Column Rob Oudkerk: 'Uit­bur­ge­ring'

Op dit moment worden in Nederland zo’n 50.000 mensen op een buitengewoon listige wijze uitgeburgerd. Dat is voor velen van die 50.000 een gevoel dat varieert van er niet meer helemaal bij mogen horen tot ausgeradiert worden. Ja, ik weet het, een beladen term uit WO 2. Maar ook ik -als joodse Amsterdammer- was onlangs voor het eerst in mijn leven bang in mijn eigen stad. Omkijken. Schichtig. Op mijn hoede. Ik weet waar ik het over heb als het gaat over de angst en eenzaamheid van vele Joodse Nederlanders.

Ik ben Joods. Dat is geen ziekte maar blijkbaar wel een reden voor uitburgering. Zeker sinds 7 oktober 2023. Met hele kleine stapjes gebeurt nu hetzelfde als in de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw. De wanden van het Holocaustmuseum getuigen ervan: stapje voor stapje. Steeds een beetje verder. Heel langzaam uitburgeren. Hieronder een paar voorbeelden uit het hier en nu, slechts een topje van een ijsberg.

1. Mirjam van Dam treedt op met Jiddische jazz maar wordt gebeld door een schouwburgdirecteur dat het woord Jiddisch “natuurlijk nu even niet kan”. ‘Even’ uitburgeren maar die zangeres.
2. Op de universiteit Leiden scandeert een een Pro-Hamas aanhanger én docent Ontstaansgeschiedenis Israël: “from the river tot he sea” en “bommen op Tel Aviv”. Joodse studenten voelen zich niet veilig meer en kloppen aan bij het College van Bestuur.  Tevergeefs. Terwijl de studenten worden uitgeburgerd, ‘doceert’ de docent vrolijk door.
3. Hogeschool Utrecht cancelt een serie van acht holocaustlezingen. Na 7 okt moest moet er “een diverse en gebalanceerde dialoog” komen en alles “in een breder perspectief” worden geplaatst. Even de holocaust uitburgeren, divers, gebalanceerd en in een breder perspectief.
4. Een Joodse man zal spreken op 4 mei aan de Sloterplas (nieuw-west), maar krijgt te horen van het Comitie 4-5 mei dat het “misschien niet zo handig is nu”. Je gelooft het niet maar: uitgeburgerd op 4 mei omdat je Jood bent. Een paar dagen later worden de bloemen en kransen overigens ook nog kapotgeschopt. Over natrappen gesproken.
5. De verstoring van een concert van Lenny Kuhr. Nee, het gaat hier natuurlijk niet om antisemitisme maar om de uitspraak van Kuhr dat ze Israëls acties in Gaza na de slachtpartij van Hamas wel begrijpt. Even uitburgeren maar die troubadour.
6. Een vrouw in Amstelveen, moeder van een IDF-soldaat, wiens adres publiek wordt gemaakt. Flyers in de buurt dat er hier een moeder van een kindermoordenaar woont. En zij is niet de enige. Eén voor één uitgeburgerd.
7. ‘Demonstreren’ op de drempel bij de opening van het Nationale Holocaust Museum en “kankerjoden” roepen naar overlevenden van de Shoah. Gewoon voor de tweede keer uitburgeren die mensen (nu kan het nog).
8. Een Joods gezin wordt weggehoond bij een diploma-uitreiking op de UvA en moet voor de ceremonie uitwijken naar een andere ruimte. Uitgeburgerd naar een anoniem zaaltje.
9. Jigal Krant (schrijver kookboeken en Amsterdammer) wordt antisemitisch benaderd door een NRC-journalist en mag ook geen kooklessen meer geven op een festival. Uitburgeren die kok.
10. Een synagoge in Enschede mag niet meedoen aan de museumnacht. Complete sjoel uitgeburgerd.
11. En een recent geval: de demonstratie tegen antisemitisme op de Dam. Die daar niet door mocht gaan. De veiligheid kon niet worden gegarandeerd. Op de plek van ons nationale monument. Nie wieder uitburgering?

En zo kan ik nog wel even doorgaan. Of het nu uit puur antisemitisme is of uit naam van openbare orde, veiligheid of een ‘breder perspectief’; telkens moet ik denken aan wat koning Willem Alexander zei op 4 mei 2020 op diezelfde Dam: 

“Honderden omstanders hebben in 1942 zonder vorm van protest toegekeken hoe overvolle trams, onder strenge bewaking, voorbij reden.

Dwars door Amsterdam. Dwars door dit land. Voor de ogen van landgenoten. Het leek zo geleidelijk te gaan. Elke keer een stapje verder. Niet meer naar het zwembad mogen.
Niet meer mogen meespelen in een orkest.
Niet meer mogen fietsen.
Niet meer mogen studeren.
Op straat worden gezet.
Worden opgepakt en weggevoerd.

Medemensen, medeburgers in nood, voelden zich in de steek gelaten, onvoldoende gehoord, onvoldoende gesteund, al was het maar met woorden. Ook vanuit de regering in Londen, ook door mijn overgrootmoeder, toch standvastig en fel in haar verzet. Het is iets dat me niet loslaat”

Dus voor we iets over inburgering zeggen: laten we eerst maar eens zorgen dat uitburgeren van Joodse Nederlanders voor eens en voor altijd stopt.