik ook die berichten in de christelijke pers over groeiend christendom in China en Afrika. Het voelt als broodnodige support in een land waar de kerk alleen maar kleiner wordt. Datzelfde gevoel heb ik als ik op vakantie weer eens een eeuwenoude kathedraal binnenloop. Ooit was mijn geloof groots en inspireerde het kunstenaars en machthebbers. Ooit loofde dit hele continent mijn God.

• Lees ook: Is geloven in God goed voor je?

Weinig principieel

Maar er zitten nog wel wat haken en ogen aan deze reden. Want als de meerderheid je raadgever is, kom je nogal verkeerd uit. Deze kathedralenbouwers voerden ook kruistochten. Dat waren buitengewoon gewelddadige rooftochten met de zegen van de kerk. En die kathedralen, zoals de Domkerk in Utrecht, werden vaak gebouwd terwijl veel leden van diezelfde kerk in grote armoede leefden. Daarnaast zijn er nog genoeg grote groepen die foute dingen deden en geloofden.

Met hetzelfde argument kan ik beter moslim worden: die religie groeit harder dan het christendom. Bovendien was er een tijd dat de meeste mensen op deze wereld in meerdere goden geloofden. Nee, het argument van de getallen is niet sterk. Daar komt bij dat het weinig principieel is. Want betekent dit dat ik mijn geloof laat vallen als de wind van de aantallen tegenzit? Hoe diep zit het dan helemaal?

Vervolgde minderheid

Ook in de Bijbel en de christelijke traditie vind je zulke kritiek. God is niet bepaald de God van de grote aantallen en indrukwekkende gebouwen. Integendeel misschien wel. De Bijbel is een doorlopend verhaal over minderheden. Abraham die weg moest bij zijn familie. Israël, het onbeduidende godsvolk tussen de grootmachten. Jezus, het kind in de kribbe ternauwernood ontsnapt aan de moordende Herodes. De christenen in het Bijbelboek Handelingen zijn een vervolgde minderheid. Denk ook aan de Nederlandse Geloofsbelijdenis waarin over de kerk staat: “En deze heilige kerk wordt door God bewaard of staande gehouden tegen het woeden van de gehele wereld, hoewel zij soms een tijdlang zeer klein en als tot niets schijnt te zijn geworden in de ogen van de mensen.” Recent maakte missioloog Stefan Paas in zijn boek Vreemdelingen en priesters een soortgelijk punt. Dat de christenen eeuwenlang de dominante godsdienst waren, is een uitzondering, schrijft hij. Het hoort bij het christendom om een minderheid te zijn en wij moeten nu opnieuw leren om ‘vreemdeling en priester’ te zijn. Dat er veel christenen zijn of dat het christendom de grootste godsdienst is, is inderdaad geen reden om in God te geloven.

• Lees ook: Zijn persoonlijke getuigenissen over God overtuigend?

Alle volken zullen God aanbidden

Toch is het gevoel van nostalgie bij de grootsheid van het christelijke verleden van Europa niet alleen maar misplaatst. Net als de bemoediging die uitgaat van berichten over een groeiend christendom elders op de wereld. Het christendom mag dan vaak klein en onbeduidend zijn, dat is uiteindelijk niet het idee. God is de Schepper en Koning van de wereld. Alle toekomstprofetieën in de Bijbel schetsen het beeld van alle volken die God aanbidden. Daaraan appelleert Jezus als Hij vooraf aan Zijn hemelvaart Zijn leerlingen meegeeft: “Mij is alle macht gegeven in de hemel en op de aarde. Ga dus op weg en maak alle volken tot Mijn leerlingen” (Matteus 28:19). Juist die tekst stond in de vaandels van de zendelingen die het christelijk geloof de hele wereld overbrachten. Daar zit dat verlangen, dat ideaal en dat geloof achter: God is de God van de hele wereld. Alle volken moeten Hem loven. Er schuurt dus altijd iets als niet de hele wereld God erkent en aanbidt. Het christendom als grootste religie, een grootste kathedraal als middelpunt van de stad: het laat iets zien van hoe het zou moeten zijn en hopelijk eens zal worden.

Beeld: Shutterstock