Column Arjan: Yasmin zag haar dochter Fatima nooit meer terug

We staan op het dak van haar huis in Aleppo, omdat hier de facetimeverbinding het minst hapert. Je kan ver kijken op deze heldere voorjaarsdag. Beneden de huizen, de minaret van een moskee, verderop de hoogbouw van de grootste stad van Syrië. Grote delen van de stad zijn verwoest, onderweg hiernaartoe waren de gevolgen van oorlog en een gewelddadig regime overal zichtbaar.   

Dikke knuffel

Maar niet het uitzicht of de verwoesting trekt mijn aandacht, het is het stille verdriet in de ogen van Yasmin. Ze heeft net met haar dochter gebeld, haar man en kinderen luisterden mee. Zo doen ze dat iedere vrijdagmorgen, voor schooltijd.

Een klein zinnetje, of eigenlijk een verbetering tussen de regels door, viel op in het ogenschijnlijk gewone gesprek over alledaagse dingen. “Geef je tante, ik bedoel mama een dikke knuffel?” Het waren de laatste woorden van het telefoongesprek van Yasmin met haar dochter.

‘Staan blijven!’

Even daarvoor had ze mij haar verhaal verteld. Over vluchten voor oorlog en geweld, iedere keer weer opnieuw. De bombardementen en de honger. En hun zoon Machmud die zorg nodig heeft vanwege zuurstofgebrek bij de geboorte. Vanwege de oorlog besloten zij en haar man en het gezin van haar zus te vluchten naar Turkije. Een gevaarlijke reis voor de ouders, hun zoon Machmud die niet kan lopen en spasmes heeft, en hun twee maanden oude dochtertje. Op het laatst, bij de grens, ging het mis. De soldaten schreeuwden en er werd in de lucht geschoten, sommigen uit de groep holden verder. “Staan blijven!”  werd er geroepen. “Ga maar, hollen, ren voor je leven, over een paar dagen zien we elkaar!” riep Yasmin naar haar zus. Zij droeg de zware Machmud, haar zus had ze haar dochtertje van twee maanden gegeven.

Weldadige afleiding

Dat babytje is nu 8 jaar en woont in Berlijn. Het ‘elkaar zien’ is er nooit van gekomen. Fatima spreekt vloeiend Duits, gaat op de fiets naar school en heeft een thuis gevonden in het gezin van haar tante. Dat moment bij de grens spookt elke nacht door Yasmins hoofd. Heeft ze de goede keuze gemaakt? Is Fatima bij haar zus nu beter af?

In het buurtcentrum van Dorcas kan Yasmin af en toe terecht voor een gesprek als het haar te veel wordt. Samen met andere vrouwen praten ze over wat hun dwars zit en delen ze de pijn van hun hart. Machmud mag meedoen met de activiteiten voor kinderen. Ik hoor hem zingen en zie de blijdschap op z’n gezicht. Een weldadige afleiding in hun niet eenvoudige leven.

Opofferende liefde

Zo zitten ze daar, op de rand van het dak. Yasmin, Machmud en de andere kinderen die in de latere oorlogsjaren geboren zijn. Zomaar een gezin waar het geweld van de oorlog z’n sporen heeft nagelaten. Sporen van opofferende liefde van een moeder die haar dochter ten koste van zichzelf een veilig thuis gunt. Je tante is nu jouw moeder.