Cor­res­pon­dent Iris de Graaf: 'Altijd van deze baan gedroomd'

Sinds een half jaar is Iris de Graaf correspondent in Rusland, een land waardoor ze gefascineerd raakte dankzij haar oma. Iris ging er aan de slag kort nadat oppositieleider Navalny er terugkeerde. “Door alle ‘breaking news’ had ik meteen geen persoonlijk leven meer, maar ik heb wel de baan waarvan ik altijd heb gedroomd.” 

“Er wordt wel gezegd dat je Rusland niet met je verstand kunt begrijpen, maar alleen kunt voelen," zegt Iris de Graaf over het land waar ze correspondent is. "Mijn Russische oma wekte mijn belangstelling voor het land, maar de mensen en de cultuur openden zich pas echt voor me toen ik de taal leerde. Het voelt heel anders wanneer je Dostojevski niet meer in een vertaling leest, maar in het Russisch.”

'Land van contrasten'

“Wat me aan Rusland fascineert, zijn de contrasten. Aan de ene kant is het een nationalistisch, patriarchaal land met conservatieve tradities, militaire macht en – zeker de laatste tijd – steeds meer repressie. Aan de andere kant heeft het zo’n rijke traditie op het gebied van cultuur, literatuur en ballet. De winters zijn ijzig koud, de zomers snikheet. Naast armoede is er rijkdom in hypermoderne steden, waar jonge Russen feesten en chillen.”

Vorig jaar april wist Iris de Graaf al dat ze met deze baan zou beginnen. Door corona kon ze er acht maanden later pas aan de slag. "De hectiek was meteen groot: demonstraties, politiegeweld, arrestaties en inperking van de persvrijheid. Als buitenlandse journalist kan ik nog redelijk goed mijn werk doen, al worden we bij het filmen soms lastiggevallen. Maar mijn Russische collega’s van onafhankelijke media lopen grote risico’s. Ik vind hen echt heel dapper.”

Welk historisch moment had je graag willen meemaken?
“De val van de Sovjet-Unie, een van de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis van Rusland. Ik ben de eerste NOS-correspondent in dit land die nooit bewust het Sovjetrijk heeft meegemaakt. Die val is heel traumatisch geweest voor veel Russen. Maar ook voor de machthebbers, die van Rusland weer een grootmacht willen maken.”

Wat was jouw laatste schietgebedje?
“Onlangs viel het apparaat dat ik gebruik voor rechtstreekse uitzendingen, vijf minuten van tevoren uit. Dan denk ik: ‘Please, fix dit voor mij.’ Het is niet echt een gebed, maar ik ben wel spiritueel en geloof in energie. Op zo’n kort, meditatief moment verbind ik me met het universum. Dat heeft volgens mij hetzelfde effect als een schietgebedje.”

Wat is het mooiste plekje op aarde?
“Dat is Guadeloupe, een archipel met twaalf eilanden in de Franse Antillen. Hier is mijn vriend geboren en getogen. Voor corona kwamen we hier jaarlijks, want zijn familie woont er. Voor mij is dit het ultieme paradijs, met tropisch regenwoud, vulkanische stranden, en de blauwste zee met koralen en vissen. Ik hoop er ooit te gaan wonen.”

Wat is je belangrijkste levensles?
“Dat je uit je comfortzone moet blijven stappen en moet blijven leren. Daarbij probeer ik me altijd in te leven in andere mensen. Hoe belangrijk dat is, zie ik aan mijn partner, die zwart is en veel met onrecht te maken heeft. Mochten we ooit kinderen krijgen, dan hoop ik dat ze opgroeien in een wereld die open-minded is en iedereen gelijke kansen geeft.”

Beeld: NOS/Stefan Heijdendael